بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی معادن سنگ و جواهرات ارزشمندی دارد که برخی از آن ازجمله «فیروزه» شهرت جهانی کسب کرده است و بنا بر گفته مسئولان در کشور ۳۷ نوع سنگ قیمتی و نیمه قیمتی کشف‌شده که ۲۲ نوع آن متعلق به خراسان رضوی است.
گفتنی است داوران شورای جهانی صنایع‌دستی چندی پیش طبق نامه خانم «غدا هیجاوی» رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع‌دستی و بر اساس اعلام رسمی دفتر رئیس این شورا، مشهد مقدس را به‌عنوان شهر جهانی سنگ‌های قیمتی انتخاب کردند.
با توجه به ظرفیت و پتانسیل خراسان رضوی، این استان می‌تواند جمهوری اسلامی را که قرار است در پایان سند چشم‌انداز به قطب منطقه تبدیل شود، به این موقعیت در حوزه تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی برساند اما در این راستا البته با سنگ اندازی هایی نیز روبرو است.
مشهد، قطب تولید نقره و طلاو جواهر
در روزهایی که بنا بر توصیه مقام معظم رهبری باید بر تولیدات داخل و داشته‌های کشور برای رهایی از وابستگی به بیگانگان تکیه کرد لذا توجه و صادرات سنگ‌های قیمتی از خراسان رضوی می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات باشد اما این خواسته البته الزامات و بسترهایی نیاز دارد که در گفت‌وگو با ملیحه سلطانی رئیس دبیرخانه شهر جهانی گوهرسنگ‌ها به واکاوی نشستیم.
وی بابیان اینکه خراسان رضوی ازلحاظ جغرافیایی موقعیت مطلوبی دارد به بازار گفت: به علت همین جایگاه و همچنین به علت سابقه طولانی و وجود انواع عقیق، کوارتز و گوهرسنگ‌های بسیار دیگری که ۱۵ نوع از آن‌ها نسبت به سایر سنگ‌های قیمتی معروف‌تر هستند مشهد به‌عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها انتخاب شد.
رئیس دبیرخانه شهر جهانی گوهرسنگ‌ها بابیان اینکه تا امروز بیش از ۱۵۰ گوهرسنگ شناسایی‌شده که بعضی از این سنگ‌ها معروف‌تر و بعضی نیز فراوانی کمتر یا بیشتری دارند خاطرنشان کرد: مشهد، قطب تولید نقره و جواهرات کشور است و قدمت فیروزه نیشابور و استان خراسان به بیش از ۵ هزارساله قبل بازمی‌گردد و لذا از زمان‌های قدیم رسم براین بود که هر شخصی که به مشهد سفر می‌کرد یکی از سوغات او فیروزه و یا جواهرات بود.
سلطانی افزود: جواهرات در مشهد به علت پیشینه آن باعث ایجاد زیرساختی شده که در حال حاضر، باعث تبدیل‌شدن شهر مشهد به قطب تولید طلا و جواهر کشور شده است.
اهمیت سنگ‌های قیمتی در شهر مشهد
رئیس دبیرخانه شهر جهانی گوهرسنگ‌ها عنوان کرد: سنگ‌های معدنی تنوع و تکثر بسیار زیادی دارند و لذا دراین‌بین سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی نیز سهم قابل‌توجهی در معدن کشورمان به خود اختصاص داده‌اند، به‌طوری‌که در دنیا از ایران به‌عنوان بهشت گوهر شناسان یاد می‌کنند.
فیروزه نیشابور از گران‌ترین و منحصربه‌فردترین سنگ‌های قیمتی به شمار می‌رود و شهرتی جهانی دارد
سلطانی گفت: فیروزه نیشابور از گران‌ترین و منحصربه‌فردترین سنگ‌های قیمتی به شمار می‌رود و شهرتی جهانی دارد و پس‌ازآن سنگ قیمتی عقیق جایگاه بسیار خوبی در میان سایر سنگ‌های قیمتی در کشورمان دارد.
وی یادآور شد: خراسان رضوی بیشترین ذخایر عقیق در کشورمان را داراست و پس‌ازآن قم صاحب رتبه دوم است.
آمارهای فروش غیررسمی است
رئیس دبیرخانه گوهرسنگ‌ها با اشاره به اینکه آمار رسمی از میزان استخراج سنگ‌های قیمتی وجود ندارد عنوان کرد: تمام سنگ‌های برداشت‌شده و یا فرآوری شده به شکل چمدانی و غیررسمی است و لذا به علت نداشتن قوانین مشخص در زمینه صادرات و واردات بسیار با مشکل مواجه هستیم.
وی افزود: آمار رسمی از میزان صادرات وجود ندارد و گره‌های صادراتی ما بسیار زیاد است لذا ما به دنبال اصلاح و بازبینی قوانین هستیم تا بخشی از مشکلات این حوزه حل شود.
سلطانی خاطرنشان کرد: موضوع تحریم‌ها بر صادرات سنگ‌های قیمتی بسیار تأثیرگذار بوده و ما نمی‌توانیم ارتباطات بین‌المللی داشته باشیم. ما باوجود تولید بهترین محصولات، به علت نداشتن مراودات مالی و تبادل ارزی نمی‌توانیم معاملات خود را انجام دهیم.
قوانین صادراتی نیازمند بازبینی است
رئیس دبیرخانه گوهرسنگ‌ها تصریح کرد: تنها راه‌حل مشکلات، بازبینی قوانین صادراتی است و اگر قوانین صادرات و واردات الگوی خوبی از سایر کشورها بگیرد و ما بتوانیم صادرات و واردات را به‌درستی انجام دهیم می‌توانیم مسئله تحریم را تا حدودی پشت سر بگذاریم.
سلطانی یادآور شد: در حال حاضر با قوانین کهنه و قدیمی صادراتی که کار اجرایی را بسیار محدود می‌کنند در کنار بحث تحریم‌ها ما نمی‌توانیم در حوزه بین‌المللی ورود پیدا کنیم.
وی بیان کرد: برای مثال بازار رضای مشهد در موضوعات مختلف مانند طراحی، نحوه و مقدار تولید ساختاری سنتی دارد، اما از ما به‌عنوان یک صنعت‌گر و شهری که چهار سال با عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها معرفی‌شده است، این توقع وجود دارد که در اقتصاد جهان حضور پیدا کنیم و تولید را بالا ببریم که تمام این موارد تنها با تغییر ساختار سنتی امکان‌پذیر خواهد بود.
صادرات نسخه نجات کارگاه‌های جواهرسازی
رئیس دبیرخانه گوهرسنگ‌ها بیان کرد: مشکلات ما به‌قدری اساسی است و نگران کارگاه‌های نقره خود هستیم که تنها با صادرات نقره می‌توانیم از تعطیلی کارگاه‌های تولیدی آن جلوگیری کنیم.
سلطانی اظهار داشت: کرونا در مشکلات ما بی‌تأثیر نبود اما مشکلات ما پیش از کرونا نیز بسیار عمده بود و همچنان ادامه دارد.
در مشهد تعداد دو هزار کارگاه وجود دارد که در صورت عدم‌حمایت و بی‌توجهی به صادرات نقره، عواقبی جز تعطیلی در انتظار این کارگاه‌ها نیست
وی با اشاره به اینکه برداشت و فرآوری سنگ‌های قیمتی به روش سنتی پاسخگوی بازار داخلی و خارجی نخواهد بود گفت: مجبور هستیم برای بقا و حفظ بازارهای صادراتی به سمت صنعتی شدن پیش برویم.
قوانین دست‌وپا گیر است
رئیس دبیرخانه شهر جهانی گوهرسنگ‌ها با تاکید بر اینکه تلاش براین است تا در طراحی و خلاقیت در تولید محصول، هویت خود را حفظ کنیم، ابراز داشت: امیدواریم نهادهای قانون‌گذار در حوزه قوانین صادرات و واردات پای‌کار بیایند و این قوانین اصلاح شوند.
سلطانی با اشاره به نام‌گذاری سال به نام جهش تولید تصریح کرد: در مشهد تعداد دو هزار کارگاه وجود دارد که در صورت عدم‌حمایت و بی‌توجهی به صادرات نقره، عواقبی جز تعطیلی در انتظار این کارگاه‌ها نیست.
وی با تأکید بر این موضوع که در شرایطی که تقاضا وجود دارد اما قوانین دست و پاگیر مانع کار هستند افزود: در حال حاضر تعداد ۱۶ هزار نفر در کارگاه‌های سنگ‌های قیمتی حضور دارند که در صورت حمایت از این حوزه تعداد چهار هزار فرصت شغلی جدید ایجاد خواهد شد و این‌یک ظرفیت بسیار خوب است.
سلطانی یادآور شد: در سال جهش تولید، می‌بایست تولید فعلی حفظ‌شده و بعد برای جهش آن فکری کرد و لذا برای جهش تولید چاره‌ای به‌جز حمایت، افزایش صادرات و بازاریابی منطقه‌ای نداریم!
نظر شما