۱۲ دی ۱۴۰۱ - ۰۹:۱۳
عبور حجم تجارت ایران و عمان از یک میلیارد دلار؛ مسقط شریک اقتصادی و راهبردی بالقوه ایران
بازار گزارش می‌دهد؛

عبور حجم تجارت ایران و عمان از یک میلیارد دلار؛ مسقط شریک اقتصادی و راهبردی بالقوه ایران

اشتراکات مذهبی و فرهنگی ایران با همسایه جنوبی خود، عمان که همواره به دنبال حفظ روابط پایدار با ایران و گسترش مراودات تجاری دو جانبه بوده می تواند مسقط را مبدل به شریک اقتصادی و استراتژیک تهران کند.

بازار؛ گروه بین الملل: عمان الگوی روابط خوب همسایگی در میان کشورهای حوزه خلیج فارس است و می‌تواند به‌عنوان یک نمونه به مناسبات ایران با دیگر کشورهای منطقه تسری یابد. باید یادآور شد که عمان‌ از نظر ژئوپلیتیکی‌در ‌منطقه‌ای ‌با بحران‌های سیاسی - امنیتی مستمر واقع شده و طی چند دهه اخیر سعی کرده که راهبردی ‌در چهارچوب‌ سیاست‌ بی‌طرفی ‌مثبت‌ و ‌حفظ ‌روابط ‌حسنه ‌با قدرت‌های‌ منطقه‌ای ‌و ‌بین‌المللی اتخاذ کند و میان ‌منافع ‌متعارض ‌همسایگان ‌توازن برقرار سازد. این سیاست خارجی منحصر به‌فرد با سلطنت سلطان فقید عمان سلطان قابوس آغاز شد.

تمایل این کشور همسایه برای توسعه مراودات تجاری با ایران کاملا مشهود است. به گفته سفیر عمان در ایران ابراهیم‌بن‌احمد المعینی حجم تبادلات تجاری دو کشور از ۱۵۰ میلیون دلار در سالهای گذشته به ۱ میلیارد دلار در حال حاضر رسیده است که خود موید عزم جزم مسقط برای توسعه مراودات اقتصادی و تجاری با تهران است. ‌اختصاص دو بندر در کشور عمان ویژه تجارت با ایران و همچنین تسهیل شرایط اقامت و سرمایه گذاری برای ایرانیان در این کشور گام های برداشته شده از سوی دولت عمان برای گسترش هر چه بیش تر تعاملات تجاری - اقتصادی با ایران است.

در ایران نیز از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم رویکرد گسترش تعاملات با کشورهای منطقه و خصوصا همسایگان در اولویت سیاست خارجی و دیپلماسی اقتصادی قرارگرفته است. در همین راستا سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران در طی سفر بهار امسال خود به عمان در دیدار با هیثم بن طارق آل سعید، سلطان عمان تاکید کرده بود که روابط تجاری دو کشور همپای روابط سیاسی نیست و باید شاهد گسترش هر چه بیش تر مراودات و تعاملات اقتصادی دو جانبه میان دو کشور شد.

ایران در حال حاضر ۲ درصد از کل سهم تجارت خارجی عمان را دست گرفته است که با توجه به پتانسیل های صادراتی، حمل و نقل بین المللی و ترانزیت ایران این رقم قابل افزایش است. از نظر حجم تجارت عمان جایگاه ششم را در میان کشورهای همسایه ایران و جایگاه دوم را در میان کشورهای حوزه خلیج فارس دارد.

عمان رتبه ۳۲ سهولت راه اندازی کسب و کار را در بین ۱۹۰ کشور دارد که در بخش های تولید، آموزش، درمان، فناوری اطلاعات و انرژی های تجدید پذیر آماده سرمایه گذاری است و با توجه به کارنامه موفق شرکت های خصوصی ایرانی در پروژه های فراسرزمینی انرژی، نیروگاهی و کشاورزی و درمانی میتوان از این فرصت بالقوه با هدف ارز آوری برای ایران استفاده کرد

عمان رتبه ۳۲ سهولت راه اندازی کسب و کار را در بین ۱۹۰ کشور دارد که در بخش های تولید، آموزش، درمان، فناوری اطلاعات و انرژی های تجدید پذیر آماده سرمایه گذاری است و با توجه به کارنامه موفق شرکت های خصوصی ایرانی در پروژه های فراسرزمینی انرژی، نیروگاهی و کشاورزی و درمانی میتوان از این فرصت بالقوه با هدف ارز آوری برای ایران استفاده کرد.

به عنوان مثال، وضعیت کشاورزی و دامپروری این کشور حالت سنتی دارد و بازار خوبی برای محصولات کشاورزی ایرانی از جمله سم و آفت کش وجود دارد. از سوی دیگر اهمیت ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک ایران، استقرار کشور در مسیر شاهراه های ترانزیتی و معابر امن برای حمل و نقل بین المللی کالاها ظرفیت دیگری است که نباید از آن غافل شد که قطعا برای گسترش بازارهای صادراتی عمان به آسیا از طریق کریدورهای عبوری از ایران قابل توجه است.

بلاشک عمان خواستار گسترش روابط صنعتی با ایران است و این تمایل کاملا در سفر اخیر یک هیات صنعتی عمانی به ایران و درخواست این کشور برای تعمیق روابط اقتصادی با ایران با تکیه بر تبادل فناوری و صادرات خدمات فنی مهندسی عیان است

بلاشک عمان خواستار گسترش روابط صنعتی با ایران است و این تمایل کاملا در سفر اخیر یک هیات صنعتی عمانی به ایران و درخواست این کشور برای تعمیق روابط اقتصادی با ایران با تکیه بر تبادل فناوری و صادرات خدمات فنی مهندسی عیان است.

در این دیدار حمد بن حمود القصابی رئیس شرکت شهرک‌های صنعتی عمان گفته بود با سرمایه‌گذاران خارجی مشابه سرمایه‌گذاران عمانی برخورد می‌کنیم و سرمایه‌گذاران ایرانی که تمایل به فعالیت در شهرک‌های صنعتی عمان را دارند، مورد حمایت قرار خواهیم داد. در همین راستا سال گذشته نیز وزیر صمت در راس یک هیات خصوصی سرمایه گذاری در حوزه های معدنی، دارویی، تجهیزات پزشکی، انرژی و مواد غذایی به عمان سفر کرده و گسترش همکاری های دو جانبه را مورد بحث و بررسی قرار دادند.

حال با توجه به تمایل کشور عمان برای تبادلات فناوری و خدمات فنی مهندسی ایران فرصت طلایی برای بخش خصوصی و شرکت های توانمند و متخصص دانش بنیان ایرانی فراهم است تا با اتکا بر قابلیت های خود در حوزه های مختلف وارد عمل شده و با سرمایه گذاری و صدور خدمات فنی مهندسی به کشور عمان راه را برای خلاصی ایران از تنگناها و فشارهای تحریمی برداشته و با متنوع سازی صادرات (صدور خدمات افنی مهندسی) گامی بلند به سوی درآمدزایی و انباشت ثروت ملی بردارند

حال با توجه به تمایل کشور عمان برای تبادلات فناوری و خدمات فنی مهندسی ایران فرصت طلایی برای بخش خصوصی و شرکت های توانمند و متخصص دانش بنیان ایرانی فراهم است تا با اتکا بر قابلیت های خود در حوزه های مختلف وارد عمل شده و با سرمایه گذاری و صدور خدمات فنی مهندسی به کشور عمان راه را برای خلاصی ایران از تنگناها و فشارهای تحریمی برداشته و با متنوع سازی صادرات (صدور خدمات افنی مهندسی) گامی بلند به سوی درآمدزایی و انباشت ثروت ملی بردارند.

این در حالی است که مهرماه سال جاری نشریه عمان آبزرور در گزارشی نوشت که اتاق تجارت و صنعت عمان میزبان یک هیات تجاری ایرانی بود که دو طرف در نشستی فرصت‌های تجارت و سرمایه گذاری در هر دو کشور مورد بررسی قرار دادند. این نشست بر چند حوزه اقتصادی و تلاش برای شکل گیری مشارکت بین تجار عمانی و ایرانی متمرکز بود، از جمله در زمینه کشاورزی، معدن، تجهیزات پزشکی، خدمات بازرسی فنی، دام، صنعت، قطعات یدکی خودرو، پتروشیمی، و ساخت مواد، جواهرات و لوازم منزل.

از سوی دیگر با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تمرکز این دولت بر گسترش روابط با کشورهای شرقی و همسایگان میتوان امیدوار بود که روزنه های امید بیشتری برای توسعه مراودات و تعاملات تجاری و اقتصادی بیشتری با کشورعمان باز شود.

در این راستا اخیرا حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه سفری به عمان داشته و با مقام های این کشور در خصوص توسعه روابط دوجانبه در حوزه های مختلف دیدار و گفت و گو داشته است. بدر بن حمد البوسعیدی وزیر خارجه عمان در دیدار با امیرعبداللهیان خواستار گسترش همکاری های اقتصادی و ترانزیتی دو طرف شده است.

وضعیت صادرات و واردات ایران و عمان

خرداد سال جاری مهدی علیپور عضو سابق اتاق بازرگانی ایران خبر از افزایش صادرات ایران به عمان داد. به گفته وی محصولات کشاورزی، قیر، برخی محصولات معدنی و مصالح ساختمانی اصلی‌ترین کالاهای ایران است که به عمان وارد شده و خریداری می‌شود. مهمترین محصولات صادراتی ایران به عمان شامل قیر، اوره، محصولات آهنی، میوه و تره بار، مصالح ساختمانی، خشکبار، مواد غذایی، شیرینی و شکلات و لوازم خانگی بوده است.

خرداد ماه سال جاری گمرک ایران در گزارشی اعلام کرد که تجارت غیرنفتی ایران و عمان در سال گذشته به ۱.۳ میلیارد دلار رسیده که رشد ۵۳ درصدی داشته است. طبق این گزارش،‌تجارت غیر نفتی ایران در سال ۱۴۰۰ با عمان چهار میلیون و ۱۹۰هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۳۳۵میلیون و ۵۰۰ هزار دلار بوده که دو میلیون و ۲۸۳هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۷۱۶میلیون دلار سهم صادرات ایران به این کشور همسایه بوده است.

اما واردات ایران از عمان، یک میلیون و ۹۰۷هزار تن کالا به ارزش ۶۱۹ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار بوده است. ذرت، زغال سنگ، روغن و دانه‌های روغنی، گندم، جو، ماشین آلات صنعتی، ماشین آلات راه‌سازی، مواد معدنی تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی، کاغذ و مقوا و لوازم یدکی از مهمترین کالاهایی بود که از شرکای عمانی خریداری شده است.

به غیر از صادرات مستقیم کالاهای ایرانی به این کشور باید در نظر داشت که اگرچه عمان با جمعیت ۵ میلیون نفری بازار وسیعی برای کالاهای ایرانی نیست اما با در نظر گرفتن روابط دیپلماتیک دوستانه میان دو کشور امکان صادرات مجدد کالاهای ایرانی از عمان وجود خواهد داشت که این مساله در شرایط کنونی تحریم و مشکلات بانکی و نقل و انتقال پولی امتیاز ویژه ای برای ایران محسوب میشود

به غیر از صادرات مستقیم کالاهای ایرانی به این کشور باید در نظر داشت که اگرچه عمان با جمعیت ۵ میلیون نفری بازار وسیعی برای کالاهای ایرانی نیست اما با در نظر گرفتن روابط دیپلماتیک دوستانه میان دو کشور امکان صادرات مجدد کالاهای ایرانی از عمان وجود خواهد داشت که این مساله در شرایط کنونی تحریم و مشکلات بانکی و نقل و انتقال پولی امتیاز ویژه ای برای ایران محسوب میشود و پنجره ای به سوی خلاصی از مشکلات بانکی ناشی از تحریم ها و ارزآوری و درآمد بیشتر برای کشور خواهد بود.

لذا در صورت صادرات کالاهای ایرانی با برندینگ مطلوب، ارزش افزوده بالاتر و باکیفیت تر به عمان امکان صادرات مجدد این کالاها از عمان به مقاصد دورتر وجود خواهد داشت و به این ترتیب هم میزان تجارت مشترک میان دو کشور افزایش می‌یابد و هم کالاهای ایرانی از این طریق به دیگر مقاصد خواهند رسید.

لازمه صادرات مجدد از طریق عمان، تولید بیش از ۳۰ درصد کالا در آن کشور است تا تعرفه آن ها صفر شود. لازم به ذکر است که عمان قراردادهایی تجاری با ۱۶ کشور عربی – افریقایی، اروپایی، آمریکایی و سنگاپور امضا کرده که به این ترتیب ایران قادر خواهد بود کالاهای خود را با تعرفه گمرکی صفر به این کشورها از طریق عمان مجددا صادر کند و اگر ایران ۳۵ درصد تولید خود را در مناطق آزاد عمان انجام دهد میتواند روی صادرات مجدد کالاها و محصولات خود از مبدا عمان حساب باز کند.

هم چنین مرداد سال جاری علیرضا پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت گفته بود که میزان صادرات ایران به عمان در ۴ ماه ابتدایی امسال ۴۱۵ میلیون دلار بوده که تا پایان سال احتمالا از یک میلیارد دلار هم فراتر می رود.

زیر ساخت های ایجاد شده میان دو کشور در خصوص ثبت شرکت، راه‌اندازی خط مستقیم کشتیرانی به ۴ بندر عمان، اعزام و پذیرش هیأت های تجاری با هماهنگی کامل اتاق های بازرگانی، برگزاری اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور و اعزام نخستین هیأت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ایران به عمان متشکل از ۷۰ شرکت، ایجاد مکانیزم شناخت دقیق تجار از یکدیگر، حضور فعال در نمایشگاه های اختصاصی و پاویون ها در عمان و حل شدن مشکل صدور ویزا و شرایط اقامتی در افزایش میزان تجارت میان دو کشور موثر بوده است

زیر ساخت های ایجاد شده میان دو کشور در خصوص ثبت شرکت، راه‌اندازی خط مستقیم کشتیرانی به ۴ بندر عمان، اعزام و پذیرش هیأت های تجاری با هماهنگی کامل اتاق های بازرگانی، برگزاری اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور و اعزام نخستین هیأت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ایران به عمان متشکل از ۷۰ شرکت، ایجاد مکانیزم شناخت دقیق تجار از یکدیگر، حضور فعال در نمایشگاه های اختصاصی و پاویون ها در عمان و حل شدن مشکل صدور ویزا و شرایط اقامتی در افزایش میزان تجارت میان دو کشور موثر بوده است.

موقعیت جغرافیایی خاص عمران و فاصله ۳ ساعته پرواز به ۱۴ کشور، امنیت و ثبات سیاسی، زیربناهای نوین، مالیات گمرکی پایین، ثبات اقتصادی و اجتماعی، آزادی واردات و صادرات کالا و مالیات بر درآمد کم، از مزیت های سرمایه گذاری و فعالیت شرکت های سایر کشورها در عمان است.

موانع صادرات به عمان

علاوه بر مشکلات مربوط به نقل و انتقال ارز، اجرای پر ایراد پیمان سپاری ارزی، صدور بخشنامه های خلق الساعه و قوانین دست و پاگیر صادراتی، ممنوعیت یک شبه صادرات برخی کالاها، صدور بخش نامه های ممنوعیت تهاتر برخی کالاها از عمده چالش های تجارت ایران و عمان به شمار می رود. حل مسایل مربوط به پیمان سپاری ارزی و ممنوعیت صدور برخی کالاها نیازمند نگاه جدی و ویژه دولت است تا مانع از تخریب اعتماد طرف خارجی و از دست رفتن بازارهای صادراتی خارجی شود.

البته به تازگی شهلا عموری نائب رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان گفته که با همکاری بانک مرکزی فرآیند جابجایی ارز حاصل از صادرات به این کشور بدون محدودیت فراهم شده است و با پیگیری‌های انجام شده، صادرکنندگان به عمان می‌توانند ارز حاصل از صادرات و فروش کالا و خدمات خود در عمان را به حساب بانک مرکزی در این کشور واریز کرده و در داخل از طریق شبکه بانکی و صرافی‌های مجاز از آن استفاده کنند.

او ادامه داد: در جریان این فرآیند، صادرکنندگان به عمان می‌توانند برای دریافت اسکناس ارز از شبکه بانکی کشور اقدام کنند و علاوه بر این، برای رفع تعهدات ارزی فعالان اقتصادی و صادرکنندگان کالا و خدمات به کشور عمان نیز امکان فروش ارز حاصل از صادرات به نرخ توافقی در صرافی‌های مجاز در ایران فراهم شده است.

آبان‌ماه سال جاری، صالح بن سعید مسن، معاون وزیر صنعت، تجارت و توسعه سرمایه‌گذاری عمان در دیدار با غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران از مذاکرات بانک‌های مرکزی دو کشور برای یافتن راه حل برای ساز و کار نقل و انتقال مالی و ارزی میان دو طرف خبر داده بود.

وضعیت ترانزیت ایران و عمان

برای افزایش ترانزیت و کسب درآمدهای حاصل از آن، توسعه مسیرهای ترانزیتی، بخشی از زنجیره حمل و نقل است. در ماه‌های اخیر ایران در جهت احیای کریدورهای ارتباطی با کشورهای همسایه و کشورهای منطقه، گام‌های جدیدی برداشته که منجر به امضای توافقنامه و عبور بار از این کریدورها شده است.

سه کشور ترکمنستان، ایران و عمان در سال ۲۰۱۶ میلادی تفاهمنامه ترانزیتی امضا کرده بودند که این برنامه در طی شش سال گذشته اجرا نشد، اما در تابستان سال جاری نخستین بار آزمایشی از این مسیر انتقال داده شد. یکی از مسیرهای ترانزیتی که در سال‌های اخیر باری از آن ترانزیت نشده بود، کریدور ترکمنستان-ایران- عمان است. اما تابستان امسال با توافق کشورهای ذینفع این مسیر مهم راه‌اندازی شده و ترانزیت آزمایشی کالا از آن انجام شد.

کریدور بین‌المللی جدید ترکمنستان-ایران- عمان، با عبور از خاک ایران، کشورهای آسیای میانه را به بنادر ایران در خلیج فارس و دریای عمان متصل خواهد کرد. اجرای موافقتنامه سال ۲۰۱۶ میان سه کشور ترکمنستان،ایران و عمان نقطه عطفی در روابط منطقه‌ای خواهد بود و زمینه‌ساز گسترش روابط بین کشورهای منطقه خواهد شد. این کریدور، مسیر توسعه اقتصادی کشورهای عضو این پروژه را فراهم خواهد کرد

کریدور بین‌المللی جدید ترکمنستان-ایران- عمان، با عبور از خاک ایران، کشورهای آسیای میانه را به بنادر ایران در خلیج فارس و دریای عمان متصل خواهد کرد. اجرای موافقتنامه سال ۲۰۱۶ میان سه کشور ترکمنستان،ایران و عمان نقطه عطفی در روابط منطقه‌ای خواهد بود و زمینه‌ساز گسترش روابط بین کشورهای منطقه خواهد شد. این کریدور، مسیر توسعه اقتصادی کشورهای عضو این پروژه را فراهم خواهد کرد.

با افزایش تحرکات منطقه‌ای ایران، تمایل کشورها برای عبور بار از ایران افزایش پیدا کرده است. حمل بار از مسیر ایران به هند و اروپا زمان و هزینه انتقال را تقریباً به نصف کاهش می‌دهد. لذا با توجه به ظرفیت های عظیم ایران و استقرار آن در مسیر چندین کریدور بین المللی جذاب از جمله دالان تجاری شمال – جنوب و کریدور شرق به غرب باید از تمامی این ظرفیت ها استفاده کرد.

ایران هم در محور کریدورهای شمال به جنوب و هم در مسیر شرق به غرب می‌تواند نقش سازنده‌ای را در فضای برد- برد با سایر کشورها ایفا کند. بنابراین کریدور شمال – جنوب بهترین گزینه برای دسترسی عمان به آسیای میانه و منطقه قفقاز است.

نتیجه

روابط پایدار و دوستانه دیپلماتیک ایران و عمان این قابلیت را دارد که دو طرف را به شرکای استراتژیک با حجم گسترده ای از روابط تجاری مبدل کند. عمان پیش تر حسن نیت خود را در جریان مذاکرات مربوط به توافق هسته ای ایران و غرب در دوره حسن روحانی نشان داده بود و هم اکنون نیز به گفته امیر عبداللهیان عمان مرکز نقل و انتقال دارایی های ارزی ایران از سایر بانک ها است و لذا شریکی امین برای ایران محسوب میشود.

از سوی دیگر با توجه به حضور شرکت های خصوصی ایرانی در عمان، ظرفیت های صادراتی گسترده ایران برای عمان و شرکت های دانش بنیان فنی و صنعتی توانمند و متخصص در کشور و تمایل عمان برای دریافت خدمات فنی مهندسی از سوی ایران لازم است دیپلماسی اقتصادی بیشتری در این زمینه فراهم شده و با نیازسنجی صحیح از بازار عمان، برپایی نمایشگاه های تخصصی در عمان و تشکیل کارگروه های ویژه و هم چنین تسهیل صادرات و واردات و حذف مقررات زائد گام های اساسی در این زمینه برداشته شود تا شاهد شکوفایی هر چه بیش تر بهار اقتصادی میان دو کشور باشیم.

کد خبر: ۱۹۷٬۳۶۷

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha