بازار؛ گروه بین‌الملل: اخیراً دولت جو بایدن پس از ورشکستگی بانک سیلیکون ولی، پول سپرده‌گذاران را تضمین کرد، اما یک بانک آمریکایی دیگر نیز اعلام ورشکستگی کرد. حالا این پرسش مطرح می‌شود که آیا جهان شاهد تکرار بحران مالی ۲۰۰۸ خواهد بود که به همین ترتیب در آمریکا آغاز شد؟ پس از آغاز یک هفته پر حادثه که باعث وحشت در بخش بانکی در آمریکا و همچنین در سراسر جهان شد، رگولاتورهای ایالات متحده اعلام کردند که مشتریان بانک‌های ورشکسته از روز دوشنبه ۱۳ مارس می‌توانند به سپرده‌های خود دسترسی داشته باشند و همچنین قانون جدیدی ایجاد کرده‌اند مبنی براینکه فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالات متحده) تصمیم گرفت تا در شرایط اضطراری وام گرفتن از بانک‌ها را آسان‌تر کند.
داستان ورشکستگی سیلیکون ولی
بانک سیلیکون ولی SVB که معروف‌ترین مقر شرکت‌های فناوری آمریکایی است در سال ۱۹۸۳ تاسیس شد و نزدیک به ۴ دهه بانک کوچکی بوده که تقریبا کمتر کسی از آن اطلاعی داشت. این بانک طی دو سال و نیم گذشته (۲۰۲۰ تا ژوئن ۲۰۲۲) شاهد تورم قابل توجهی در سپرده‌های مشتریان بوده است و اکثر این سپرده‌گذاران صاحبان پروژه‌های فناوری نوظهور یا استارت‌آپ‌ها هستند.
در اواسط سال گذشته، سپرده‌های بانک سیلیکون ولی نزدیک به ۲۱۰ میلیارد دلار رسید و بانک، این پول را در اوراق قرضه بلندمدت (بیشتر ۳۰ ساله) ایالات متحده سرمایه‌گذاری کرد. در سال‌های اخیر سیلیکون ولی به عنوان یکی از ابزارهای جذب نقدینگی به سپرده گذاران سود بالایی ارائه می‌کرد. اما از نیمه دوم سال ۲۰۲۲ و با ادامه افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو ایالات متحده از مارس ۲۰۲۲ تا به امروز، سپرده‌ها از بانک خارج شده‌اند تا توسط صاحبان آنها در اوراق قرضه کوتاه مدت سرمایه گذاری شود. برای اوراق کوتاه مدت تا سررسید ۳ ماهه یا ۶ ماهه، بازده آنها بیش از ۵ درصد است، یعنی سود بیشتری نسبت به ماندن در بانک و کسب بازدهی بیش از ۳.۵ درصد دارد.
در مقابل این برداشت‌ها از سپرده‌ها، بانک خود را با بحران نقدینگی مواجه کرد که نشان‌دهنده ناتوانی در ادامه پرداخت سود سپرده‌های باقی‌مانده بود. همچنین، این بانک دیگر توان برداشت سپرده‌های بیشتر از مشتریان را نداشت، اتفاقی که در ارتباط با سقوط یک بانک ارز دیجیتال در بازار ایالات متحده، بانک سیلورگیت، در هفته گذشته رخ داد. بانک SVB مجبور به فروش سبد اوراق قرضه ۲۱ میلیارد دلاری شد که در آن نزدیک به ۱.۸ میلیارد دلار ضرر داشت و سهامی به ارزش ۲.۲۵ میلیارد دلار با هدف تامین نقدینگی عرضه کرد.
در سحرگاه روز جمعه ۱۰ مارس ۲۰۲۳، آژانس رتبه بندی اعتباری مودیز گزارشی منتشر کرد که در آن رتبه اعتباری بانک را کاهش داد که یعنی سپرده گذاران برای برداشت پول خود هجوم آوردند. از همین روی رسما، تنظیم کننده خدمات بانکی در کالیفرنیا، بسته شدن گروه بانکی سیلیکون ولی اعلام کرد. اعلام سقوط بانک «سیلیکون ولی» سرمایه گذاران را شگفت‌زده کرد و نگرانی‌ها در مورد قدرت کل بخش بانکی را زنده کرد، به ویژه با افزایش سریع نرخ بهره که منجر به کاهش ارزش اوراق قرضه در پرتفوی آنها شد.
تاثیر این ورشکستگی بر بخش بانکی جهان
در لندن، دولت بریتانیا اعلام کرد که در حال کار بر روی طرحی است که به شرکت‌های فناوری بریتانیا اجازه می‌دهد نقدینگی خود را پس از ورشکستگی بانک سیلیکون ولی حفظ کنند، از همین وزارت خزانه‌داری بریتانیا اعلام کرد: می‌خواهیم خسارت وارده به برخی از شرکت‌ها را کاهش دهیم.» شعبه این بانک در بریتانیا از عصر یکشنبه گذشته اعلام ورشکستگی کرد. جرمی هانت در اینباره گفت که او به همراه ریشی سوناک، نخست وزیر و اندرو بیلی، رئیس بانک مرکزی انگلیس، تا اواخر آخر هفته در راستای یافتن راه حلی برای پیامدهای فروپاشی سیلیکون ولی بریتانیا تلاش کردند.
هانت گفت که «پس از فروپاشی سیلیکون ولی هیچ خطری برای سیستم مالی بریتانیا به‌عنوان کل وجود ندارد، اما پیامدهای جدی برای برخی از شرکت‌های استارتاپی ما در فناوری و علوم زیستی وجود دارد، چون این شرکت‌ها برای آینده ایالات متحده و بریتانیا بسیار مهم هستند. می‌خواهیم راهی برای کاهش یا جلوگیری از تمام ضررهایی که شرکت‌ها متحمل شده‌اند پیدا کنیم. دولت به سرعت برای ارائه طرحی در راستای اطمینان از اینکه کسب و کارها می‌توانند نیازهای نقدینگی خود را طی چند روز آینده تامین کنند، تلاش می‌کند.»
بیش از ۲۵۰ رئیس شرکت فناوری در بریتانیا طوماری خطاب به هانت امضا کرده بودند که خواستار مداخله دولت شده بودند. یک منبع آگاه در یک شرکت فناوری گفت: حداقل ۲۰۰ شرکت که ده‌ها هزار نفر را استخدام می‌کنند، قادر به پرداخت حقوق کارکنان خود نیستند، زیرا بانکی که او در آن حساب دارد ورشکست شده است. بین ۳۰ تا ۴۰ درصد استارت‌آپ‌های بریتانیا که تا ۵۰۰۰۰ نفر را استخدام می‌کنند احتمالا تحت تأثیر این سقوط قرار بگیرند.
مداخله دولت بایدن به چه معناست؟
در این زمینه، دولت آمریکا شامگاه یکشنبه برای جلوگیری از ایجاد یک بحران سیستماتیک در مقیاس بزرگتر، مشابه آنچه در بحران مالی رخ داد، یک سری اقدامات اضطراری برای تقویت اعتماد در بخش بانکی انجام داد. رگولاتورها همچنین به سرعت اقدام به بستن یک بانک مستقر در نیویورک Signature کردند که در چند روز گذشته تحت فشار بوده است. جو بایدن عصر یکشنبه نیز گفت که وزیر خزانه داری و رئیس شورای اقتصاد ملی به سختی با تنظیم کننده‌های بانکی برای رسیدگی به مشکلات این دو بانک همکاری کردند. بایدن در بیانیه‌ای گفت: «مردم و کسب‌وکارهای آمریکایی می‌توانند مطمئن باشند که سپرده‌های بانکی آنها در صورت نیاز در دسترس خواهد بود».
اظهارات بایدن در تایید گزارش‌ها مبنی بر مداخله دولت آمریکا برای نجات اوضاع قبل از ویران کردن بخش بانکی صورت گرفت. جانت یلن، وزیر خزانه داری ایالات متحده نیز گفت که در حال همکاری با تنظیم کننده‌های بخش بانکی برای رسیدگی به فروپاشی دره سیلیکون است. یلن با نگرانی فزاینده مبنی بر اینکه فروپاشی بانک می‌تواند بر سایر بانک‌ها در ایالات متحده اثر دومینویی بگذارد، اظهار داشت که برای محافظت از سپرده‌گذاران تلاش می‌کند، اما در او طرح نجات را رد کرد.
یلن به سی‌بی‌اس نیوز گفت: می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که مشکلات پیش روی هر یک از بانک‌ها به بانک‌های دیگر منتقل نشود. در طول بحران مالی، برنامه‌های نجات برای سرمایه گذاران و صاحبان بانک‌های بزرگ طراحی و اصلاحاتی که انجام شد به این معنی است که ما دیگر این کار را انجام نخواهیم داد. اگرچه شرکت بیمه سپرده فدرال از سپرده‌های تا سقف ۲۵۰۰۰۰ دلار را محافظت می‌کند، نگرانی‌هایی در مورد سپرده‌ها وجود دارد و بسیاری از مشاغل کوچک در معرض خطر ناتوانی در پرداخت حقوق کارکنان خود هستند.
در میان برداشت‌های فزاینده از سایر بانک‌های چند شعبه، مقامات ایالات متحده نظارت دقیقی بر بخش گسترده‌تر دارند. بیش از ۳۵۰۰ مدیر عامل و بنیانگذار که حدود ۲۲۰۰۰۰ کارمند را نمایندگی می‌کنند طوماری را امضا کرده‌اند که توسط Y Combinator راه اندازی شده که مستقیماً از یلین و سایر مقامات برای حمایت از سپرده گذاران درخواست و هشدار می‌دهد که بیش از ۱۰۰۰۰۰ شغل در خطر است.
اقدامات وزارت خزانه‌داری، مؤسسه بیمه فدرال و هیات مدیره فدرال رزرو که امروز برای محافظت از سپرده‌های دو بانک از مهم‌ترین بانک‌ها در سیستم بانکی انجام می‌شود، پیامدهای طولانی‌مدت عظیمی برای اقتصاد آمریکا خواهد داشت
بانک سیلیکون ولی مستقر در سانتا کلارا، کالیفرنیا، شانزدهمین بانک بزرگ ایالات متحده با ۲۰۹ میلیارد دلار دارایی است. منابع آگاه روز جمعه گفتند که شرکت بیمه سپرده فدرال، که ضمانت قضایی بانک را بر عهده گرفته است، به دنبال یافتن بانک دیگری برای ادغام با بانک سیلیکون ولی است.
اما مداخله دولت بایدن برای نجات این وضعیت، خشم برخی از قانونگذاران کنگره و برخی از اقتصاددانان را نیز برانگیخت. آنها معتقدند مداخله دولت برای نجات اوضاع فقط در خدمت صاحبان شرکت‌های فناوری و صاحبان بانک‌ها است که با پول سپرده گذاران قمار می‌کنند و در نهایت مالیات دهندگان هزینه‌های گزاف را تحمل کنند.
اقدامات وزارت خزانه‌داری، مؤسسه بیمه فدرال و هیات مدیره فدرال رزرو که امروز برای محافظت از سپرده‌های دو بانک از مهم‌ترین بانک‌ها در سیستم بانکی انجام می‌شود، پیامدهای طولانی‌مدت عظیمی برای اقتصاد آمریکا خواهد داشت. نیک جفرسون، وزیر خزانه‌داری بریتانیا نیز همین را بیان و از طریق توییتر گفت که تعهد دولت به حمایت بیشتر از این یک «تخلف اخلاقی جدی» است. به عبارت دیگر، اگر انتظار داشته باشند که در صورت ورشکستگی هر بانکی در انگلستان، دولت برای پرداخت کامل آن مداخله کند، انگیزه‌ای برای انجام اقدامات لازم برای محافظت در برابر چنین خطراتی نخواهند داشت.
اما مقامات آمریکایی اعلام کردند که این مداخله به معنای کمک مالی نیست و خزانه داری ایالات متحده، فدرال رزرو و شرکت بیمه سپرده فدرال در بیانیه‌ای اعلام کردند: مالیات دهندگان هیچ ضرری در ارتباط با تصمیم سیلیکون ولی متحمل نخواهند شد.
یک مقام ارشد خزانه‌داری ایالات متحده در اینباره به رویترز گفت که سیاست‌های جدید تصویب شده توسط سیاست‌گذاران در مورد بسته شدن بانک‌های سیلیکون ولی و سیگنچر برای تثبیت سیستم مالی و حمایت از سپرده گذاران اتخاذ شده است و برنامه نجات مالی برای هیچ یک از آنها را تشکیل نمی‌دهد. این اقدامات به همراه تصمیم فدرال رزرو برای در دسترس قرار دادن پول در اختیار موسسات مالی واجد شرایط، اعتماد به بازار را بازگرداند که آنها می‌توانند نیازهای همه سپرده گذاران را برآورده کنند.
نظر شما