بازار- بیت اله احمدی؛ پسته بعد از درخت خرما، مقاوم ترین گونه گیاهی در مقابل خشکی و کم آبی است، کارشناسان، ارزیابی های میدانی متعددی بر روی ارقام مختلف پسته انجام داده اند که براساس آن، تعدادی از انواع پسته ها، سازگاری مناسبی با شرایط اقلیمی استان آذربایجان شرقی دارند.
نیاز آبی کم پسته، با توجه به اقتصادی بودن این محصول و از همه مهم تر سازگاری آن با اقلیم خطه آذربایجان شرقی، موجب شده تا در دهه اخیر، شاهد توسعه باغات پسته در این منطقه باشیم؛ پسته های اوحدی، احمدآقایی و اکبری از جمله ارقام پسته سازگار با شرایط اقلیمی این منطقه به شمار می رود.
تعدادی از شهرستان‌های حاشیه دریاچه ارومیه مثل شبستر، آذرشهر، اسکو، مرند و بسیاری از اراضی حاشیه شرق این دریاچه، برای کشت پسته مناسب است، براین اساس، استمرار خشکسالی های چندسال اخیر در سطح استان، کاهش منابع آبی و افت شدید سفره های زیرزمینی را به دنبال داشت که کارشناسان را مجاب به تغییر الگوی کشت کرد.
حدود ۲۵ درصد از کل مساحت این استان کاملا مناسب، ۲۷ درصد نسبتا مناسب و ۴/۴۸ درصد نیز کاملا نامناسب جهت کاشت پسته است؛ با کشت محصولاتی که نیاز آبی کمی دارند، از بروز خطرات زیست محیطی نیز جلوگیری می شود.
تولید بیش از ۸۵ درصد از پسته استان آذربایجان شرقی در سال ۱۳۹۲ در اراضی حاشیه دریاچه ارومیه با هدف جلوگیری هر چه بیشتر از وقوع فاجعه زیست محیطی و حمایت مستقیم از بهره برداران بخش کشاورزی در این مناطق اجرایی شد.
توسعه باغات پسته در شمال غرب کشور
معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی، در حاشیه سفر به تبریز در گفتگو با خبرنگار بازار، توسعه باغات پسته در شمالغرب کشور را از برنامه های وزارت جهاد کشاورزی دانست و ابراز داشت: با اجرای برنامه های اصلاحی، باغات تولید پسته در کشور تا ۲ برابر قابل افزایش است.
محمدعلی طهماسبی با بیان اینکه بیش از نیمی از سطح کشت پسته ایران در یک استان خشک و شورکرمان واقع شده است، تصریح کرد: نزدیک به ۴۴۰ هزار هکتار سطح زیرکشت که شامل ۸۱ درصد سطح زیرکشت باغات می شود در ۱۲ استان متمرکز شده که عمده سطح کشت شده مناطق از کیفیت آب و خاک خوبی برخوردار نبوده و منجر به کاهش عملکرد پسته ایران شده است.
به گفته معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی بروز خشکسالی های پیاپی و تغییرات اقلیمی در سال های اخیر ضمن تأثیر منفی در توسعه کمی و کیفی پسته، کشت و توسعه سایر محصولات باغبانی را با محدودیت بیشتری مواجه ساخته و با توجه به اقلیم این مناطق پسته یکی از گونه های مقاوم در شرایط سخت است.
وی از رشد ۷۳ درصدی تولید پسته در ایران خبر داد و خاطرنشان کرد: تولید پسته در کشور از ۱۶۵ هزار تن در سال ۱۳۸۷ به ۲۸۷ هزار تن در سال ۱۳۹۶ رسید.
طهماسبی با تشریح تقسیم بندی های کشت پسته در ایران عنوان کرد: کرمان، خراسان و یزد از استان های قدیمی و پیشرو در کشت پسته هستند و پس از آن استان های قزوین، مرکزی و قم قرار گرفته اند و استان های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی، زنجان، اردبیل، لرستان، همدان، کردستان، کرمانشاه، خراسان شمالی و ایلام هم به تازگی وارد این عرصه شده اند.
راه اندازی ترمینال فرآوری پسته در مرند
بخش «یامچی» شهرستان مرند، در سال های اخیر به قطب پسته استان آذربایجان شرقی تبدیل شده است، برداشت این محصول در یامچی تا اواسط مهرماه ادامه دارد.
علیرغم توسعه روز به روز کشت این محصول در یامچی، اما این محصول با ارزش، به دلیل نبود امکانات و تجهیزات و صنایع بسته بندی مدرن، در حاشیه بازار، عاید دلالان می شود، با توجه به قرار گرفتن مرند در مسیر ترانزیت بین المللی اوراسیا، بهترین فرصت و پتانسیل برای معرفی و صادرات این محصول به کشورهای همسایه مثل ترکیه، آذربایجان و ارمنستان و حتی کشورهایی اروپایی است، به شرطی که صنایع تکمیلی و بسته بندی آن تهیه شده و با گسترش بازاریابی، در جهت صادرات آن قدم برداشت.
این مساله موجب شده پسته تولیدی در یامچی با برند و نام های دیگر در بازارهای داخلی و خارجی به فروش برسد؛ مساحت کل باغات بارده و غیربارده پسته در شهرستان مرند حدود ۳۳۵ هکتار است که از این مقدار حدود ۱۲۵ هکتار بارده و ۲۱۰ هکتار غیربارده و حدود ۷۰ درصد یعنی۲۳۰هکتار در بخش یامچی قرار دارد.
مدیرجهاد کشاورزی شهرستان مرند، در گفتگو با خبرنگار بازار، اظهار داشت: در سال جاری حدود ۱۰۲ تن پسته در شهرستان مرند تولید شد که عملکرد آن در هر هکتار ۸۵۰ کیلوگرم بود.
وی ارقام غالب کاشته شده در شهرستان مرند را اکبری، احمدآقایی، کرامتی، کله قوچی و اوحدی دانست و افزود: در سال های گذشته با توجه به تولید کم پسته در شهرستان این محصول به صورت کم و تازه خوری به بازار عرضه می شد، اما با توجه به افزایش کشت و تولید محصول، بازار کشش خرید پسته به صورت تازه خوری و تر را ندارد و بیشتر باغداران پسته عادت به فروش پسته تر را دارند که فروش این محصول را در بازار با مشکل مواجه کرده است.
وی از راه اندازی واحد فرآوری پسته در یامچی خبر داد و اذعان داشت: یک سرمایه گذار که خود نیز دارای باغ پسته در یامچی است، اقدام به راه اندازی واحد فرآوری پسته کرده که می تواند در هر ساعت حدود یک تن پسته تر را فرآوری، سورتینگ و درجه بندی کند.
رحمانی اظهارداشت: با توجه به ظرفیت های فراوان کشاورزی در بخش یامچی، باید زمینه ورود سرمایه گذاران صنایع تبدیلی به کسب و کارهای جدید فراهم شود و راه انداری این واحد نقش بسزایی در جلوگیری از فعالیت دلالان پسته و افزایش درآمد باغداران خواهد داشت.
به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مرند راه اندازی ترمینال پسته با هدف حذف دلالان، نقطه عطفی در خرید عادلانه پسته از کشاورز است، گفت: راه اندازی مرکز فرآوری پسته در شهرستان باعث می شود باغداران علاوه بر عرضه محصول خود به صورت نوبرانه و تازه خوری، به صورت خشکبار نیز به بازارهای داخلی و خارجی صادر کنند.
اشتغال هزار نفر در تولید پسته مرند
کشت پسته و توسعه سریع باغات در شهرستان مرند با توجه به نگاه جدید در بخش کشاورزی و بحث توجه به کشت گیاهان کم آب بر در چند سال گذشته و در یک دهه اخیر مورد توجه ویژه کشاورزان قرار گرفته است، به طوری که در یک دهه شهرستان مرند به عنوان یک قطب تولید پسته در شمالغرب کشور تبدیل شد.
امسال برداشت پسته به دلیل نوسانات دمایی و بارش تگرگ کاهش ۱۵ درصدی داشت، سال گذشته حدود ۹۰ تن پسته از ۲۹۰ هکتار این شهرستان برداشت شد، یامچی، قطب تولید پسته در شمال غرب کشور است و ضرورت دارد برای جلوگیری از خسارت ناشی از شرایط جوی، سیستم ضد تگرگ در باغ های پسته این منطقه تعبیه شود.
مقرر شده با همکاری مدیریت جهاد کشاورزی مرند و کشاورزان، سامانه ضد تگرگ جهت جلوگیری از خسارات احتمالی در چند نقطه از باغات شهر مستقر شود.
هم اکنون حدود هزار نفر به صورت مستقیم در زمینه تولید پسته در یامچی مشغول به کار هستند، اما ناگفته پیداست، توسعه کاشت پسته می تواند اثرات مثبت و معنی داری را بر ابعاد اقتصادی و اجتماعی خانوارهای پسته کار بر جای گذاشته و سطح رفاه، میزان درآمد، پس انداز، رضایتمندی و مشارکت خانوارهای پسته کار را افزایش دهد.
به جاست، مسئولان استان آذربایجان شرقی با توجه جدی به موقعیت سوق الجیشی برخی شهرستان های استان و هم مرز بودن با چندین کشور، ضمن توسعه همه جانبه کشت پسته، زمینه بسته بندی و صادرات بین المللی آن را در اولویت برنامه های خود قرار دهند.
از طرفی قرار گرفتن جاده ترانزیتی تبریز – بازرگان و دروازه اروپا در شهرستان مرزی مرند استان آذربایجان شرقی، بهترین فرصت برای صادرات محصولات کشورزی این منطقه به شمار می رود.
باید توجه داشت که با توجه به سرمایه گذاری های گسترده کشورها در تولید پسته و از طرفی شناخت بیشتر و در نتیجه تقاضای بیشتر آن، اقدامات لازم برای افزایش تولید و صادرات آن در استان آذربایجان شرقی صورت بگیرد.
نظر شما