الهام رئوفی فر؛ بازار: بازارچه گمرک اینچه برون در اوایل دهه ۷۰ و با بیش از ۲۰۰ غرفه به صورت غیر رسمی فعال شد هرچند که تا سالها این بازارچه از رونق خوبی برخوردار بود اما به واسطه تصویب برخی قوانین و محدودیت ها در گذر مرزی از سوی کشور ترکمنستان برای اتباع ایرانی، تاثیر منفی بر رونق اقتصادی این منطقه گذاشت.
صرف نظر از محدودیت های ایجاد شده از سوی کشور ترکمنستان برای تبادلات تجاری بین دو کشور، کارشناسان معتقدند نبود تعادل در ثقل جمعیتی شهرهای مرزی دو کشور باعث غیررسمی ماندن بازارچه اینچه برون به عنوان بازار مرزی است.
نبود تعادل در نقاط ثقل جمعیتی مرز ایران و ترکمنستان
کارشناس اقتصاد در گفتگو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه نبود تعادل در نقاط ثقل جمعیتی مرز ایران و ترکمنستان عامل کم فروغی بازارچه مرزی اینچه‌برون است، می گوید: این بازارچه صرفاً فضایی برای گردشگری است و رسمیت ندارد لذا از مرز اینچه‌برون تا عشق‌آباد مسافت زیادی است و از آنجاییکه برای ایجاد یک بازارچه مرزی باید نقطه ثقل جمعیتی باید در مرزهای دو کشور تعادل داشته باشد، اینچه برون امکان تبدیل به بازارچه مرزی را ندارد.
مجید شاهینی از باجگیران به‌عنوان یک بازارچه مرزی فعال و پررونق نام می برد و ادامه می دهد: این بازارچه به‌واسطه نزدیکی مسافت با عشق‌آباد از رونق خوبی برخوردار است. اگر چه برخی شهرهای گلستان در مرز ترکمنستان قرار دارد اما نزدیک ترین شهر ترکمنستان فاصله زیادی با مرز اینچه‌برون دارد به همین خاطر از این بازارچه فقط چند روستای ترکمنستان که در مجاورت مرز هستند، خرید می‌کنند.
رئیس سازمان صمت گلستان: در تفاهم نامه مشترک بین ایران و ترکمنستان موضوع بازارچه حسنقلی طرح شده و در کشورمراحل اداری آن انجام شده و درحال حاضر منتظر مصوبه هیات وزیران هستیم
وی معتقد است: گذشته از فاصله زیاد نخستین شهر ترکمنستان با اینچه‌برون، مسیر دسترسی نامناسب هم به کم‌فروغ ماندن بازارچه مرزی دامن زده هرچند امکان تبدیل اینچه برون به بازارمرزی رسمی نیست اما بازار حسن قلی گمیشان قابلیت تبدیل به بازارچه رسمی مرزی دارد.
بازارچه حسنقلی ایجاد می شود
چندسالی است که موضوع بازارچه مرزی حسنقلی مطرح شده؛ براساس آنچه مدیران در رسانه های مختلف اعلام کردند طرح توجهی این بازارچه مرزی نوشته شده و با طی فرایند اداری در کوتاه‌ترین زمان انجام خواهد شد این موضوعی است که مدیرکل صنعت، معدن تجارت هم آن را تائید می کند. رئیس سازمان صنعت، معدن تجارت گلستان در گفتگو با خبرنگار بازار، می گوید: در تفاهم نامه مشترک بین ایران و ترکمنستان موضوع بازارچه حسنقلی طرح شده و در کشورمراحل اداری آن انجام شده و درحال حاضر منتظر مصوبه هیات وزیران هستیم.
درویشعلی حسن زاده با تاکید بر اینکه بازار اینچه برون محلی است و از قابلیت بازارچه مرزی برخوردار نیست، می افزاید: بازارچه مرزی به مکانی محصور در نقطه صفر مرزی و مشترک بین دو کشور اطلاق می شود که این تعریف درباره بازارچه اینچه برون صادق نیست.
او در توضیح ایجاد رونق اقتصادی بازارچه محلی اینچه برون، می گوید: پیش از کرونا این بازارچه از شرایط خوبی برخوردار بود اما پس از انسداد مرز ایران و ترکمنستان در دوران ویروس همه گیر کرونا، متاسفانه این بازارچه کمرنگ شد. با ایجاد زیرساخت های تفریحی نظیر آلاچیق، فضای سبز، مسیر دسترسی مناسب می توان از اینچه برون به عنوان بازارچه ای برای جذب گردشگران داخلی و خارجی بهره برد.
حسینقلی در کنار اینچه برون
اما با رد فرضیه رسمی شدن بازارچه اینچه برون و وعده ایجاد بازارچه مرزی حسنقلی به این موضوع می رسیم که گلستان هنوز نتوانسته آنگونه که باید از ظرفیت مجاورت با کشور ترکمنستان بهره ببرد. بر اساس اظهارات سخنان نماینده حوزه انتخابیه غرب گلستان در مجلس شورای اسلامی، در زمان حاضر بازرگانان ترکمنستانی محصولات وارداتی خود را از تهران یا دیگر نقاط کشور از مسیر سرخس و مرز باجگیران عبور می دهند.
نماینده مجلس: ایجاد بازارچه مرزی در گمیشان جزء یکی از مصوبات سفر رئیس جمهور به ترکمنستان بود
یعنی تریلرهای حامل محصولات صادراتی به ترکمنستان با عبور از گرگان با طی حدود ۵۰۰ کیلومتر به منطقه سرخس رسیده و در ادامه با طی ۵۰۰ کیلومتر در داخل خاک ترکمنستان به بندرترکمن باشی کراسنوودسک ترکمنستان (در ۱۰۰ کیلومتری گمیشان) می رسند درحالیکه با ایجاد بازارچه مرزی حسنقلی این مسیر بسیار کوتاه تر خواهد شد.
مزیت های راه اندازی بازارچه
نماینده حوزه انتخابیه غرب گلستان در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار بازار، می گوید: اگر بازارچه مرزی گمیشان و گمرک آن راه اندازی شود برای ترانزیت هر محموله هزار کیلومتر مسیر جاده ای صرفه جویی می شود و این مسافت قیمت تمام شده را بسیار زیاد کاهش می دهد.
عبدالجلال ایری با بیان اینکه اولین مرز گمرکی گلستان با سابقه حدود ۱۰۰ ساله در شهر گمیشان قرار داشت، می افزاید: از همان زمان بخشی از تبادلات تجاری و صادرات از این مسیر انجام می شد که بر اثر تحولات سیاسی- اقتصادی حدود نیم قرن پیش تعطیل شده است حال آنکه ایجاد بازارچه مرزی در گمیشان جزء یکی از مصوبات سفر رئیس جمهور به ترکمنستان بود که در وزارت راه به امضا رسید.
وی افزود: باید بپذیریم که منافع ایجاد بازارچه و گمرک در منطقه گمیشان و حسنقلی ترکمنستان برای طرف ایرانی بیشتر است و بر این اساس باید اهتمام و تلاش برای نهایی شدن این پروژه از سمت ایران بیشتر باشد.
با توجه به اینکه حوزه اقتصاد مرزی به عنوان یکی از نیروهای محرکه مهم درتوسعه روابط تجاری بین کشورهای همجوار به شمار می رود ایجاد بازارچه مرزی در گلستان یک ضرورت محسوب می شود بر این اساس به نظر می رسد مسئولان استانی باید تمام تلاش خودشان را برای ایجاد چنین فضایی در گلستان با هدف رونق اقتصادی منطقه به کار ببرند تا مناطق محرومی نظیر گمیشان و اینچه برون امکان استفاده از ظرفیت های اقتصادی را داشته باشند.
نظر شما