بازار؛ گروه استانها: دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری که روزگاری در هر یک از آن‌ها افزون بر ۴ الی ۶ جوان مشغول به کار بودند و هر یک وظیفه خاص در قبال ارائه خدمات به گردشگران را داشتند حالا به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی نیروهای کار خود را ازدست‌داده و در آستانه تعطیلی هستند.
بسیاری از این دفاتر که تا پیش از اموراتشان با ۴ کارمند هم نمی‌چرخید و در روزهای پایانی سال بنا ب ادعای خودشان فرصت سر خاراندن هم نداشتند اما این روزها در رکود به سر برده و دیگر خبری از آن دفاتر شلوغ و ازدحام برای تهیه بلیت و یا رزرو تور خارجی نیست!
مشکلات ریزودرشت
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی در خصوص مشکلات ریزودرشتی که دفاتر خدمات مسافرتی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند می‌گوید: با شیوع بیماری کرونا بزرگ‌ترین و بیشترین آسیب به دفاتر خدمات مسافرتی وارد شد.
فرهاد دوایی بابیان اینکه ۲۵ درصد دفاتر خدمات مسافرتی پس از شیوع بیماری کرونا تعطیل شدند و افراد بسیاری شغل خود را از دست دادند افزود: متأسفانه ناآرامی‌های به وجود آمده در سال جاری، افزایش قیمت دلار، کاهش تعداد پروازها و سایر عوامل دیگر موجب شد تا موج رکود در این صنف ادامه‌دار شود.
وی اذعان کرد: متأسفانه پس از بیماری کرونا نیز عوامل بسیاری دست‌به‌دست هم داد تا اقتصاد این صنف دچار تزلزل شود.
وی در خصوص تأثیر نوسانات ارز بر وضعیت گردشگری اظهار کرد: زمانی که وضعیت اقتصادی به سمتی پیش می‌رود، نابسامانی‌هایی نیز ایجاد می‌شود، به‌عنوان‌مثال فعالیت ما که به‌صورت مستقیم با افزایش نرخ ارز در ارتباط است دچار مشکل شده و این سؤال مطرح می‌شود که آیا گردشگری با این روش می‌تواند خود را تأمین کند؟
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی افزود: پس از کرونا دفاتر خدمات مسافرتی قصد داشتند نیرو بگیرند که ناآرامی‌ها افزایش یافت و از آن جا که مردم نگران آینده سرمایه‌های خود بودند لذا تمایلی به سرمایه گذاری و یا تفریح در کشورهای خارجی نبودند لذا صنعت گردشگری آسیب بیشتری دید.
وی با بیان اینکه در حال حاضر حداقل ۲۰ درصد دفاتر خدمات مسافرتی در حال فعالیت هستند که آن‌ها نیز از سرمایه بالایی برخوردارند افزود: این در حالی است که افراد با سرمایه پایین‌تر نمی‌توانند فعالیتی داشته باشند.
دوایی بابیان اینکه مجوزهای زیادی صادرشده اما هیچ‌گونه اقدامی برای دفاتر مسافرتی انجام نمی‌شود، عنوان کرد: ما توقع داشتیم که پس از کرونا دفاتر خدمات مسافرتی موردحمایت قرار گیرند، اما نه‌تنها حمایتی از این صنف نشد بلکه اداراتی چون دارایی، بیمه، شهرداری و بخش‌های نظارتی زانوی خود را بر گلوی دفاتر گذاشتند و گردشگری را کشتند.
تعطیلی دفاتر خدمات مسافرتی
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی در این رابطه اذعان می‌کند: اگر حمایتی صورت نگیرد شاهد ریزش و تعطیلی ۶۵ درصدی دفاتر خدمات مسافرتی پس از عید نوروز خواهیم بود.
دوایی اضافه کرد: به‌طور میانگین ۲۰ هزار نفر در دفاتر خدمات مسافرتی در حال کار هستند که ضربه زیادی به این جامعه ۲۰ هزارنفری واردشده و مطمئناً به تعطیلی کشیده خواهند شد و تنها عده‌ای خاص در این حوزه می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند؛ درنتیجه این اتفاق گردشگری در کشور ما از بین خواهد رفت.
وی خاطرنشان کرد: باید مسئولان کار جهادی انجام داده و گردشگری را زنده کنند؛ چراکه دیگر گردشگری نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد و اگر این اتفاق ادامه پیدا کند سال آینده گردشگری وجود نخواهد داشت و در ادامه آن انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی نیز از بین خواهد رفت.
محدود کردن اینترنت و پلتفرم‌ها تأثیر بسیار زیادی بر فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی گذاشته است
دوایی با اشاره به اینکه محدود کردن اینترنت و پلتفرم‌ها تأثیر بسیار زیادی بر فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی گذاشته است، تصریح کرد: تمام فعالیت ما در پیام‌رسان‌های داخلی انجام می‌شود اما ما نمی‌توانیم برای مسافران خارجی پیام‌رسانی داخلی نصب کنیم، به همین دلیل ارتباط با مسافران خارجی برای ما دشوار شده است.
وی اضافه کرد: برای حل این مشکل تقاضا کردیم که کامپیوترهای دفاتر آژانس‌های مسافرتی مستثنا شوند تا برای فعالیت‌های خود محدودیتی نداشته باشند، اما اقدامی برای آن صورت نگرفت. به همین دلیل در این مدت دفاتر برای استفاده از فیلترشکن‌ها هزینه میلیاردی کردند.
دوایی افزود: این اتفاقات باعث شد بسیاری از کارمندان دفاتر خدمات مسافرتی شغل خود را کنار بگذارند و مشغول به کار دیگری شوند که این مورد ما را با کمبود نیروی متخصص روبه‌رو کرده است. می‌توان گفت که تعامل با دنیای بیرون مشکلات را تا حدودی حل خواهد کرد.
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی نیز در خصوص وضعیت پروازهای داخلی و خارجی گفت: در حال حاضر ایرلاین‌های خارجی با افزایش نرخ ارز، نرخ بلیت‌ها را نیز افزایش داده‌اند که قطعاً پس از عید مسافرت مردم و فروش کاهش پیدا می‌کند، درنتیجه درآمد دفاتر نیز کم شده و با این وضعیت ادامه فعالیت برای ما دشوار است.
دوایی ادامه داد: میزان پروازهای داخلی نیز کاهش‌یافته، زیرا قیمت پروازها کم و توجیه ایرلاین‌ها نیز پایین بودن قیمت است، دولت نیز اجازه افزایش قیمت نداده، درنتیجه پروازها را متوقف کرده‌اند. آن‌ها نیز حق‌دارند، زیرا هزینه چند برابر شده اما قیمت بلیت تغییری نداشته است. اگر بلیت پروازهای داخلی را گران کنند، دوباره افت شدیدتری ایجاد خواهد شد. اگر هم افزایش پیدا کند، شاید عرضه و تقاضا برابر شود، این در صورتی است که در حال حاضر عرضه کم و تقاضا زیاد است.
کاهش تقاضا برای سفر
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: نرخ تورهای خارجی با توجه به گرانی قیمت بلیت در تمامی وسایل حمل‌ونقل حدود ۵۰ الی ۶۰ درصد افزایش‌یافته است به همین دلیل شاهد کاهش تقاضای سفر در اکثر مسیرهای داخلی هستیم.
سعید ولی زاده به ما می‌گوید: بر همین اساس در مسیرهای خارجی نیز با توجه به افزایش نرخ ارزهای خارجی شاهد افزایش قیمت تورها هستیم که کاهش شدید متقاضی را به همراه داشته است.
وی ادامه می‌دهد: به‌طورقطع آینده بسیار مهم است زیرا این صنعت هرروز با یک چالش جدید مواجه می‌شود و فرصت سوزی‌های زیادی را تجربه می‌کند.
از سال‌های قبل و به‌ویژه از زمان شیوع بیماری کرونا و همچنین قبل از آن‌که با کاهش ارزش پول ملی مواجه شدیم و قدرت خرید مردم کاهش شدید یافت لذا سفر از سبد خانوار خارج شد
این کارشناس گردشگری ابراز می‌کند: از سال‌های قبل و به‌ویژه از زمان شیوع بیماری کرونا و همچنین قبل از آن‌که با کاهش ارزش پول ملی مواجه شدیم و قدرت خرید مردم کاهش شدید یافت لذا سفر از سبد خانوار خارج شد.
عضو هیئت‌مدیره کانون سراسری انجمن‌های کشور بیان می‌کند: در حال حاضر تنها راهکار آن می‌تواند ،فقط تعامل دولت با کشورهای مختلف برای ورود و خروج گردشگران از طریق اتخاذ دیپلماسی مدار و همکاری بیشتر می‌شود.
ولی زاده می‌افزاید: در دو سال گذشته بیش از نیمی از کارکنان دفاتر از این صنعت کناره‌گیری کرده‌اند و شاید نزدیک به یک‌سوم دفاتر مسافرتی با خود تعطیلی و خود تعلیقی مواجه می‌باشند و این امر به دلیل عدم توانایی در انجام هزینه‌های جاری است.
وی در پاسخ به این سؤال که برای برون‌رفت از این مشکل چه باید کرد به ما می‌گوید: در شرایطی که دفاتر مسافرتی برای تأمین هزینه‌های خود با مشکل مواجه هستند، دولت می‌بایست، قوانین قابل‌انعطاف‌تری اتخاذ کند که همکاران ما بتواند،خدمات بهتری را ارائه کنند و هرروز شاهد رونق و ورود زائر عزیز بیشتری، به شهر مقدس مشهد باشیم.
عضو هیئت‌مدیره کانون سراسری انجمن‌های کشور ارائه خدمات و برپایی تورهای غیرمجاز در آگهی‌های فضای مجازی را نیز یکی دیگر از مشکلات این صنف عنوان کرده و ابراز می‌کند: درج آگهی در سایت‌های آگهی اینترنتی از مشکلات آژانس‌های مسافرتی است که هنوز اقدامی برای آن نشده است.
وی در این رابطه اظهار می‌کند: یکی از چالش‌های ما تورهای ثبت‌شده در سایت‌های دیوار و شیپور است که افراد بدون اینکه احراز هویت شوند، آگهی‌های اغواکننده‌ای را ثبت می‌کنند و باعث بروز مشکلات می‌شوند.
ولی زاده تأکید می‌کند: در این راستا باید هویت کاربران در این سایت ها احراز شود و هنگام درج آگهی، مجوزهای آن‌ها از اداره کل میراث فرهنگی و تأییدیه‌های سازمان‌های مربوطه موردبررسی قرار گیرد و لذا در همین راستا نیز درخواست خود در این زمینه به دادستان اطلاع داده‌ایم.
ضرورت برنامه‌ریزی و ایجاد نوآوری
معاون سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: مدیران بخش تور دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی با نزدیک شدن به ایام تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ بسته‌های سفر مختلف داخلی و خروجی را تعریف و برنامه‌ریزی می‌کنند تا بتوانند از فصل یا ایام شلوغی سفر نهایت بهره اقتصادی را ببرند.
احمد دیناری ابراز می‌کند: آنچه در این خصوص کاملاً مشهود و قابل‌درک است این است که متأسفانه قریب به‌اتفاق بسته‌های سفر آماده‌شده برای عرضه به متقاضیان سفر تکراری و عاری از هرگونه خلاقیت و نوآوری بوده و به‌صورت انفرادی یا مستقل به فروش می‌رسند و در این بازار به‌شدت رقابتی، کمتر شاهد عرضه بسته‌های سفر گروهی خاص و برنامه‌ریزی‌شده هستیم و «شناور فروشی» همچنان در اولویت برنامه‌های فروش دفاتر خدمات مسافرتی قرار دارد.
برخی از دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی فاقد بدون اتاق فکر و گروه متخصص برای برنامه‌ریزی و اجرای بسته‌های سفر مبتنی بر اهداف مشخص هستند و لذا کار آن ها تفاوت آن‌چنانی با یک خیاطی یا آرایشگاه ندارد و لذا سطح فعالیت و مأموریت‌هایشان به‌غایت افول می‌کند
وی در خصوص نحوه ارائه خدمات در برخی از دفاتر خدمات مسافرتی توضیح می‌دهد: برخی از دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی بدون اتاق فکر و گروه هماهنگ، متخصص و کار بلد که مبنای کارشان برنامه‌ریزی و اجرای بسته‌های سفر مبتنی بر اهداف مشخص نباشد، تفاوت آن‌چنانی با یک خیاطی یا آرایشگاه ندارند و سطح فعالیت و مأموریت‌هایشان به‌غایت افول می‌کند.
معاون سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی یادآور می‌شود: در این کسب‌وکار، هنر این است، زمانی که دیگران مشغول کارهای تکراری هستند اما دفاتر مسافرتی خلاقیت به خرج داده و به سراغ فعالیت‌ها و فرصت‌هایی در بازار بروند که توسط رقبا مورد بی‌توجهی قرار گرفتند و یا روی زمین‌مانده و کمتر روی آن‌ها تمرکز شده است .
ظرفیت شناسی حوزه‌های گردشگری
معاون سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: در شهرهایی همچون مشهد مسیرهای جدید و مغفول مانده بسیاری همچون مسیر میدان شهدا - میدان‌ده دی- میدان امام رضا(ع)، مسیری تاریخی، فرهنگی، تجاری و به‌ویژه نوستالژیک هستند که می‌توانند به‌صورت عملی موردمطالعه و بررسی مدیران دفاتر قرارگرفته و به‌عنوان یک مسیر گردشگری شهری یک‌روزه مورد بهره‌برداری قرار گیرند و به‌طورقطع ازاین‌دست مسیرهای ارزشمند و غنی در شهرهای ایران بسیار داریم
بسیاری از ساکنان مراکز استانها و سایر شهرها و روستاهای واقع در استانها با ظرفیت‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خود آشنا نیستند لذا این جاذبه ها به‌قدر کافی معرفی و بازاریابی نشده‌اند
وی عنوان می‌کند: بسیاری از ساکنان مراکز استانها و سایر شهرها و روستاهای واقع در استانها با ظرفیت‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خود آشنا نیستند و متأسفانه این ظرفیت‌ها در قالب مسیرها و محورهای گردشگری کمتر توسط دفاتر خدمات مسافرتی موردبررسی، تحقیق میدانی و کاوش قرارگرفته و باوجود برخورداری بسیاری از استانها از ظرفیت‌های مختلف تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ... ازآنجایی‌که محور و تمرکز عمده دفاتر روی شناور فروشی بوده و درزمینهٔ برنامه‌ریزی کمتر تلاش شده است،
وی می‌گوید: مدیران تور هوشمند از ماه‌ها قبل از تعطیلات این مسیرها را به‌دقت بررسی کرده و در ایام تعطیلات بسته‌های سفر متفاوتی را در این محوره‌ای‌های جدید اجرا می‌کنند که هم باعث جلب رضایت مشتریان و هم درآمدسازی پایدار برای آن‌ها می‌شود.
دیناری به ما می‌گوید: برای مثال در استانی همچون خراسان رضوی امکان طراحی بیش از ۲۰ مسیر گردشگری برای گروه‌های مختلف وجود دارد و یکی از این مسیرها مشهد- فریمان- تربت‌جام - تایباد- خواف و نشتیفان- رشتخوار - تربت‌حیدریه - مشهد است که می‌تواند برای دو یا سه روز طراحی و اجرا شود و شرکت‌کنندگان در این تورها تلفیقی از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ... را مشاهده و تجربه خواهند کرد.
معاون سرمایه گذاری میراث فرهنگی بیان می کند: ایجاد مزیت رقابتی، خلق ارزش برای مشتریان، ترویج سفرهای داخلی، تحریک تقاضای سفر در بازار و ایجاد درآمد پایدار برای دفاتر مسافرتی تنها بخشی از دستاوردهای این‌گونه طراحی‌ها است.
وی یادآور می شود: از دیگر مزایای طراحی و برگزاری این قبیل بسته‌های سفر در صورت تمرکز و استمرار همچنین می‌توان به کنترل بیشتر مدیران تور بر عوامل و عناصر تشکیل‌دهنده بسته‌های سفر، برندسازی برای دفاتر، همه‌زمانی، همه مکانی و همگانی شدن سفر، کاهش هزینه‌های بازاریابی و جذب و مشتریان بالقوه در دسترس یادکرد.
نظر شما