بازار-گروه استان ها: همه‌ساله تعداد بسیاری از مردم سراسر ایران و جهان از موزه‌ها و آثار فرهنگی برجسته همچون موزه بزرگ خراسان، آرامگاه فردوسی و موزه توس، آرامگاه و موزه نادر، آرامگاه خیام، موزه نجوم، آرامگاه عطار، موزه باستان‌شناسی و سایت موزه شادیاخ نیشابور، موزه‌های باستان‌شناسی و مردم‌شناسی گناباد بازدید می کنند.
استان خراسان رضوی موزه های دیگری را هم مانند سایت موزه بندیان درگز، موزه‌های شهرهای چناران، قوچان،کلات، تایباد، فریمان، تربت‌جام، سبزوار، تربت‌حیدریه، رشتخوار، خواف، بردسکن، موزه مردم‌شناسی رباط ویرانی شاندیز، برج تاریخی علی‌آباد کاشمر، رباط شرف سرخس و مدرسه غیاثیه خرگرد خواف را در خود جای داده که از آن به عنوان رنگین کمانی از موزه می توان یاد کرد.
اقتصاد پنهان
رئیس گروه امور موزه‌ها و اموال منقول میراث‌فرهنگی خراسان رضوی و کارشناس موزه به بازار می گوید: نقش موزه‌ها و اماکن تاریخی در بخش اقتصاد گردشگری وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی قابل‌توجه و تأمل است ولی در اقتصاد گردشگری استان خراسان رضوی نیاز به کار و فعالیت بیشتری دارد که بایستی چاره‌ای اندیشیده شود.
محمدرضا پهلوان اظهار می کند: در اصل، فرهنگ پیوست اصلی اقتصاد گردشگری است مانند فرهنگ برنامه‌ریزی توریستی شهری، فرهنگ آیین و آداب برخورد با گردشگر و توریست همانند آیین آداب و معاشرت در واحدهای اقامتی شامل هتل‌ها، هتل آپارتمان‌ها، مهمانسرا ، زائرسراها و اخیراً هم گسترش و ایجاد اقامتگاه‌های بوم گردی همه و همه فرهنگ و زیرساخت اقتصاد را تشکیل می‌دهند که این بخش قابل‌توجهی از اقتصاد گردشگری است.
مولف کتاب موزه‌های خراسان رضوی به ما می گوید: هنوز موزه‌های خراسان رضوی و سایر کشور در سبد بازدید خانواده‌ها آن‌طور که انتظار است؛ راه پیدا نکردند و بسیاری از مردم و بازدیدکنندگان بر اساس اوقات فراقت نه بر اساس یک نیاز فرهنگی به موزه می‌آیند و به همین دلیل شاید در یک نظر بتوان گفت بخش کمی از اقتصاد گردشگری استان و حتی کشور را تأمین می‌کنند و این‌یک موضوع فراگیر است.
این کارشناس موزه اظهار می کند: به نظر من در شبکه‌های اجتماعی و مجازی؛ موزه‌ها را باید بیشتر معرفی کرد و می‌توان موزه‌های مجازی و بازدیدهای مجازی از موزه‌ها گذاشت و موزه‌ها را در مکان مناسب و پر رفت‌وآمد ایجاد کرد .
وی یادآور می شود: در این رابطه بایستی برای موارد جانبی موزه‌ها همانند آزمایشگاه مرمت آثار؛ کتابخانه‌های تخصصی،سالن اجتماعات، کافی‌نت، کافه کتاب و کافی‌شاپ ایجاد کرد و موزه را به‌صورت یک بسته کامل که نیاز علاقه‌مندان را برطرف کند ایجاد کرد.
پهلوان می گوید: بایستی بازدید از موزه‌ها را در برنامه سفر گردشگران و توریست‌ها بیشتر تقویت کرد بایستی ارتباط بیشتری با حوزه‌ای وابسته همچون واحدهای اقامتی و دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی ( آژانس ها ) وتور گردان‌ها گرفت و آنها را مجاب کرد که ضمن معرفی موزه‌ها؛ در برنامه بازدید و سفرشان بازدید از موزه‌ها هم داشته باشند.
وی عنوان می کند: در همین راستا نیاز است تا ارتباط فرهنگی و نمایش‌های مشترک بین موزه‌های داخلی و خارجی با برگزاری نمایشگاه را تقویت و بیشتر کرد،همچنین تمام دستگاه‌ها را مجاب کرد که حداقل یک فضای حتی به‌صورت محدود ؛ به امر معرفی تاریخ و پیشینه شکل‌گیری خود در قالب موزه داشته باشند
موزه بزرگ خراسان
موزه بزرگ خراسان یکی از مهمترین موزه های مشهد در خراسان رضوی است که در مجاورت پارک کوهسنگی قرار دارد.
موزه بزرگ خراسان به‌عنوان یکی از جالب‌ترین مکان های دیدنی مشهد با زیر بنایی نزدیک به ۱۸ هزار متر مربع در مجموعه فرهنگی تفریحی کوهسنگی واقع شده است. طراحان موزه بزرگ خراسان رضوی با الهام از نقشه و طرح بنای هارونیه و عمارت خورشید ساختمان موزه بزرگ خراسان رضوی را آغاز کردند
این موزه چهار ورودی متفاوت دارد و می‌توانید از چهار جهت مختلف، وارد این موزه شوید. موزه بزرگ خراسان در سال ۱۳۹۳ در یک ساختمان ۱۲طبقه افتتاح شد و بخش بزرگی با نام «دکتر میرفندرسکی» دارد. داخل موزه از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است و در تمامی بخش‌ها، مخازنی برای نگهداری از اشیای مختلف تاریخی را مشاهده خواهید کرد.
هر طبقه از موزه بزرگ خراسان، به تاریخی خاص اختصاص دارد. در بخش‌هایی از این موزه می‌توانید آثاری متعلق به دوران هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان را بیابید. در بخش‌های دوران اسلامی این موزه، می‌توانید شاهد قرآن‌هایی باشید که به ائمه‌اطهار منسوب هستند. به‌غیر از این آثار، انواع قرآن‌های نفیس، شیشه، کتاب و فرشینه‌های ارزشمند دوره‌های مختلف تاریخی نیز در این موزه نگهداری می‌شوند. این موزه شامل امکانات رفاهی و خدماتی کامل مثل سالن اجتماعات، کتابخانه، نمازخانه، سرویس بهداشتی و راهنمای موزه است.
نشانی این موزه : مشهد، بوستان کوهسنگی، موزه بزرگ منطقه‌ای خراسان است
موزه های آستان قدس رضوی
موزه های آستان قدس رضوی در مجموعه آستان قدس رضوی واقع شده و یکی دیگر از موزه های مشهد است. بخش موزه آستان قدس رضوی، دارای مساحتی بالغ بر هزار و ۳۰۰ مترمربع است. در این موزه آثار هنری و صنایع دستی با قدمت بیش از هزار سال نگهداری می‌شوند. بازدید از آنها را به شما عزیزان و هنردوستان توصیه می‌کنیم.
معماری موزه، ظاهری بسیار زیبا دارد و بر اساس سبک معماری ایرانی اسلامی بنا شده است. چنین طراحی معماری یک چالش بزرگ به حساب می‌آید و در بخش‌های مختلف آن، می‌توانید سبک دوران متفاوتی از معماری ایرانی را مشاهده کنید.
نکته جالب توجه درباره موزه آستان قدس رضوی این است که اکثر اشیای موجود در آن، اهدایی هستند. در این موزه از صدها قالی، ظروف زینتی، سلاح سرد و گرم و انواع قرآن نفیس نگهداری می‌شود. این موزه دارای ساختمان‌های مختلفی از جمله ساختمان موزه مرکزی، ساختمان موزه قرآن، ساختمان موزه فرش، حمام مهدی قلی بیگ و کتابخانه وابسته است.
موزه مرکزی
در ساختمان موزه مرکزی آستان قدس می‌توانید شاهد گنجینه حرم رضوی، تمبر و اسکناس، نجوم و ساعت، سلاح سرد و گرم، ظروف زینتی، هنرهای تجسمی، صدف و حلزون‌های دریایی، سکه و انواع مدال باشید.
موزه فرش
ساختمان موزه فرش دارای سه طبقه متعدد است. ساخت و جمع‌آوری آثار داخل این موزه از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۹ به طول انجامید و نهایتاً در سال ۱۳۹۰ افتتاح شد.
در طبقه اول می‌توانید شاهد انواع قالی‌های بافت مناطق شرق و مرکز کشور باشید. در طبقه اول قالی‌های بافت مناطق غرب و شمال غرب کشور و عشایر به چشم می‌خورند. همچنین طبقه زیرهمکف نیز به انواع قالی‌های دوره صفوی اختصاص داده شده است.
موزه قرآن
در ساختمان موزه قرآن، شاهد بخش‌های گنجینه قرآن، آثار اهدایی سید علی خامنه‌ای، آثار اهدایی استاد فرشچیان و همچنین تالار مرقعات و ابزار کتابت خواهید بود.
حمام مهدی قلی بیگ
حمام مهدی قلی بیگ نیز توسط فردی با همین نام ساخته شده است. بعدها آن را به آستان قدس رضوی اهدا کرده‌اند. در گذشته این حمام به صورت رایگان در اختیار زائران امام رضا قرار می‌گرفت. تا سال ۱۳۷۶، همه ساله صدها زائر از این حمام استفاده می‌کردند تا نهایتاً به‌تدریج استفاده از حمام‌های عمومی منسوخ شد. به همین خاطر در سال ۱۳۸۵، کاربری این حمام را به موزه تغییر دادند.
در حال حاضر داخل این حمام می‌توانید انواع پوشاک سنتی اقوام مختلف، وسایل سنتی حمام، لوازم آرایش و وسایلی که برای حمام نیاز است را مشاهده کنید. بخش کتابخانه نیز دارای هزاران جلد کتاب نفیس است که در ۸۰ سال گذشته آن را وقف آستان قدس کرده‌اند.
باغ موزه نادری مشهد
نادرشاه افشار یکی از مهمترین و مقتدرترین پادشاهان ایرانی بوده است که فتوحات بسیاری را در کارنامه او می‌توان مشاهده کرد. نادرشاه در شهر مشهد به خاک سپرده شده است و آرامگاه او بعد از آرامگاه امام رضا، یکی از مهمترین مکان های دیدنی مشهد به حساب می‌آید.
ساختمان اصلی باغ موزه نادری در سال ۱۳۴۲، توسط هوشنگ سیحون، یکی از نوابغ معماری ایران طراحی شد. در کنار آرامگاه نادرشاه، دو تالار بزرگ در باغ نادری به چشم می‌خورد که به موزه تعلق دارند. در این دو سالن که از جمله موزه های مشهد هستند می‌توانید شاهد آثاری زیبا و انواع اسلحه باشید که به دوران نادرشاه افشار تعلق دارند.
علاوه بر آرامگاه کوچک نادرشاه که بر اساس اسناد تاریخی، شخص نادرشاه دستور ساخت آن را صادر کرده بود، می‌توانید شاهد مجسمه وی نیز باشید. در این مجسمه که توسط ابوالحسن صدیقی، از شاگردان کمال الملک ساخته شده است، می‌توانید تصویر نادرشاه افشار را به همراه سربازانش تماشا کنید. جالب است بدانید که آرامگاه محمد تقی خان پسیان، یکی از سرداران بنام خراسان نیز در همین باغ موزه قرار دارد.
موزه آیین‌های پهلوانی مشهد یا شه لافتی
موزه آیین‌های پهلوانی مشهد را می‌توان یکی از موزه های مشهد دانست که آن را به‌طور اختصاصی به ورزش باستانی ایرانی یا همان زورخانه اختصاص داده‌اند. مرشد علی اکبر قاسمی، معروف به پهلوان رستم، یکی از پهلوانان معروف ایرانی بود که در مشهد زندگی می‌کرد. او برای آنکه آیین‌های پهلوانی و ورزش سنتی ایرانی برای نسل بعدی به جا بماند، اقدام به ساخت یک موزه با همین نام کرد. نکته جالب توجه درباره موزه شه لافتی مشهد این است که شخص مرشد علی اکبر قاسمی تمامی مراحل افتتاح این موزه را به‌تنهایی انجام داد. حتی تمامی آثاری که در این موزه به چشم می‌خورد نیز حاصل ۴۵ سال سفر پهلوان به شهرهای مختلف کشور هستند.
این موزه حدود ۲هزار مترمربع مساحت دارد و شامل دو بخش مجزا می‌شود. در یک بخش بزرگ از موزه، شاهد گود زورخانه خواهید بود.
جالب است بدانید که هنوز هم پهلوانان در این زورخانه ورزش می‌کنند و می‌توانید به تماشای آنها بنشینید. در بخش دوم وسایل قدیمی پهلوانان، لباس‌های آنها و آیین پهلوانی را مشاهده خواهید کرد. تقریباً می‌توان گفت که چنین موزه‌ای در سراسر ایران وجود ندارد و بازدید از آن قطعاً جذابیت خاصی به همراه خواهد داشت.
موزه توس
یکی دیگر از موزه های مشهد موزه توس است. همان طور که از نام این موزه مشخص است، در شهر توس و نه مشهد قرار دارد. البته توس دارای فاصله بسیاری تا شهر مشهد نیست و به همین خاطر آن را جزء موزه های مشهد به حساب آوردیم. موزه توس را تقریباً می‌توان یکی از مهمترین و معروف‌ترین موزه های مشهد دانست که به استاد شعر و ادب فارسی، ابوالقاسم فردوسی اختصاص یافته است. این موزه در بخش پائین آرامگاه فردوسی قرار دارد و همه ساله گردشگران بسیاری از آن بازدید می‌کنند. ساختمان موزه نیز همراه با سازه اصلی آرامگاه، به دست استاد معماری ایران، یعنی استاد هوشنگ سیحون طراحی و ساخته شده است.
در بخش داخلی موزه می‌توانید شاهد آثار سنگی ماقبل تاریخ، انواع پیه‌سوز، عطردان و آثار دیگری باشید که طی حفاری به دست آمده‌اند. همان طور که انتظار می‌رود، در این موزه از انواع شاهنامه نفیس نیز نگهداری می‌شود که بسیار ارزنده و گران‌بها هستند. اشیا و آثار موجود در این موزه به‌صورت کلی به چهار دسته تقسیم می‌شوند. یک بخش از آن به قطعات سفالی دوره اسلام و پیش از اسلام و انواع سکه‌های دوره اسلام اختصاص یافته است. بخش دوم مخصوص وسایل سوارکاری، سپر، گرز، وسایل موسیقی و انواع تیروکمان است. در بخش سوم می‌توانید شاهد انواع ظروف سفالی لعاب‌دار، ظروف سفالی معمولی و ظروف مفرقی باشید که به قرن چهار و پنجم میلادی تعلق دارند. در بخش پنجم موزه نیز شاهد انواع نقاشی خواهید بود که متعلق به دوران گذشته هستند.
موزه نان مشهد
موزه نان مشهد اولین موزه تخصصی نان در تمام کشور و حتی خاورمیانه است که در سال ۱۳۹۰ در مشهد افتتاح شد. در سراسر جهان فقط ۱۳ موزه نان وجود دارند که معروف‌ترین آنها در کشورهای آلمان، روسیه، برزیل، لیتوانی، اسپانیا و سوئیس هستند و چند سالی است که شاهد حضور موزه نان در ایران نیز هستیم. در این موزه به صورت اختصاصی درباره تولید نان صحبت می‌شود. نان مایه برکت است و به همین خاطر باید برای آن اهمیت بسیاری قائل شد.
این موزه دارای بخش‌های متعددی از جمله غرفه کشاورزی، آسیاب بانی، آتش و رقص اپر است. در بخش کشاورزی شاهد مراحل بذر افشانی، خرمن‌کوبی، گندم‌چینی و چک‌زدن خواهید بود. در بخش آسیاب‌بانی، دستاس، آسیاب و آسباد را مشاهده خواهید کرد. در بخش آتش، شاهد تنور سنگی، انواع تنور سفالی، تنور مال، تنور عشایری، تنوع حیاطی، تنوع ایستاده و ساج خواهید بود. رقص اپر یا همان رقص افر، نوعی رقص باستانی است که از دوران اشکانیان به یادگار مانده است. در آن دوران برای شکرگزاری بابت محصولات کشاورزی این رقص را انجام می‌دادند که در این بخش با آن نیز آشنا خواهید شد.
موزه آب
در کنار موزه نان، موزه‌ای با نام آب نیز در مشهد وجود دارد. آب در گذشته به همین سادگی که ما از آن استفاده می‌کنیم، در اختیار همه نبود. برای به دست آوردن آب، باید مراحل سختی را پشت سر می‌گذاشتند. استخراج، انبار کردن و همچنین توزیع آب در گذشته یک چالش بسیار بزرگ محسوب می‌شد. با این وجود باید بدانید که مردم ایران از گذشته جزء اقوامی بودند که بهترین روش را برای برداشت و توزیع آب در اختیار داشتند.
در گذشته و حتی از دوران هخامنشیان، مردم ایران از روش‌های مختلفی همانند احداث قنات، ساخت آب‌انبار و یخدان و از این قبیل ابتکارات برای نگهداری و انتقال آب استفاده می‌کردند. پس چه بهتر که موزه‌ای احداث می‌شد تا این ابتکار و خلاقیت را به تمامی دنیا نشان داد. موزه آب مشهد از سال ۱۳۷۸ فعالیت خود را آغاز کرد. در این موزه می‌توانید شاهد انواع سازه‌های معروف و وسایل قدیمی باشید که برای برداشت، نگهداری و انتقال آب شرب از آنها استفاده می‌کردند. بازدید از این موزه می‌تواند بسیار جذاب باشد.
موزه علوم زمین
موزه علوم زمین یکی دیگر از موزه های مشهد است که اگر به زمین‌شناسی علاقه‌مند باشید، برای شما جذابیت بسیاری خواهد داشت. در این موزه که در سال ۱۳۸۵ افتتاح شد، از بیش از ۷۰۰ نمونه کانی، ۱۰۰ نمونه سنگ، ۱۴ نمونه عنصر طبیعی، ۵۰ نمونه فسیل و ۶۰ نمونه سنگ ارزشمند قیمتی نگهداری می‌شود. این موزه ۴۵۰ مترمربع مساحت دارد و یکی از موزه‌های بسیار نفیس در زمینه علوم زمین‌شناسی به حساب می‌آید.
موزه مردم‌شناسی رباط ویرانی
در هر شهر یک موزه مردم‌شناسی وجود دارد تا به‌واسطه آن مسافران را با فرهنگ و دیرینه آن منطقه آشنا کنند. موزه مردم‌شناسی رباط ویرانی به فرهنگ، پیشینه، پیشه و شغل مردم محلی خراسان از گذشته تا به امروز می‌پردازد.
جالب است بدانید که این موزه در ساختمانی بنا شده است که قدمت آن به دوران تیموری باز می‌گردد. این موزه مجموعاً دارای ۹ اتاق مختلف با سقف‌های جناقی شکل است که هشت اتاق به‌صورت قرینه روبه‌روی یکدیگر قرار گرفته‌اند. در موزه مردم‌شناسی رباط ویرانی آثار باستانی کشف شده در این منطقه را به نمایش می‌گذارند. با مراجعه به این موزه، فرهنگ مردم مشهد و خراسان را بهتر از قبل درک خواهید کرد.
نظر شما