ایران امتیاز یکجانبه به غرب ندهد| لحن و محتوای گزارش گروسی در تصمیم شورای حکام موثر خواهد بود

بازار؛ گروه بین الملل: «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه شنبه پس از بازگشت از تهران در فرودگاه وین گفت که با ایران توافق کردیم که اجازه دسترسی به اطلاعات و مکان‌ها به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داده شود.

وی در این خصوص اعلام کرد: «سایت فردو به بازرسی بیشتر نیاز دارد و ما شدت بازرسی در آنجا را افزایش خواهیم داد. بازرسی‌ها از سایت فردو ۵۰ درصد افزایش خواهد داشت که پیشرفت بسیار مهمی از نظر شفافیت به شمار می‌آید و تجهیزات نظارتی فعالیت‌های هسته‌ای در تعدادی از اماکن دوباره نصب می‌شود».

گروسی همچنین گفت: «تلاش خواهیم کرد که در سریع ترین زمان ممکن تحقیقات درباره ذرات هسته‌ای پیدا شده در سایت‌های اعلام نشده انجام شود».

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اضافه کرد: «چیزی که مهم بوده این است که ما بر روی بازرسی‌ها، دسترسی به افراد و دسترسی به مواد به خصوص توافق کردیم که این یک تغییر است».

گروسی درباره پیدا شدن ذرات اورانیوم ۸۴ درصد غنی شده گفت: «توجه به این نکته مهم است که هیچ تولید یا انباشتن اورانیوم غنی شده در این سطح وجود نداشته است. این بسیار مهم است و مردم نباید گمراه شوند».

متعاقب این اظهارات بهروز کمالوندی در مورد نصب دوربین‌های جدید در تأسیسات هسته‌ای نیز تاکید کرد که در مورد نصب دوربین‌ها صحبت یا توافقی صورت نگرفته است.

وی در مورد ادعای افزایش ۵۰ درصدی بازرسی‌های آژانس از مکان‌های هسته‌ای ایران گفت: از آنجایی که برای اولین بار در مجتمع فردو غنی سازی ۶۰ درصد آغاز شده بود و بر اساس رویکرد پادمانی بازرسی‌ها باید افزایش پیدا می‌کرد زیرا اصولاً با افزایش سطح غنی سازی و یا ورود مواد حساس‌تر به مؤسسه میزان بازرسی‌ها با توافق طرفین افزایش پیدا می‌کند.

کمالوندی همچنین خاطرنشان کرد: بر همین مبنا تعداد بازرسی‌های فردو پیشتر هشت مورد بوده که با توجه به سطح غنی سازی بالاتر به ۱۱ مورد افزایش پیدا کرده است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین در واکنش به برخی اخبار مبنی بر توافق با آژانس برای دسترسی به سه مکان ادعایی بر اساس میزان درخواست آژانس گفت: هیچ بحثی در مورد میزان دسترسی به سه مکان ادعایی مطرح نشده و با توجه به دسترسی قبلی به این مکان‌ها اصولاً لزومی به دسترسی بیشتر دیده نمی‌شود و آژانس نیز تا کنون چنین درخواستی نداشته است.

در خصوص این سفر و تفاهم حاصل شده میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور نادر انتصار رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.

*رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران سفر کرد. ارزیابی شما از این سفر چیست؟

بر اساس آنچه در دسترس عموم است، سفر رافائل گروسی به هیچ دستاورد بزرگی در بن بست طولانی مدت آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران دست نیافت. یعنی به نظر می رسد که هنوز چندین موضوع حل نشده بین آژانس و ایران وجود دارد. اما سفر گروسی به این دلیل مفید بود که به هر یک از طرفین فرصت داد تا یک بار دیگر موضع و نگرانی های خود را در دیدارهای حضوری اعلام یا روشن کنند.

*برخی معتقد هستند گروسی در این سفر در خصوص مساله اتصال دو آبشار سانتریفیوژ و موضوع غنی سازی ۸۴ درصدی توانست گام خوبی با ایران بردارد. بر این اساس نطارت در فوردو ۵۰ درصد افزایش می یابد و دوربینهایی که قبلا فعالیتشان تعطیل شده بود مجددا فعالیت خود را آغاز می کنند. بر این اساس به نظر می رسد همکاری خوبی ایران با آژانس در این سفر داشته است. ارزیابی شما چیست؟

پس از بازگشت گروسی به وین و ارائه گزارش رسمی از آخرین سفر خود به تهران، باید ببینیم روی چه موضوعات خاصی توافق شده است. در سفرهای گذشته، ارزیابی‌های گروسی، همانطور که در کنفرانس‌های مطبوعاتی او پس از بازگشت به وین و گزارش‌هایش منعکس شد، با آنچه مقامات ایرانی تصور می‌کردند بر سر آن توافق کرده بودند، همخوانی نداشت.

*با اظهار نظر مثبت گروسی، به نظر می رسد شورای حکام در نشست آتی خود، بیانیه تنبیهی علیه ایران صادر نکند. ارزیابی شما چیست؟

اگر گروسی پس از حضور در وین واقعاً ارزیابی کلی مثبتی از آخرین سفر خود به ایران ارائه دهد، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به احتمال زیاد در جلسه بعدی خود اعلامیه تنبیهی علیه ایران صادر نخواهد کرد. اما باز هم همانطور که قبلاً گفتم، هم مضمون و هم لحن اظهارات رافائل گروسی از نظر آنچه هیئت آژانس در نشست آتی خود انجام خواهد داد، بسیار مهم خواهد بود.

*در خصوص غنی سازی ۸۴ درصدی، با توجه به توضیحات ایران که محصول نهایی اورانیوم غنی شده کمتر از ۶۰ درصد است، گروسی نگرانی خاصی بروز نداده است. ارزیابی شما چیست و ایا شورای حکام در این خصوص واکنشی جدی تر از گروسی خواهد داشت؟

جلسات شورای حکام همیشه توسط برخی از قدرت های کلیدی غربی به ویژه ایالات متحده به صورت ریز اداره می شود. اگر گروسی توضیح قاطعانه ایران برای غنی‌سازی ۸۴ درصدی را تأیید نکند، شورای حکام ممکن است واکنش جدی‌تری داشته باشد و ممکن است این موضوع را برای فشار بر ایران به مسائل موجود اضافه کند.

*شاید به نظر نمی رسید ایران با آژانس در این سطح همکاری خود را افزایش دهد و شاید زمینه مناسبی برای احیای برجام فراهم کند. ارزیابی شما چیست؟

بر اساس اظهارات علنی مقامات عالیرتبه ایران، به نظر می رسد تهران همکاری خود با آژانس را فراتر از اجرای مفاد توافقنامه پادمانی این کشور با آژانس افزایش نخواهد داد. این حرکت درست در این مقطع است و باید موضع ایران باقی بماند تا زمانی که E۳ و ایالات متحده شروع به اجرای تعهدات برجامی خود کنند. همانطور که ایران باید از تجربیات برجامی خود در چند سال گذشته آموخته باشد، امتیازات یک طرفه نتیجه معکوس دارد و به ضرر منافع بلندمدت ایران است.