بازار؛ گروه بین الملل: «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه شنبه پس از بازگشت از تهران در فرودگاه وین گفت که با ایران توافق کردیم که اجازه دسترسی به اطلاعات و مکان‌ها به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داده شود.
وی در این خصوص اعلام کرد: «سایت فردو به بازرسی بیشتر نیاز دارد و ما شدت بازرسی در آنجا را افزایش خواهیم داد. بازرسی‌ها از سایت فردو ۵۰ درصد افزایش خواهد داشت که پیشرفت بسیار مهمی از نظر شفافیت به شمار می‌آید و تجهیزات نظارتی فعالیت‌های هسته‌ای در تعدادی از اماکن دوباره نصب می‌شود».
گروسی همچنین گفت: «تلاش خواهیم کرد که در سریع ترین زمان ممکن تحقیقات درباره ذرات هسته‌ای پیدا شده در سایت‌های اعلام نشده انجام شود».
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اضافه کرد: «چیزی که مهم بوده این است که ما بر روی بازرسی‌ها، دسترسی به افراد و دسترسی به مواد به خصوص توافق کردیم که این یک تغییر است».
گروسی درباره پیدا شدن ذرات اورانیوم ۸۴ درصد غنی شده گفت: «توجه به این نکته مهم است که هیچ تولید یا انباشتن اورانیوم غنی شده در این سطح وجود نداشته است. این بسیار مهم است و مردم نباید گمراه شوند».
متعاقب این اظهارات بهروز کمالوندی در مورد نصب دوربینهای جدید در تأسیسات هسته‌ای نیز تاکید کرد که در مورد نصب دوربین‌ها صحبت یا توافقی صورت نگرفته است.
وی در مورد ادعای افزایش ۵۰ درصدی بازرسی‌های آژانس از مکان‌های هسته‌ای ایران گفت: از آنجایی که برای اولین بار در مجتمع فردو غنی سازی ۶۰ درصد آغاز شده بود و بر اساس رویکرد پادمانی بازرسی‌ها باید افزایش پیدا می‌کرد زیرا اصولاً با افزایش سطح غنی سازی و یا ورود مواد حساس‌تر به مؤسسه میزان بازرسی‌ها با توافق طرفین افزایش پیدا می‌کند.
کمالوندی همچنین خاطرنشان کرد: بر همین مبنا تعداد بازرسی‌های فردو پیشتر هشت مورد بوده که با توجه به سطح غنی سازی بالاتر به ۱۱ مورد افزایش پیدا کرده است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین در واکنش به برخی اخبار مبنی بر توافق با آژانس برای دسترسی به سه مکان ادعایی بر اساس میزان درخواست آژانس گفت: هیچ بحثی در مورد میزان دسترسی به سه مکان ادعایی مطرح نشده و با توجه به دسترسی قبلی به این مکان‌ها اصولاً لزومی به دسترسی بیشتر دیده نمی‌شود و آژانس نیز تا کنون چنین درخواستی نداشته است.
با توجه به این اظهارات موارد زیر قابل توجه است:
۱.یکی از موارد توقف مذاکرات برجام، خواست ایران مبنی بر بسته شدن پرونده سه مکان ادعایی (مطابق اسناد رژیم صهیونیستی) توسط آژانس بوده است. این در حالی است که طرف مقابل اعلام کرده است همکاری ایران با آژانس در این موضوع ارتباطی با موضوع برجام ندارد و این موضوع نباید به عنوان پیش شرطی در مذاکرات برجام مطرح باشد. حال مطابق ادعای گروسی، همکاری ایران با آژانس در این زمینه ادامه خواهد داشت و دسترسی های بیشتری به این سازمان داده خواهد شد. در حالیکه ایران اعلام کرده با توجه به بازرسی های قبلی، دسترسی بیشتر نه تنها موضوعیت ندارد بلکه آژانس نیز چنین درخواستی نداشته است. با توجه به طرح ادعا توسط گروسی و رد آن توسط ایران باید منتظر نشست فنی مورد توافق و موارد گنجانده شده در آن بود.
۲. مطابق اعلام گروسی بازرسی آژانس از فوردو ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت. این ابهام مطرح شده که چرا ایران امتیاز فراتر از NPT و توافق جامع پادمانی که مبنای همکاری غیر برجامی ایران با آژانس است به این نهاد داده شده است در حالی که امتیاز برجامی خاصی نه تنها گرفته نشده بلکه اساسا مذاکرات احیای آن در هاله ای از ابهام است. در خصوص این ابهام ایران اعلام کرده که توفق صورت گرفته بر اساس قوانین و مقرارت آژانس است چرا که سطح غنی سازی ایران افزایش پیدا کرده و طبیعتا سطح بازرسی ها مطابق شرایط جدید باید تعیین شده و افزایش یابد.
۳.در خصوص راه اندازی دوربینهایی جدید نیز ایران اعلام کرده چنین توافقی در سفر گروسی صورت نگرفته است. به نظر می رسد منظور از دوربینهای جدید همان دوربینهایی باشد که ایران فعالیت آنرا مطابق مصوبه مجلس و در اقدامی علیه حمله به تاسیسات خود در کرج متوقف کرده بود و فیلمهای انها را نزد خود نگه داشته بود.
۴. ایران همچنین ادعای گروسی در خصوص دسترسی به افراد را رد کرده و کمالوندی در این خصوص اعلام کرده است که در سفر گروسی به ایران «هیچ گاه بحث دسترسی به افراد مطرح نشد و هیچ متنی هم حاکی از این موضوع نوشته نشده است. البته حتی اگر چنین درخواستی مطرح می‌شد به طور قطع با آن مخالفت می‌کردیم.»
۵-ایران تفاهم اخیر با گروسی را مغایر قانون راهبردی مجلس شورای اسلامی نمی داند و آنرا کاملاً در راستای این قانون می داند.
۶. ایران در بیانیه مشترک با آژانس به اهمیت برداشتن گام‌هایی به منظور تسهیل همکاری‌های گسترده‌تر جهت تسریع در حل مسائل پادمانی باقیمانده به نحو مقتضی، تأکید کرده است. با این وجود ایران پذیرفته است که در جهت همکاری بیشتر «به صورت داوطلبانه به آژانس اجازه می‌دهد تا چنانچه مقتضی باشد فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بیشتر را اجرا کند.» همکاری داوطلبانه نیز امری بود توسط مصوبه مجلس لغو شده بود و رفتار ایران در سالهای اخیر نیز مبنی بر همین رویکرد بود. با این وجود ایران مجددا همکاری را داوطلبانه که «روش اجرای آن طی یک نشست فنی که بزودی در تهران برگزار می‌شود» مورد توافق قرار خواهد داد.
۷. نشست آتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی چند روز دیگر برگزار می شود و مطابق برخی اخبار طرف غربی در خصوص سه مکان ادعایی و احتمالا موضوع غنی سازی ۸۴ درصدی بیانیه ای علیه ایران صادر خواهد کرد. این احتمال وجود دارد که بیانیه جنبه تنبیهی نداشته باشد. به هر حال ارزیابی طرف غربی از سفر گروسی را می توان در نشست آتی شورای حکام ملاحظه کرد.
۸. ایران مجددا سطح همکاری خود با آژانس برای رفع مسائل باقیمانده را افزایش داده است و صدور قطعنامه علیه ایران می تواند نشانه خوبی برای ادامه همکاری میان طرفین نباشد.
نظر شما