بازار؛ گروه استانها: منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در فاصله ۱۲۰ کیلومتری شهر هرات افغانستان قرارگرفته است و لذا نقش به سزایی در صادرات انواع کالا از ایران به بازارهای هدف دارد اما رانندگان ایرانی و همچنین صاحبان کالا تاکنون به دلیل مشکلات تعدد از جمله معطلی زیاد کامیون‌ها برای ترخیص و تردد از مرز همواره با نارضایتی‌های فراوان همراه بوده است.
تایباد در ۲۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشهد و گذرگاه مرزی دوغارون در ۱۸ کیلومتری شرق تایباد واقع است و دوغارون پررونق‌ترین گمرک خراسان رضوی و پس از گمرک مشهد تنها گمرک مستقل در این استان محسوب می‌شود که تقریباً تمام ترانزیت کالا به افغانستان از طریق آن صورت می‌گیرد که متأسفانه به دلیل کمبودهای زیرساختی رانندگان را با مشکلات عدیده‌ای برای ترخیص کالا منتظر کرده است.
شرایط بهتر شده است
حمزه جامی یکی از رانندگانی که بیش از ۱۰ سال تجربه حضور در این مرز را دارد به خبرنگار بازار می‌گوید: تا قبل از روی کار آمدن طالبان که اوضاع تجارت با افغانستان خوب بود در این پایانه صف‌های چند کیلومتری برای تردد به آن‌طرف مرز تشکیل می‌شد که گاها تا ۲۰ روز باید برای عبور از مرز باید انتظار می کشیدیم.
وی بابیان اینکه در حال حاضر به دلیل حجم کمتر مراودات تجاری از تعداد کامیون‌های باری نیز در مرز کاسته شده است به ما می‌گوید: با این‌وجود هنوز معطلی و انتظار کامیون‌ها از ۴ تا ۶ روز در این مرز ادامه دارد و لذا این موضوع برای رانندگان کسل کننده و برای صاحبان بار هزینه ساز است.
جامی بابیان اینکه متأسفانه باوجود ادعا مبنی بر خدمات الکترونیکی دولت هنوز برای برخی اقدامات گذرنامه‌ای باید به مشهد مراجعه کنیم اظهار می‌کند: این موضوع هنگامی‌که برای رانندگان حادتر می‌شود که به آخر هفته منتهی شود زیرا اداره گذرنامه روز پنجشنبه در مشهد جوابگوی مراجعه‌کنندگان نیست و لذا علاوه بر هزینه تردد بر هزینه مخارج رانندگان برای انتظار تا فرارسیدن هفته بعدی می‌افزاید.
وی بابیان اینکه در حال حاضر یک سری اقداماتی مانند ساخت و راه‌اندازی اتاقک‌هایی برای انجام امور گمرکی و همچنین گذرنامه در مرز دوغارون انجام‌شده است بیان کرد: گرچه قرار بود که در تردد خودروهای باری تسهیل ایجاد شود اما هنوز اتفاق چندانی که باعث رضایت رانندگان شود انجام نپذیرفته است.
این راننده ترانزیتی بابیان اینکه تا پیش‌ازاین شاهد مشکلات بسیاری از جمله نوبت فروشی در مرز بودیم اظهار می‌کند: مشکلات رانندگان ایرانی تنها به ترخیص کالا در این‌سوی مرز برنمی‌گردد.
وی اذعان می‌کند: نبود امکانات در افغانستان و همچنین نبود امنیت در جاده‌های کشورهای همسایه که تاکنون بارها شاهد مزاحمت برای رانندگان ایرانی در آن‌سوی مرز شده خسارت این شغل را افزایش داده است.
حرکت کند
ازآنجاکه ۹۰ درصد کالاهای صادراتی از گمرک دوغارون به مقصد هرات، به‌عنوان دومین بازار اقتصادی کشور افغانستان ارسال می‌شود لذا توسعه منطقه ویژه اقتصادی دوغارون بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر رسیده و باید در مراحل اجرایی آن تسریع ایجاد کرد.
رئیس اداره بازرگانی خارجی اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این رابطه اظهار می‌کند: فعال شدن همه ظرفیت‌های منطقه ویژه اقتصادی دوغارون به‌کندی پیش می‌رود، درحالی‌که می‌تواند فرصت ویژه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاران افغانستانی باشد.
فعال شدن همه ظرفیت‌های منطقه ویژه اقتصادی دوغارون به‌کندی پیش می‌رود، درحالی‌که می‌تواند فرصت ویژه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاران افغانستانی باشد
امیر فخریان به بازار گفت: زیرساخت‌ها هم در بازارچه مرزی و هم در گمرک دوغارون نسبت به هدف‌گذاری و انتظاری که از آن وجود دارد، ضعیف است با این‌حال وضعیت گمرک دوغارون نسبت به گذشته بهتر شده، به‌طوری‌که تعداد دستگاه ایکس.ری‌ها افزایش‌یافته است.
وی ادامه داد: تعداد دو دستگاه ایکس.ری با مجوز وزارت صمت در پایانه صادراتی دوغارون، نصب‌شده که هم برای پایانه و هم منطقه ویژه اقتصادی مفید بوده است و خروج کالا را آسان و نظارت و کنترل بر خروج کالاها را افزایش داده است.
ضرورت حضور دستگاه‌های خدمت رسان در مرز
به گزارش خبرنگار بازار باوجوداینکه معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان رضوی از سه بانده کردن مسیر ورود کامیون‌ها به ایران در این مرز به‌عنوان یکی از اقدامات قابل‌توجه برای تسهیل تردد خودروها یاد می‌کند اما باوجوداین اقدام اما هنوز برخی از دستگاه‌های اجرایی در این مسیرها برای ارائه خدمات مستقر نشدند.
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی در همین رابطه اذعان می‌کند: در حال حاضر ۹ کانکس در سه مسیر جدید ورود کامیون از افغانستان به ایران در پایانه مرزی دوغارون نصب‌شده است که کارکنان اداره گذرنامه هنوز در این محل‌ها مستقر نشده‌اند.
جعفر شهامت در این رابطه اعلام کرد: در راستای اجرای طرح جامع پایانه مرزی دوغارون و باهدف تسهیل و تسریع تردد ناوگان بین‌المللی در این مرز زمینی، موضوع تجمیع و استقرار دستگاه‌های ارائه‌دهنده خدمات مرزی در موقعیت درهای ورود و خروج از چندی پیش در دستور کار این اداره کل قرار گرفت.
وی ادامه داد: در مرحله نخست این طرح، این اداره کل به استناد مصوبات شانزدهمین کمیته هماهنگی مرز دوغارون در تاریخ ۲۵ آبان امسال ۹ دستگاه کانکس در سه مسیر اختصاصی ورود به کشور برای کارکنان اداره کل گمرک، گذرنامه و پایانه مرزی مستقر کرده است.
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی گفت: هم‌اکنون نمایندگان اداره کل گمرک و پایانه مرزی دوغارون در محل‌های در نظر گرفته‌شده مستقرشده‌اند و انتظار می‌رود با تکمیل استقرار دستگاه‌های حاکمیتی، شرایط روان‌تری برای تردد ناوگان ایجاد شود.
شهامت افزود: همچنین در اجرای مراحل نهایی این طرح جامع که در حال برگزاری مناقصه و انتخاب پیمانکار است پیش‌بینی می‌شود بیش از ۲۰۰۲ هزار میلیارد ریال برای تکمیل زیرساخت‌های پایانه مرزی دوغارون هزینه و تفکیک فضای مسافری و حمل‌ونقل کالا به‌طور کامل عملیاتی شود.
وی یکی از الزامات عملیاتی شدن و تحقق طرح یادشده را تسریع در پایش های حمل‌ونقلی، گمرکی و امنیتی - انتظامی و روان‌سازی جریان عبوری عنوان و تأکید کرد: همکاری همه نهادهای مسئول در مرز و به‌ویژه استقرار نمایندگان تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط در گیت‌های ایجادشده ضروری و تأثیرگذار است.
در گذشته روزانه شاهد تردد بیش از ۷۰۰ خودروی باری در مرز دوغارون بودیم این در حالی است که تعداد خودروهای حاضر در مرز به تعداد ۴۰۰ خودرو در روز رسیده و لذا انتظار می‌رفت با توجه به نصف شدن این آمار لذا تردد خودروهای عبوری سرعت بگیرد نه اینکه شاهد خواب بیش از ۴ شب به‌منظور ترخیص کالا باشیم
وی ادامه داد: به استناد آمار ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ پایانه مرزی دوغارون، به‌طور متوسط روزانه حدود ۲۳۰ ناوگان ورودی و ۲۴۰ ناوگان خروجی در این پایانه پذیرش می‌شود و پیش‌بینی می‌شود با بهره‌برداری کامل از ظرفیت موجود در مسیرهای ورود و خروج از کشور، مجموع ظرفیت پذیرش روزانه به بیش از هزار دستگاه در روز افزایش یابد.
وی با اشاره به این موضوع که در گذشته روزانه شاهد تردد بیش از ۷۰۰ خودروی باری در این مرز بودیم افزود: این در حالی است که تعداد خودروهای حاضر در مرز به تعداد ۴۰۰ خودرو در روز رسیده است و لذا انتظار می‌رفت با توجه به نصف شدن این آمار لذا تردد خودروهای عبوری سرعت بگیرد نه اینکه شاهد خواب بیش از ۴ شب به‌منظور ترخیص کالا باشیم.
مدیریت واحد نیاز داریم
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی در همین راستا در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: این مشکلات متأسفانه از دوره‌های قبل نیز در مرز دوغارون وجود داشته و موضوع جدیدی نیست.
زمانیان یزدی بابیان اینکه مسئولان ایران و افغانستان اگر اراده‌ای برای حل مشکلات رانندگان و بهبود وضعیت فعلی داشته باشند لذا مشکلات قابل‌حل است افزود: در دوره‌های گذشته که ازدحام خودروهای ترانزیتی بیش از امروز بود این مشکل با نشست و دیپلماسی طرفین حل‌شده است لذا تسهیل در تردد خودروهای ترانزیتی منوط به جدیت مسئولان در این رابطه است.
وی در خصوص هماهنگی بین نهادهای استانی برای حل مشکلات افزود: هیچ هماهنگی در مرزها گمرکات استان بین نهادها و دستگاه‌ها وجود ندارد لذا در صورت اعمال مدیریت واحد در مرز و هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی برای ارائه خدمات شاهر تسهیل در تردد ناوگان باری خواهیم بود.
وی با تأکید بر اراده جمعی برای تسهیل در تردد و عبور ناوگان باری افزود: توقف بیش‌ازحد ناوگان باری در پشت مرز هزینه‌های انتقال و شرکت‌های حمل‌ونقل را افزایش داده و موجب ناامیدی صاحبان کالا می‌شود.
وی بابیان اینکه مشکلات موجود در مرز بر هیچ مسئول و یا دستگاه اجرایی مرتبط با مرز پنهان نیت ادامه داد: تمامی مشکلات بر سر راه تردد ناوگان باری و خودروهای ترانزیتی نه‌تنها به گوش مسئولان رسیده حتی بر روی کاغذ برای حل آن‌ها پیشنهادهایی به مسئولان دولتی و همچنین شورای گفت‌وگوی بخش خصوصی رسیده است اما بااین‌حال هنوز شاهد ناهماهنگی‌های بسیار در مرزها و گمرکات استان بین نهادها و دستگاه‌های اجرایی هستیم!
کمبود نیروی انسانی
در همین حال ناظر گمرکات استان با تایید خواب ۵ روزه کامیون‌ها در مرز دوغارون می‌گوید: وضعیت فرایندهای پایش در پایانه‌های مرزی کل کشور مانند دوغارون است و سازمان‌های هم‌جوار می‌توانند پایش های خود را به‌گونه‌ای انجام دهند که منجر به ایجاد ترافیک برای خروج کامیون‌ها از مرز نشود.
جعفری اظهار می کند: مثلاً شرکت نفت می‌گوید بر اساس مصوبات بالادستی، پایش و دیدزنی باک کامیون‌ها باید در نقطه صفر مرزی انجام شود و این موضوع برای مرز دوغارون که با محدودیت دسترسی مواجه است مشکل زاست.
وی می افزاید: درواقع بعد از این که کامیون تمام مراحل را طی کرد باید در جایگاه مربوط، دیدزنی باک انجام شود و اگر مازاد سوختی در باک وجود داشته باشد، کامیون دار باید مراحل پرداخت هزینه‌ها و دریافت مجوز را انجام دهد که این فرایند طولانی است و گاهی منجر به ایجاد صف تا ۲۰۰ کامیون در این مرحله می‌شود.
وی با تایید کمبود نیروی انسانی در گمرک دوغارون می‌گوید: حدود ۱۲ سال است ما هیچ استخدامی در گمرک نداشتیم و در این مدت نیروی زیادی خارج‌شده است و اکنون به‌صورت جدی با کمبود نیروی انسانی مواجه ایم و این کمبود نیرو در اداره گذرنامه هم وجود دارد.
دروازه طلایی تجارت توجه می خواهد
طبق آمارها پایانه مرزی دوغارون دروازه طلایی تجارت و ترانزیت کالا برای ایران و یکی از پرترددترین معبرهای زمینی کشور در بخش کالا و مسافر است، تبادلات تجاری در این مرز قدمتی دیرینه دارد و در دهه اخیر در پی بروز هر تحول سیاسی دریکی از کشورهای ایران و افغانستان، وضعیت تجارت در دوغارون دستخوش فرازوفرودهایی شده است.
با توجه به تغییر شرایط سیاسی افغانستان، لازم است که زیرساخت‌های دوغارون توسعه یابد، زیرا زیرساخت‌های فعلی پاسخگوی نیاز این بخش نیست و می‌تواند به ازدحام جمعیت، کامیون‌ها و مخاطره‌آمیز شدن وضعیت منجر شود.
نظر شما