وحید پورتجریشی؛ بازار: سیاست افزایش نرخ بهره بانکی توسط فدرال رزرو آمریکا بدون شک یکی از مهمترین فاکتورهای تاثیرگذار بر بازارهای جهانی از جمله فلزات اساسی و گرانبها، سهام شرکت های صنعتی بزرگ چند ملیتی و حتی شرکت های فعال در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات محسوب می شود.
با افزایش نرخ بهره بانکی در ایالات متحده، شاهد افزایش شاخص دلار و در نتیجه به وجود آمدن پدیده ای به نام «دلار امن» بودیم که طی دو ماه گذشته و شکل گیری ورشکستگی زنجیره ای بانک های کوچک، متوسط و محلی و در نتیجه کاهش اعتماد به سیستم بانکی و اقتصاد کلان ایالات متحده، تا حد زیادی از قدرت این شاخص کاسته شده است.
هرچند عامل مهم دیگر در تعیین روند قیمت و کشش بازارهای یاد شده، وضعیت کلی اقتصاد چین و میزان رشد اقتصادی این کشور بوده که دستکم به اندازه سیاست افزایش نرخ بهره بانکی فدرال رزرو موثر محسوب می شود، اما موضوع شاخص دلار همچنان تاثیرگذارترین مبحث در تعیین روند بازارهای بین المللی به حساب می آید.
عقب نشینی فدرال رزرو از افزایش نرخ بهره بانکی
رئیس فدرال رزرو طی سخنانی از افزایش فشار بر یانک مرکزی آمریکا و احتمال عقب نشینی این بانک از اجرای سیاست افزایش نرخ بهره بانکی طی ماه های پیش رو خبر داد.
«جروم پاول» ضمن اعتراف به افزایش فشار بر بانک مرکزی ایالات متحده در پی ورشکستگی بانک های این کشور، این موضوع را عامل توقف افزایش نرخ بهره بانکی در آمریکا عنوان کرد.
پاول که این سخنان را در جریان برگزاری کنفرانس بانک مرکزی ایالات متحده مطرح میکرد، گفت: مادامیکه ما به اهدافمان دست یابیم، ممکن است نرخ بهره دیگر نیازی به افزایش چندان زیادی نداشته باشد.
در عین حال، رئیس بانک مرکزی آمریکا تاکید کرد که توقف سیاست افزایش نرخ بهره این بانک نیازمند بازبینی اطلاعات و آمار دقیق شاخص های اقتصادی به ویژه نرخ تورم دارد و پس از آن تصمیم گیری خواهد شد که آیا این سیاست باید ادامه یابد یا خیر.
فارغ از کیفیت و زمان دقیق توقف اجرای سیاست افزایش نرخ بهره بانکی، این سخنان پاول را باید به فال نیک گرفت؛ چراکه این نخستین عقب نشینی فدرال رزرو از مواضع سفت و سخت پیشین و تاکید بر لزوم افزایش نرخ بهره بانکی است که می تواند منجر به تغییر روند نزولی و رکود شکل گرفته در بازار سرمایه شود.
کدام بازارها بیشترین پتانسیل رشد را خواهند داشت؟
حال با فرض اینکه فدرال رزرو دیر یا زود به تعلیق و یا تخفیف سیاست نرخ بهره بانکی خود بپردازد، باید این موضوع را پیش بینی کرد که کدام بازارها بیشترین احتمال رشد در آینده خواهند داشت؟ برای پاسخ به این سوال، بهتر است بازارهای بین المللی را تفکیک کرده و نکاتی را در خصوص آنها بدانیم:
فلزات اساسی، انرژی و موضوع مهم اقتصاد چین: اگرچه پس از توقف سیاست افزایش نرخ بهره بانکی در ایالات متحده به صورت کلی می توان انتظار رشد (هرچند اندک) بازارهای مالی بین المللی را داشت، اما باید توجه کرد که فلزات اساسی مانند مس، آلومینیوم، آهن، تیتانیوم و زیر مجموعه های بازار انرژی همچون نفت، گاز و ذغال سنگ در حال حاضر وابستگی زیادی به وضعیت اقتصاد چین دارند. از آنچا که دو کشور هند و چین بزرگترین خریداران کالاهای یاد شده رد جهان به حساب می آیند، حتی با تعلیق سیاست های فدرال رزرو نیز می توان انتظار جهش در این بازارها داشت.
چراکه در وضعیت فعلی، اقتصاد هر دو کشور با چالش های عمیقی به خصوص در بخش صنعت ساختمان و راهسازی که موارد مصرف بسیاری از این کالاها در همین بخش است، دچار بوده و تا بر طرف نشدن موانع رشد این صنایع در هند و چین، نمی توان انتظار جهش در این بازارها را داشت.
فلزات گرانبها و موضوع تورم: فلزات گزانبها به ویژه طلا، همواره از زمان های قدیم به عنوان ابزاری مناسب در برابر ریزش ارزش سرمایه افراد در برابر تورم به حساب می آمده اند. در دوران حاضر نیز تغییری در اصول فاندامنتال این دارایی های با ارزش ایجاد نشده و همچنان از کارکرد مذکور برخوردار هستند.
اکنون با توجه به ریزش شاخص شاخص دلار از یک سو و قطع اجرای سیاست افزایش نرخ بهره بانکی توسط فدرال رزرو از سوی دیگر، این سوال مطرح است که آیا باید شاهد پیشرفت بزرگی در بازار طلا باشیم؟ حقیقت امر این است که قیمت انس طلا طی هفته های گذشته و در پی ریزش شاخص دلار تقریبا در محدوده بالای ۲ هزار دلار تثبیت شده و در آستانه شکستن رکورد تاریخی خود است.
همانطور که می دانیم، شاخص دلار و قیمت طلا در عمده موارد، رابطه ای معکوس با یکدیگر داشته و در هر گاه شاخص دلار به سمت نزولی سیر نماید، باید منتظر رشد قیمت طلا باشیم. پس به صورت کلی می توان انتظار پیشرفت در بازار طلا و قیمت آن را داشت.
اما اینکه این پیشرفت قیمت در حد جهش خواهد بود و یا پیشرفتی محدود، علاوه بر شاخص دلار به فاکتورهای مهم دیگری همچون سیاست های بانک های مرکزی بزرگ جهان همچون بانک مرکزی اروپا، بریتانیا و تا حدی استرالیا و همچنین میزان تقاضا برای طلا در بازار چین و توسط بانک مرکزی این کشور بستگی دارد.
آنچه تاکنون مسلم است اینکه میزان ذخایر طلای دولت چین طی سه ماهه نخست سال جاری میلادی رشد محسوس و چشمگیری داشته و همین موضوع یوآن را در کانون توجه تسویه حساب های بین المللی و بازار فارکس قرار داده است. چراکه هر مقدار ذخایر طلای بانک مرکزی یک کشور افزایش یابد، به همان میزان اعتبار ارز صادر شده از وی آن بانک مرکزی نیز افزایش خواهد داشت. پس می توان پیش بینی کرد که در خصوص اصل افزایش ارزش طلا تقریبا جای شکی باقی نخواهد ماند و تنها باید روی میزان این رشد تمرکز کرد.
بازار انرژی و چشم انداز تیره اقتصاد جهانی: بر اساس برآوردهای انجام شده توسط دو نهاد مرجع مالی بین المللی یعنی بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، وضعیت اقتصاد جهانی تا پایان سال ۲۰۲۳ بهبود چشم گیری نداشته و به احتمال زیاد، در سال ۲۰۲۴ نیز وخیم تر خواهد شد. لذا از آنجاکه عمده مصرف کالاهای عرضه شده در بازار انرژی به میزان تولید در کشورهای صنعتی و چشمه های بار به ویژه هند و چین بستگی دارد، بعید به نظر می رسد این بازار حتی رد صورت توقف سیاست افزایش نرخ بهره بانکی، تکان چندانی بخورد.
از سوی دیگر، طی ماه های گذشته با مشکل بسیار بزرگ توزیع نفت ارزان قیمت و قاچاق روسیه در بازارهای جهانی نیز روبرو هستیم که این موضوع از بزرگترین فاکتورهای عدم رشد بازار انرژی در جهان به حساب می آید. موضوع نفت و فرآورده های نفتی قاچاق تا جایی مهم است که رویترز ماه گذشته از خرید نفت قاچاق روسیه توسط شرکت های نفتی کانادایی و آمریکایی نیز خبر داد که در این صورت، می توان عمق فاجعه را متوجه شد.
از آنجاکه نفت، ذغال سنگ و سایر منابع انرژی از پیشرانه های اصلی در تعیین قیمت تمام شده محصول به حساب می آیند، بدیهی است که تا زمان ادامه توزیع نفت ارزان قیمت، کشورهایی چون هند و چین هیچ رغبتی به خرید نفت به قیمت تابلوی اوپک، وست تگزاس و برنت نخواهند داشت؛ موضوعی که اوپک نیز در گزارش ماه آوریل خود در خصوص واردات نفتی هند آن را تصدیق کرده و اعلام کرد که واردات نفتی هند از دو کشور عراق و عربستان سعودی طی ماه های اخیر تقریبا به صفر رسیده و شرکت های نفتی هندی مایل به خرید نفت ارزان قیمت روسیه هستند.
نظر شما