بازار؛ گروه کشاورزی: بازار گیاهان دارویی طی دو سال اخیر با نوسانات قیمتی نسبتا بالایی روبرو است که به گفته فعالان بخش خشکسالی های اخیر و به تبع کاهش تولید بیشترین نقش را در این افزایش قیمتها داشته است. با این وجود نامدار حسین پور یکی از تولید کننده و عرضه کننده های انواع گیاهان دارویی معتقد است بحث کم آبی و خشکسالی های اخیر باعث شده در یکسری موارد برخی گیاهانی که به اصطلاح «کم آب دوست» هستند رشد قابل توجهی داشته باشند و در کنار آن برخی گیاهان آب دوست نیز روندی کاهشی داشته باشند. با این وجود این نوسان تولیدها در حوزه گیاهان دارویی همیشه وجود داشته و امری جدید نیست.
آنچه در ادامه می خوانید حاصل گفتگوی بازار با این فعال بخش گیاهان دارویی است.
*در بحث نوسان قیمتی حاکم بر بازار گیاهان دارویی عمدتا بحث خشکسالی مطرح می شود. این خشکسالی ها چه قدر تولید گیاهان دارویی را کاهش داده است؟
مساله خشکسالی و کم آبی باعث شده گیاهانی که به صورت خودرو در می آمدند در مناطق کوهستانی و دشت ها به نحوی یا کمتر شده اند و یا اینکه کلا سبز نشوند. در واقع گیاهانی مثل «پرسیاوشان و شیرخشت» جزو این دسته گیاهان است. در بقیه گیاهان شرایط کشت حاکم است و وقتی کشت می شود کشاورز می تواند شرایط کشت را فراهم سازد، دما را تنظیم کند آب را به گیاه برساند و لذا تولید را تضمین کند. به عبارت ساده تر در سال های متوالی وقتی نگاه می کنیم وقتی پر باران است یک گیاه در می آید و وقتی بارش ها کم است گیاهانی دیگر رشد می کند و تولید بالا می رود که عمدتا گیاهان کم آب دوست هستند. از سوی دیگر به جز بحث خشکسالی در تولید گیاهان دارویی عامل بی موقع آب دادن نیز موثر بر تولید است به این معنا که خاکشیر گیاهی است که در زمستان آب نیاز دارد اما اگر بعد از بهار باران به آن بخورد خراب می شود لذا بی موقع آب دهی هم روی رشد و کارایی گیاهان دارویی اثرگذار است.
*امسال بیشترین کمبود در مورد کدام گیاه در بازار محسوس بود؟
بحث کمبود گیاه در بازار و مشکل تامین معمولا وجود دارد و در سالهای مختلف متفاوت است به عنوان مثال خاکشیر امسال بسیار کم شد در حالی که در تمام فصول مصرف می شود. اما امسال این محصول در بازار بسیار کمتر از همیشه بود و لذا نسبت به سال قبل حدود ۲۵۰درصد گرانتر شد.
*اصولا در زمستان کدام محصول پرتقاضاتر از دیگر محصولات دارویی است؟
در زمستان تقاضا برای گیاهانی که تحریکات عارضه سرماخوردگی و سینوزیت را بتواند آرام کند مثل جوشانده های ترکیبی که برای سرما خوردگی وجود دارد و چهار تخمه و غیره بیشترین تقاضا را در بازار را دارد و به تبع قیمت ها هم کمی بالاتر از سایر فصول است.
*وزارت جهاد روی کشت ۵ گیاه تاکید دارد به نظر شما چقدر می توان کشاورز را ترغیب به کشت یک یا چند گیاه خاص کرد و چه پیش نیازهایی در این مورد ضروری است؟
مهمترین چیزی که باید در نظر داشته باشیم ایجاد زنجیره است؛ یعنی وقتی در یک مقطعی تولید انجام شد باید بازار مصرف در کنار آن باشد تا این ارتباط برقرار شود. به عبارت دیگر اگر صرفا چندین هکتار محصول کشت شود اما از قبل تعیین نشده باشد که این محصول قرار است کجا مصرف شود، موقع برداشت قیمت رقابتی می شود و هر فردی می تواند محصول خود را با هر قیمتی به خریدار عمده تحویل می دهد. لذا قیمت به نحوی کاهشی می شود که برای تولید کننده مقرون به صرفه نیست بنابراین باید زنجیره تولید و استفاده در کنار هم متصل شود.
اگر وزارت جهاد قصد افزایش تولید گیاه دارویی خاصی را در کشور دارد پیش از هر چیزی باید برای بازار مصرف آن برنامه داشته باشد و مشخص کند این افزایش تولید دقیقا برای کدام بازارها است تا کشاورز بعد از برداشت دچار ضرر مالی نشود
حال این پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی احتمالا بر این اساس است که میزان تولید را مشخص کنند و بیش از آن اجازه کشت ندهند تا بازار به هم نریزد و کشاورز متضرر نشود. همانطور که قبلا این اتفاق افتاد و روی گیاهانی مثل «برگ به لیمو» شاهد بودیم که کشاورزان بسیاری به صورت خودجوش کشت کردند و در محیط گلخانه ای هزینه های بسیار بالایی انجام دادند و همزمان بعد از ۳-۴سال به یکباره برداشت کردند و این امر موجب رقابت شدید شد و همگی متضرر شدند. در حالی که عملا چند سال هزینه کردند اما در موقع برداشت به شرایطی برخوردند که نه جایی برای انبار گیاهان داشتند و نه شرکتی بود که این محصول را فرآوری کند. بنابراین زنجیره باید تشکیل شود که اگر تولیدی صورت می گیرد پشت آن هم بازار مصرفی باشد.
*وضعیت عرقیجات کشور در چه شرایطی است؟
شرکتهای زیادی هستند که عرقیجات تولید می کنند لذا بازار کاملا تامین است و افزایش قیمت در اثر چرخه ریالی در کشور بسیار زیاد داشتیم چون تولید کننده های این بخش هم مشکلات خاص خود را دارند. مساله اینجا است که خام فروش وقتی گیاهی را عرضه می کند اعلام می کند گیاه تولیدی اش گران شده اما مشکلات و دردسرهای یک تولیدکننده ده ها برابر بیشتر از یک خام فروش است. به طوری که از یک کاغذ برچسب گرفته تا درب قوطی و جعبه ها، حقوق کارگران و غیره افزایش داشته و لذا گرانی بر انها تاثیر گذار است.
*در حال حاضر وضعیت گیاهان دارویی وارداتی با افزایش قیمت دلار چگونه است؟
مسلما وقتی نرخ دلار بالا می رود گیاهان داروی وارداتی نیز تحت تاثیر قرار می گیرند و این امری غیرقابل کنترل است. بنابراین الان در بین اجناس خارجی که معروفترین آنها نیز زردچوبه است تحت تاثیر قرار دارد. به این معنا که در مورد زردچوبه که از کشورهای گرمسیری مثل هند و برمه وارد می شود افزایش قیمت داشته ایم. به طوری که الان در بخش خرده فروشی که تنوع قیمتها هم بالا است از کیلویی ۵۰ تا ۸۰هزار تومان متغیر است و احتمالا بیش از این نیز خواهد بود.
نظر شما