بازار؛ گروه استانها: رودخانه کشف رود در حاشیه شهر مشهد یکی از مشکلات مهم زیست‌محیطی این کلان‌شهر محسوب می‌شود که بیش از دو دهه است شعارهای بسیاری برای سروسامان دادن به این رودخانه در مسیر آن جاری است اما تاکنون هیچ‌یک از خط‌ونشان‌های مسئولان نتوانسته این مشکل زیست‌محیطی را حل کند.
در سومین روز از آذرماه سال ۱۴۰۱ معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور برای دومین بار در طی یک سال گذشته در سفر به مشهد مقدس از این رودخانه بازدید کرد.
علی سلاجقه که مهرماه سال گذشته نیز از این محل بازدید کرده بود امیدوار بود که در طی این‌یک سال مشکلات این رودخانه که سلامتی مردم مشهد را به مخاطره انداخته است حل‌وفصل شده باشد اما پس از بازدید از این محل اذعان کرد: «قرار بود تا ۲۲ بهمن امسال این رودخانه ساماندهی شود اما تاکنون هیچ اتفاقی نیفتاده است!»
رودخانه کشف رود تاکنون میزبان بسیاری از مسئولان عالی‌رتبه و هم‌چنین روسای سابق محیط‌زیست کشور در طی دو دهه گذشته بوده است که هیچ‌یک از آن‌ها نتوانستند اقدام عاجلی برای نجات آن انجام دهند.
پیش‌از این نیز معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست سابق کشور نیز در کارگروه نجات کشف رود ۲۴ آبان ماه ۱۳۹۴ در نشستی پیرامون همین مشکل در مشهد با قاطعیت اعلام کرد:« اجازه نمی‌دهیم شهرک‌های صنعتی پساب آلوده خود را وارد رودخانه کشف رود کنند!»
رئیس سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست رودخانه «کشف رود» را یکی از شاهرگ‌های حیاتی خراسان رضوی دانست و گفت: احیای این رودخانه در دستور کار دولت و معاونت ویژه ریاست جمهوری است اما متأسفانه این وعده‌ها بی‌فرجام ماند.
خط‌ونشان‌های مسئولان
به گزارش خبرنگار بازار به دلیل قرار گرفتن کارگاه‌های صنعتی و خانگی ازجمله کارخانه‌های روده پاک‌کنی، کارگاه‌های صنعتی آبکاری و هم‌چنین فاضلاب صنعتی شهرک صنعتی چرم در مسیر این رودخانه متأسفانه آب جریان یافته در این رودخانه با سموم مختلفی همراه است و از همه بدتر اینکه روزانه افزون بر ۴۰۰ تانکر فاضلاب محتویات تانکرهای خود ر در این رودخانه تخلیه کرده و از این جریان آب برای آبیاری برخی از اراضی کشاورزی استفاده می‌شود.
پیش‌ازاین مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار اذعان کرد: آبان ماه سال ۹۸ با انعقاد توافقنامه ساماندهی کشف رود از سوی ۶ دستگاه اجرایی، مدیریت واحد اجرای طرح به شهرداری مشهد واگذار شد لذا چنانچه این روند ادامه پیدا کند در توافقی که با شهرداری مشهد داریم تجدیدنظرخواهیم کرد.
علیرضا طاهری در خصوص آلاینده‌های واردشده به این رود ابراز کرد: شهرک صنعتی چرم شهر مشهد عمده‌ترین عامل آلایندگی کشف رود است ، هرچند ورودی پساب این مجموعه به کشف رود ۳۰ لیتر بر ثانیه است و شاید در مقایسه با دبی (حجم جریان) چند صد لیتر بر ثانیه کشف رود اندک باشد، اما بالاترین سهم آلایندگی را دارد.
وی بابیان اینکه پساب چرم شهر منبع سرطان در مشهد است افزود: باید هر چه زودتر ساخت تصفیه‌خانه اختصاصی آن تکمیل شود، شرکت شهرک‌های صنعتی استان باید به فکر مدیریت این مسئله باشد.
وی به ساخت تصفیه‌خانه سپتاژ به‌وسیله شهرداری مشهد اشاره‌کرده و اظهار کرد: فاضلاب انسانی سطح شهر اکنون به‌وسیله ۴۰۰ دستگاه تانکر جمع‌آوری می‌شود و این تصفیه‌خانه محل دفع فاضلاب انسانی شهر خواهد بود که مدیریت شهری علاوه بر ساماندهی ناوگان فاضلاب باید تکمیل این تصفیه‌خانه را نیز تسریع کند.
بازدید روسای سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور
معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور در دولت سیزدهم نیز برای دومین سال متوالی در سومین روز از آذرماه سال ۱۴۰۱ میهمان کشف رود بود.
علی سلاجقه در این بازدید اظهار کرد: به‌طور میانگین روزانه ۴۰۰ تانکر فاضلاب به‌صورت مستقیم در رودخانه کشف رود مشهد تخلیه می‌شوند که با این مشکل این رودخانه تبدیل به فاضلاب‌رو شده است.
وی در این رابطه افزود: به شهرداری مشهد اعلام می‌کنیم هر چه زودتر ساماندهی کشف رود را انجام دهند، مسائل اعتباری وجود دارد و شهرداری نیز وضعیت مالی خوبی دارد و اگر نمی‌تواند از منابع ملی استفاده نماید.
معاون رئیس‌جمهور ادامه داد: مهرماه پارسال که از این محل بازدید کردیم قرار بود تا ۲۲ بهمن این سال ساماندهی شود اما تاکنون هیچ اتفاقی نیفتاده است و جان انسان‌ها با مشکل روبرو می‌شود!
سلاجقه در این بازدید اذعان کرد: در حاشیه کشف رود اکنون چهار هزار هکتار از اراضی با فاضلاب آبیاری و غذای مسموم به مردم تحویل داده می‌شود که این را نمی‌پذیریم، وزارت بهداشت و جهاد کشاورزی باید ورود کنند.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست اظهار داشت: در بازدیدهای انجام‌شده هر چه دیدیم آلایندگی و تخریب بود و برای کلان‌شهر مشهد که پایتخت فرهنگی جهان اسلام است، زیبنده نیست.
سلاجقه در خصوص مجموعه شهرک صنعتی توس نیز بیان کرد: این شهرک حداقل‌های محیط زیستی را در زمان ساخت خود رعایت کرده است. هم‌اینک در تصفیه‌خانه شهرک روزی ۶ هزار مترمکعب آب تصفیه می‌شود و در فصولی که نیاز آبی کمتر است انتقال پیدا می‌کند و بار دیگر با فاضلاب مشهد تجمیع و دوباره وارد کشف رود می‌شود که این چرخه باطل را نمی‌پذیریم.
وضعیت غیرقابل‌توصیف
در همین حال نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون اصل ۹۰نیز در جریان این بازدید وضعیت آلودگی کشف رود را نیز غیرقابل‌تحمل توصیف کرد و گفت: عدم مدیریت در پساب‌ها، شرایط کشف رود را در حالت بغرنجی قرار داده است و اگر تصمیم درستی اتخاذ نشود، شرایط خطرناک‌تر خواهد شد.
حجت‌الاسلام نصرالله پژمان فر اذعان کرد: کشف رود ظرفیت فاضلاب‌های موجود را ندارد و برای خروج از شرایط فعلی نیازمند تصمیمات و اعتبارهای ملی دارد.
متولی کشف رود کیست؟
مشکلات مرتبط با کشف رود، از معدود سوژه‌هایی است که دریکی دو دهه گذشته به دلیل تبعات بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی فراوانش، ده‌ها بار پیرامون آن گزارش تهیه‌شده است اما گویی این قصه را پایانی نیست؛ درحالی‌که در این مدت نامه‌نگاری‌های بسیاری بین دستگاه‌های مسئول انجام‌شده، برخی دستگاه‌های دیگر نهادهای دولتی و عمومی را به کم‌کاری و تخلف متهم و حتی از یکدیگر شکایت حقوقی کرده‌اند؛ بارها پای نمایندگان مجلس و دولتمردان مرکز نشین به ماجرای کشف رود بازشده، دستگاه قضایی ضرب‌الاجل‌های پیاپی صادر کرده و هر بار به دستگاه‌های متخلف و کم‌کار هشدار و تذکر داده، اما مشکل کشف رود همچنان به قوت خود باقی است و بلکه بر دامنه آن نیز افزوده‌شده است.
در رابطه با این موضوع که متولی ساماندهی این رود چه دستگاهی است باید اذعان کرد چندین دستگاه به‌صورت ویژه و در بخش‌های گوناگون متولی رودخانه کشف رود هستند.
در این راستا شرکت آب منطقه‌ای خراسان به‌عنوان مسئول رودخانه‌ها و آب‌های جاری استان، متولی خود رودخانه است، شرکت آب‌وفاضلاب مشهد متولی پسابی است که پس از فرایند تصفیه به این رودخانه می‌رسد و اداره کل محیط‌زیست استان هم مسئول سنجش و اعلام درجه آلودگی آب یا پسابی است که از هر جا وارد این محدوده می‌شود. در این زمینه استانداردهای بهداشتی و کیفی را باید این اداره کل اعلام کند.
از طرفی اداره کل جهاد کشاورزی نیز میتواند نقش‌آفرینی مؤثری را در تأییدیه برای تولید محصولات سالم در بستر کشف رود ایفا کند و درنهایت دانشگاه علوم پزشکی باید محصولاتی که از این منطقه به بازار روانه می‌شود در بهداشتی بودن و یا غیراستاندارد بودن مصرف آن پا در میدان بگذارد.
حال وقتی سراغ ساماندهی‌اش را می‌گیریم مدیر ساماندهی این رودخانه می‌گوید: «تعداد ۱۲ دستگاه توافقنامه مشترک همکاری امضا کردند، که به‌جز مقام قضایی بقیه کار خاصی برای این موضوع انجام ندادند. تنها آورده مالی از مجموع ۱۶۰ میلیارد تومانی که مصوبه سفر ریاست جمهوری برای ساماندهی کشف رود بود، مربوط به استانداری است که تنها ۱۵ میلیارد تومان از این مبلغ را توانسته پرداخت کند. تمام همراهی دستگاه‌هایی مثل استانداری، آبفا، آب منطقه‌ای و محیط‌زیست که باید موضوعات مالی را نیز دنبال می‌کردند در همین ۱۵ میلیارد تومان خلاصه می‌شود و آب منطقه‌ای نظارت بر این محدوده از کشف رود را به حال خود رها کرده است!»
این در حالی است که 9 مهرماه ۱۴۰۱ هم رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی اعلام کرد به‌واسطه تخلفات، ضعف نظارت و عملکرد دستگاه‌های متولی و دریافت شکایات متعدد در خصوص مسئله آلایندگی کشف رود مشهد، پرونده این رودخانه در کمیسیون تشکیل و وزارت کشور پیگیر تخلفات شده و به استانداری خراسان رضوی در این خصوص مسئولیت داده تا طی ۲ هفته، معاون عمرانی استاندار این استان تخلفات و کوتاهی‌های روی‌داده در این خصوص را پیگیری و مشخص کند که جالب اینجاست باوجود مهلت دوهفته‌ای اما پس از گذشت ۴۵ روز حتی گزارشی به دست کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هم نرسید و تاکنون اقدام عاجلی برای رفع این مشکل زیست محیطی نشده است!
نظر شما