تهمینه غمخوار؛ بازار: ایران و روسیه همکاری نزدیک خود را پنهان نمی کنند. به عنوان مثال، اخیراً در سفر نمایندگان تعدادی از استارت آپ های روسی به ایران، قرار شد مرکز مشترک بین المللی فناوری و کارآفرینی با همکاری روسیه در آینده نزدیک راه اندازی شود، همزمان ایران هم آمادگی خود را برای افزایش فعالیت های مشترک استارتاپی اعلام کرده است.
همچنین، ایران از طرفی با توجه به اینکه جمعیت زیاد خود بازار بزرگی برای کالاها و خدمات روسی فراهم می‌کند، از این رو روسیه تلاش کرده تا مشوق همکاری نزدیک‌تر ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا باشد. ایران نیز به نوبه خود به اتحادیه اوراسیا با بازار قابل توجه خود به عنوان فرصتی مناسب برای تبدیل شدن به یکی از مهمترین مسیرهای انتقال کالا و خدمات بین کشورهای این اتحادیه و جنوب آسیا به ویژه هند می نگرد.
علاوه بر همکاری تجاری، طبیعتاً دو کشور در راستای رشد حمل و نقل کالا و نیز تقویت همکاری در حوزه دفاعی تلاش خواهند کرد. افزون بر این، اخیرا دو کشور قراردادی امضا کرده اند که بر اساس آن کشتیهایی برای بندر سالیانکای ایران و روسیه ساخته می شود. بر همین اساس،دو کشور که تحت تحریم های غرب قرار دارند و انتفاع را در توسعه روابط با یکدیگر یافته اند، به دنبال تقویت همکاری هستند.
نبود مرز مشترک، ایران و روسیه را مجبور به همکاری از طریق دریای خزر یا از طریق خاک جمهوری آذربایجان کرده است
با این حال، نبود مرز مشترک، شرکا را مجبور به همکاری از طریق دریای خزر یا از طریق خاک جمهوری آذربایجان کرده است. بنابراین ترجیح داده شده که حمل محموله، مواد اولیه و غیره، از طریق جمهوری آذربایجان انجام شود در حالی که جمهوری آذربایجان، روابط اقتصادی خوبی با مناطق مرزی روسیه و ایران دارد. به عنوان مثال روزانه حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ کامیون از پاسگاه مرزی آستارا بین ایران و جمهوری آذربایجان عبور می کنند و ایران از طریق همین پاسگاه دائما صادرات خود به این کشور افزایش می دهد.
از طرفی، نشست اخیر در شهرستان جلفا (استان آذربایجان شرقی) با حضور مقامات گمرک ایران و جمهوری آذربایجان نیز حاکی از همکاری سازنده با این کشور است. اخیرا هم حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران به سید عباس موسوی سفیر جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان دستور داده که به روابط با جمهوری آذربایجان توجه بیشتری داشته و روابط دوجانبه موجود را تقویت کند. بر اساس گزارش کمیته گمرک ایران، ایران در سال گذشته (از ۲۱ مارس تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۲) به روسیه ۵۶۳ میلیون دلار و به جمهوری آذربایجان به ارزش ۵۲۸.۵ میلیون دلار کالا صادر کرده است.
هم روسیه و هم ایران، جمهوری آذربایجان را به عنوان یک قطب مهم ترانزیتی به رسمیت می شناسند و مثلت ایران_روسیه_جمهوری آذربایجان همکاری های اقتصادی گسترده ای را برای سه کشور به همراه خواهد داشت
از سوی دیگر، جمهوری آذربایجان به طور همزمان در حال توسعه روابط فعال با مناطق روسیه و نه تنها با مناطق مرزی است در حالی که جلسات منظم کارآفرینان روسی با نمایندگان محافل تجاری جمهوری آذربایجان، این موضوع را توضیح می دهد. علاوه بر این، جمهوری آذربایجان، روسیه و ایران اخیراً پس از اولین نشست سه جانبه توسعه کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال_جنوب، بیانیه‌ای را امضا کرده اند که در آن طرفین اعلام کردند قصد دارند پیش‌نویس توافقنامه پروژه راه‌آهن رشت_آستارا را آماده کنند. این موضوع بدان معناست که هم روسیه و هم ایران، جمهوری آذربایجان را به عنوان یک قطب مهم ترانزیتی به رسمیت می شناسند و مثلت ایران_روسیه_جمهوری آذربایجان همکاری های اقتصادی گسترده ای را برای سه کشور به همراه خواهد داشت.
همکاری ایران، جمهوری آذربایجان و روسیه در تکمیل کریدور شمال_جنوب از طریق تسهیل حمل‌ونقل، موجب برانگیختن انگیزه های سیاسی و اقتصادی قوی لازم برای همکاری کشورهای اوراسیا با ایران در کنار کاهش تهدیدهای منطقه‌ای می شود و رشد منافع اقتصادی جمهوری اسلامی در منطقه را در منطقه به همراه خواهد داشت.
بر همین اساس می توان گفت که با توجه به اینکه سیاستگذاران ایرانی برای بهبود روابط اقتصادی و تجاری بین ایران و کشورهای قفقاز جنوبی برنامه ریزی کرده اند، کریدور شمال_جنوب می تواند فرصت خوبی را هم برای ایران و هم جمهوری آذربایجان ایجاد کند تا در جهت همکاری بیشتر بر اساس منافع متقابل تلاش کنند و از طرفی این کریدور به تغییر ماهیت روابط جمهوری آذربایجان با ایران و روسیه کمک خواهد کرد.
علاوه بر این، برخی از کارشناسان معتقدند که در خصوص کریدور شمال_جنوب، ضمن اهمیت داشتن اراده سیاسی کشورهای مشارکت کننده در این مسیر، عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، تمایل جمهوری آذربایجان برای تبدیل شدن به هاب حمل و نقل منطقه ای و نگاهی که روسها به موقعیت ژئوپلیتیکی ایران دارند، می تواند به تکمیل حلقه های مفقوده این کریدور کمک کند.
ایران و روسیه که تحت تحریم‌های غرب قرار دارند، به هر طریقی تلاش می‌کنند تا روابط دوجانبه خود را تقویت کنند؛ در حالیکه به نقش ضروری جمهوری آذربایجان در این روند اذعان می کنند
بر همین اساس، با توجه به ظرفیت های گسترده ای که برای توسعه همکاریهای دوجانبه در بخش حمل و نقل وجود دارد،تهران مصمم به تقویت همکاریهای خود با باکو است؛ در حالی که در حال حاضر سطح مبادلات تجاری ایران و جمهوری آذربایجان متناسب با ظرفیت های موجود در دو کشور نیست. در همین راستا، اشتراکات فرهنگی و دینی که از مهمترین شاخصه های نزدیکی دو کشور به شمار می رود، می‌تواند زمینه ساز تسریع در توسعه مناسبات فیمابین بوده و به تحقق اهداف دو کشور در همکاریهای تجاری کمک کند.
البته، جمهوری آذربایجان نیز به لطف تقویت همکاری های روسیه و ایران چه از نظر درآمدی و چه در تقویت سیاست خارجی این کشور سود خواهد برد.
از سوی دیگر ایران و روسیه تحت تحریم‌های غرب قرار دارند، به هر طریقی تلاش می‌کنند تا روابط دوجانبه خود را تقویت کنند.
نظر شما