تهمینه غمخوار؛ گروه بین الملل: هند و ایران قصد دارند تا مقدمات برگزاری موفقیت آمیز نشست کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور و همچنین سفر پربار ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به دهلی نو را در ماه های آینده فراهم کنند. در همین راستا، دو کشور تمرکز خود را بر روی سه موضوع مهم یعنی بندر چابهار، اجلاس شانگهای و بریکس در جهت تعمیق روابط دوجانبه قرار داده اند.
ایران منتظر است تا بیست و سومین اجلاس سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای در سوم تا چهارم ماه ژوئیه به ریاست نخست وزیر هند برگزار شده و وضعیت عضویت رسمی و کامل آن انجام شود. علاوه بر شانگهای، ایران بریکس را چارچوب مناسبی برای تقویت همکاریهای ایران با اعضای آن به‌ویژه هند توصیف کرده و با اشاره به ظرفیت‌های بزرگ اقتصادی خود، عضویت در این گروه را زمینه‌ای برای تقویت روابط با اعضا دانسته است.
در رابطه با بندر چابهار نیز، هند به طور گسترده برای استفاده از این بندر و گنجاندن آن در چارچوب کریدور شمال_جنوب به منظور بهبود ارتباط منطقه محصور در خشکی آسیای مرکزی با جهان خارج تلاش کرده است. دهلی بر این باور است که در صورت استفاده کامل از ظرفیت چابهار، نه تنها هند می تواند به دروازه تجارت با اروپا، روسیه و کشورهای سی آی اس تبدیل شود، بلکه در آینده نزدیک، این بندر به یکی از مهم ترین بنادر جهان تبدیل خواهد شد.
در همین راستا و با توجه به اهمیت توسعه روابط ایران و هند، «پیرمحمد ملازهی» کارشناس و پژوهشگر مسائل شبه قاره در خصوص بندر چابهار و تاثیر آن در افزایش مناسبات دوجانبه به خبرنگار بازار گفت: هندی ها تاکید زیادی بر روی بندر چابهار دارند، زیرا از طریق این بندر می توانند به افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی دسترسی داشته باشند. در واقع، این منطقه محل رقابت برای نفوذ میان پاکستان و هند است. بنابراین، از دید هند، چابهار دارای اهمیت بالایی در جهت توسعه مناسبات منطقه ای این کشور است.
وی افزود: منتها مشکلی که وجود دارد در رابطه با تحریمهایی است که امریکا اعمال کرد و همین موضوع موجب شد تا هندی ها تا حد زیادی در سرمایه گذاری اولیه برای اسکله سازی و اقداماتی مانند آن، تعلل کرده و تحت فشار ایالات متحده نتوانند به آن انتظاراتی که ایران از آنها داشت، به طور کامل پاسخ دهند.
کارشناس مسائل شبه قاره اضافه کرد: نکته دوم، حضور و نفوذ چین در بندر گوادر به عنوان بخشی از پاکستان در سواحل مکران، در نزدیکی چابهار است. حضور چینی ها در گوادر برای هند انگیزه قوی ایجاد کرد که دهلی نیز در چابهار به شکل موثری حضور پیدا کند و در رقابتهای میان دهلی و پکن دست پایین را نداشته و بتواند در سطح متوسطی به رقابت با چین بپردازد.
پیرمحمد ملازهی ادامه داد: حال، مشکلاتی که در چابهار وجود دارد و موجب شده تا توسعه چابهار نسبت به گوادر عملیاتی نشده باشد، دو دسته است. یکی از آنها این است که یک مدیریت متزلزلی برای توسعه چابهار وجود داشته و به هر حال به هردلیلی مدیریتها تحت تاثیر نگاه روسای جمهور در دولتهای مختلف قرار گرفته است. طبیعتا، زمانی که مدیریت ثابت نباشد، نمی توان اقدامات زیادی انجام داد. این مسئله یک نکته منفی بود که توسعه چابهار را نسبت به گوادر دچار عقب ماندگی کرد.
در حال حاضر، در حال حاضر شرایط توسعه چابهار در حال مساعد شدن است زیرا ایران برنامه با ثبات تری را برای این بندر در نظر گرفته و هم، فشار ایالات متحده با توجه به میانجیگری و مذاکرات عمان میان ایران و امریکا بر شرکتهای هندی در حال کاسته شدن است
وی گفت: مسئله دوم همان تحریمهای ایران و فشارهای وارد شده از سوی امریکا بود. همین امر موجب شد که روند کار هند کند شود یعنی هندی ها خودشان در فعالیتهای خود در چابهار تعلل کردند تا خشم امریکاییها را نسبت به شرکتهای هندی که با امریکا کار می کردند، کم کرده و مورد تحریم قرار نگیرند.
ملازهی تصریح کرد: در حال حاضر شرایط در حال مساعد شدن است؛ یعنی هم مدیریت پس از تزلزلهایی که وجود داشت، اصلاح شده و ایران برنامه با ثبات تری را برای چابهار در نظر گرفته و هم، فشار ایالات متحده با توجه به میانجیگری و مذاکرات عمان میان ایران و امریکا بر شرکتهای هندی در حال کاسته شدن است.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار بازار مبنی بر تاثیر حضور ایران و هند در سازمان شانگهای و بریکس و تمرکز دو کشور بر تقویت روابط از این طریق گفت: ایران و هند در شانگهای و بریکس به دنبال این مسئله هستند که به ایفای نقش قوی تر بپردازند. بنابراین، فضا برای تقویت همکاریهای دو کشور مساعد است، در حالی که هم شانگهای و همچنین، بریکس در جهت منافع کشورهای منطقه ای حرکت خواهد کرد.
آن چه که در ذهن روسیه و چین می گذرد و رقابتی که میان دو کشور وجود دارد این است که شانگهای در آینده جانشین ورشو شده و در مقابل ناتو قرار گیرد
این کارشناس افزود: منتها در رابطه با سازمان شانگهای مسئله ای وجود دارد و آن رقابت میان هند و چین است. چینی ها به دنبال این مسئله هستند که شانگهای را از یک انجمن اقتصادی به سمت یک مجمع نظامی و امنیتی ببرند. در حقیقت، آن چه که در ذهن روسیه و چین می گذرد و رقابتی که میان دو کشور وجود دارد این است که شانگهای در آینده جانشین ورشو شود و در مقابل ناتو قرار گیرد.
پیرمحمد ملازهی گفت: هندی ها حاضر نیستند که در این فضا و به این سمت و سو حرکت کنند، زیرا آنها دارای یک سیاست مستقل و ملی هستند. هند، همچنان که در حال حفظ مناسبات خود با روسیه و چین است، به همان اندازه خواهان آن است که روابط خود را با اتحادیه اروپا و همچنین امریکا حفظ نماید. بنابراین، این کشور قصد ندارد که در جمعی نظامی مانند شانگهای حضور فعالی پیدا کند که قرار است در مقابل ناتو بایستد. به عبارتی آنها ملاحظات خاص خود را خواهند داشت.
کارشناس مسائل شبه قاره اضافه کرد: اما در مورد بریکس اینگونه نیست. واقعیت این است که کشورهای عضو بریکس به نوعی تمایل به پذیرش هژمونی امریکا نداشته و به راه اندازی و توسعه اقتصاد کشور خود به همراه پیدا کردن بازارهای خود در دنیا می پردازند. این کشورها همچنین، در رقابتهای سالم اقتصادی و تجاری شرکت فعال دارند و در بعد سیاسی معتقد به چندقطبی شدن جهان و افول قدرت هژمون امریکا هستند.
هند علاوه بر اینکه منافع ملی خود را ارجح می داند، از طرفی به دنبال جذب سرمایه گذاری و تکنولوژی امریکا نیز است
وی گفت: هند از جمله کشورهایی است که در این زمینه فعال عمل خواهد کرد؛ یعنی منافع ملی خود را ارجح دانسته و از طرفی به دنبال جذب سرمایه گذاری و تکنولوژی امریکا است. بنابراین، خود را درگیر مسائل حاشیه ای نخواهد کرد.
ملازهی در پایان بیان کرد: اگر ایران موقعیت خود را همانگونه که تا کنون فعال بوده، در حاشیه مسائل جهانی نگه دارد، هندی ها چندان نکات مشترکی با ایران نخواهند داشت. اما، در ارتباط با بریکس، ایران و هند می توانند به تقویت و توسعه همکاری های دوجانبه بپردازند، در حالی که از طرفی، هند در حال رایزنی با تمام کشورها است تا موقعیت خود را در اقیانوس هند تثبیت نماید.
نظر شما