محمدمهدی جوادیان زاده*، بازار؛ بی گمان آنچه که با وسایل و دانش دیروزی گذشتگان انجام شده است، با پیشرفت علم و دانش و ابزار و آلات امروزی بشر، به مراتب بهتر و دقیق تر شدنی است. روایت سرراست و ساده ای که از گذشته به ما رسیده، مبین این واقعیت است که نیاکان ما با ابزارهای بسیار ابتدایی در میان کویر، روستاها و شهرهای بسیاری را بنا کرده اند. آب و آبادانی را برای مردم هر منطقه مهیا ساخته اند و نیازهای روزمره هر بخش از جامعه اعم از شرب و بهداشت، کشاورزی و تجارت و صنعت آن روز را پاسخگو بوده اند.
آب قلیل و گران قیمت در اختیار مردم قرار می گرفته ولیکن حکمرانی دقیق و مردم نهادی برای مدیریت تامین و توزیع این آب قیمتی در کار حیات بخش بوده است و همگان با این کم ساخته اند. متاسفانه گذشتگان ما مثل غربی ها چندان اعتقادی به مستند سازی و نوشتن امور روزمره یا تجارب گران بهایشان نداشته و ترجیح می داده اند مسائل مهم سینه به سینه و پدر به پسر از نسلی به نسلی دیگر انتقال یابد. همین امر سبب شده که بسیاری از جزئیات مهم و ارزشمند حکمرانی درخشان آب را در ایران دیروز نداشته باشیم.
لیکن به دور از هرگونه تعصب و افسانه پردازی می دانیم که با همین حکمرانی و با دانش و اسباب ناقص گذشته اموراتشان را می گذرانده اند و ا گرچه گاهی هم جنگ و جدلی بر سر آب و تقسیم آن رخ می داده، ولیکن با نهادهای مردم ساز آن روز به خوبی موضوع مدیریت و ختم به خیر می شده است لذا امروز که به دلیل افزایش نیاز آبی در همه بخش های جامعه، شاهد بالا گرفتن اختلافات و اعتراضات بین اقشار مختلف هستیم، بیش از هرچیز شناخت نحوه مدیریت گذشتگان و الگو گیری از آن حائز اهمیت است.
اگر روایت حکمرانی آب در گذشته را بتوانیم به درستی و صادقانه بازنویسی و ارائه کنیم، عبرت و درس های زیادی برای ما مردم امروز در پی خواهد داشت. سازه های تاریخی آبی باقی مانده امروز نباید تنها به عنوان یک سازه پیر از کار افتاده قلمداد شود. بلکه این میراث گرانبهای به جا مانده از گذشته، نقطه شروع و یکی بود یکی نبود داستان حکمرانی موفق آب در گذشته است که اگر موفق نبود اکنون من و شما یا وجود نداشتیم یا در جایی دیگر از کره زمین سا کن بودیم.
*مدیرعامل شرکت آب منطقه ای یزد
نظر شما