هیفاء پردل؛ بازار: گردشگری مذهبی یکی از پرطرفدارترین انواع گردشگری است و شهرهای چند کارکردی که نقش گردشگری نیز دارند، مهم‌ترین نقاط جذب این گردشگران هستند؛ شهر قم به عنوان نگین گردشگری مذهبی کشور از این قاعده دور نیست، اما فعالان عرصه گردشگری فقط بر محوریت گردشگری مذهبی محدود شده‌اند در حالی که در این شهر زیارتی و مذهبی جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و روستایی و حتی توریسم سلامت حرفی برای گرفتن دارد.
شهر مقدس قم به برکت بارگاه حضرت معصومه(س) و همچنین مسجد مقدس جمکران و دیگر امامزادگان، مقصد مهم گردشگری زیارتی و مذهبی است اما جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی و طبیعی هم در این شهر وجود دارد که نیاز به توجه، حمایت و شناسایی و تعریف مسیرهایی است که می‌تواند پای زائران کریمه را به سمت خود جذب کند اما با توجه به این که این پروژه‌ها جزو مصوبات سفر دولت سیزدهم هم بوده در پیچ و خم‌های اجرایی مانده است.
مناطق نمونه گردشگری
بر اساس منابع تاریخی قم دارای قدمتی ۱۰ هزار ساله است که اوج شکوه این پیشینه را می‌توان در دوران پس از ظهور اسلام تا عصر حاضر مشاهده کرد؛ قم دارای ۱۲ منطقه نمونه گردشگری شامل جمکران، خلجستان دیرگچین، دستجرد، طرلاب، کریمه (سایت عوارضی)، دره قاهان، پلنگ دره، روستای کرمجکان، بخش کهک، حوض سلطان و طایقان است؛ همچنین بر اساس آمار منابع رسمی این استان سالانه میزبان ۲۵ میلیون زائر و گردشگر از اقصی نقاط کشور و جهان است ولی تنها به زیارت ختم می‌شود.
شهر مقدس قم به برکت بارگاه حضرت معصومه(س) و همچنین مسجد مقدس جمکران و دیگر امامزادگان، مقصد مهم گردشگری زیارتی و مذهبی است اما جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی و طبیعی هم در این شهر وجود دارد
در شهرهایی که به نوعی مقصد گردشگری کشور هستند مسیرهایی برای جذب گردشگر تعریف می‌شود حال یا با فلسفه گردشگری فرهنگی و ادبی مانند مسیرهای منتهی به حافظیه و سعدیه شیراز و مسیرهای فرهنگی اصفهان و یا مسیرهای تاریخی مانند بافت تاریخی شهر یزد که به واسطه آن یزد جهانی شد.
در کلان‌شهر قم که میزبان سالانه زائران داخلی و خارجی است جاذبه‌هایی در هسته شهر و اطراف حرم مطهر وجود دارد که می‌توانند با بهسازی و توجه چشم گردشگران را محصور خود کند، از جمله بیت النور، خانه‌ای که حضرت معصومه(س) در آن اقامت کردند و امامزاده موسی مبرقع فرزند بلافصل حضرت امام جواد علیه السلام در محله تاریخی چهل اختران و یا محله تاریخی چهارمردان که ریشه‌های انقلاب در آن شکل گرفت که می‌تواند مسیرهایی فرهنگی، مذهبی و تاریخی باشند.
پروژه های هسته مرکزی شهر قم
در حالی که چندین پروژه مهم در هسته مرکزی و اطراف حرم به عنوان مسیرهای فرهنگی و گردشگری در جدول بازآفرینی و مصوبات مهم سفر رئیس جمهور و دولت سیزدهم به قم قرار گرفته است اما آن طور که باید و شاید مورد توجه مسئولان مرتبط قرار نگرفته است اقداماتی که می‌توانند ماندگاری گردشگر و همچنین رونق اقتصاد شهر قم را رقم زده و محرکی برای اشتغال‌زایی و توانمندسازی محلات شکل گرفته در این مسیر باشد.
حال ناجی این پروژه‌ها پروژه مهم ۴۸ هکتاری پردیسان است که می‌تواند احیاگر پروژه‌های اطراف حرم و مسیرهای گردشگری و فرهنگی باشد؛ پروژه‌ای که در سفر اخیر هیئت دولت جزو مصوبات سفر بود و باید بیش از بیش مورد توجه دستگاه‌های اجرایی از جمله سازمان بهسازی اطراف حرم، شهرداری و اداره کل راه و شهرسازی قم باشد.
محورهای گردشگری و فرهنگی که هنوز در پیچ و خم اجرا مانده‌اند
مدیرعامل سازمان بهسازی، نوسازی و زیباسازی اطراف حرم حضرت معصومه(س) در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: پروژه‌های مؤثری در زمینه زیارت در اطراف حرم مطهر که مرتبط با مصوبات سفر رئیس جمهور است در دست اقدام داریم که نمونه آن مصوبه ۴۸ هکتاری است و در حال حاضر شهرداری قم، اداره کل راه و شهرسازی و معاونت استانداری با جدیت در حال پیگیری و برنامه‌ریزی برای طی امور حقوقی آن است.
چندین پروژه مهم در هسته مرکزی و اطراف حرم به عنوان مسیرهای فرهنگی و گردشگری در جدول بازآفرینی و مصوبات مهم سفر رئیس جمهور و دولت سیزدهم به قم قرار گرفته است
علیرضا خاکی می‌افزاید: در این بین محورهای مهم گردشگری و فرهنگی تعریف شده است که شهرداری و به طبع آن سازمان بهسازی اطراف حرم مطهر طی پنج سال گذشته به آن توجه کرده است و فلسفه این محورها رونق گردشگر و زائر فرهنگی است تا ظرفیت‌های تاریخی قم مانند امامزاده موسی مبرقع علیه السلام و بیوت مراجع و همچنین اقامتگاه حضرت معصومه(س) و دیگر جاذبه‌های تاریخی شناخته شود.
وی می‌افزاید: نخستین آتلیه طراحی شهری در قم تشکیل شد که شش عضو دارد. آتلیه طراحی شهری از متخصصان بومی در حوزه شهرسازی و بافت فرسوده بوده که برنامه‌ها و سیاست‌های سازمان را بر اساس آخرین آمار و چالش‌های شهر برای عملیاتی شدن فرصت‌ها و نیازهای اطراف حرم تعریف و تدوین می‌کند شناسایی و برنامه‌ریزی برای عملیاتی شدن فرصت‌ها و نیازهای اطراف حرم بیشترین زمان را برده و توانسته‌ایم برنامه‌ای جامع در این حوزه تدوین کنیم.
زیباسازی اطراف حرم
مدیرعامل سازمان بهسازی، نوسازی و زیباسازی اطراف حرم حضرت معصومه(س) با بیان اینکه محور فرهنگی به طول پنج کیلومتر تعریف شده است علاوه بر آن محور تاریخی در بازار و هسته مرکزی قرار نیز بهسازی شده و برای این امر کف‌سازی و اصلاح معابر و همچنین خدماتی مانند ایجاد ایستگاه‌های آتش‌نشانی تعریف شده است، بیان کرد: اعتبارات مسیرهای گردشگری و فرهنگی سطربندی شده و در حال نهایی شدن است.
خاکی با بیان اینکه برای محور فرهنگی که محور شاخص پیش بینی شده در اطراف حرم است ۱۰ پروژه داریم که برای چهار پروژه تفاهم نامه‌هایی بین شهرداری و اداره کل راه و شهرسازی قم امضا شده و در حال اجرا است، تاکید کرد: مسیرها و پروژه‌هایی شامل بازآفرینی محله چهل اختران و ساماندهی محله امامزاده موسی مبرقع در دستور کار است و بازآفرینی محله نوبهار و بازگشایی دروازه ری و قبرستان نو و تملک تجاری و علاوه بر آن بازآفرینی فاز پنج عمار یاسر در حال انجام است که منابعی برای آن تعیین شده و در شش پروژه دیگر در حال عقد قرارداد و امضای تفاهم نامه هستیم.
وی به پروژه مهم ۴۸ هکتاری هم اشاره و بیان می‌کند: درخصوص اعتبارات برای پروژه‌ها که مهم‌ترین منبع آنها اراضی ۴۸ هکتاری پردیسان است و پشتوانه پروژه‌های حرم خواهد بود اعتباراتی پیش بینی شده است البته دستگاهی مانند شهرداری سهم خود را از سال گذشته فعالیت آغاز کرده و در ادامه پروژه هم همکاری دارد.
مسیرهایی برای سرزندگی بافت تاریخی و ماندگاری گردشگران
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قم نیز در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به تعریف مسیر گردشگری در بافت تاریخی می‌گوید: مسیری گردشگری از ابتدای بازار کهنه، عمار یاسر تا امامزاده موسی مبرقع(ع) و همچنین میدان تره بار تعریف شده است تا در سرزندگی محلات تاریخی و رونق گردشگری تأثیر مثبتی داشته باشد.
پروژه‌های مؤثری در زمینه زیارت در اطراف حرم مطهر وجود دارد که مرتبط با مصوبات سفر رئیس جمهور است را در دست اقدام داریم که نمونه آن مصوبه ۴۸ هکتاری است
علیرضا ارجمندی می‌افزاید: در این مسیر شهرداری ۳۰ پارکینگ را جانمایی کرده است و میراث فرهنگی هم با همکاری سرمایه‌گذار فضاهای کسب و کار و تبلیغ و فعالیت مشاغل سنتی و صنایع دستی ایجاد کرده که چهره مطلوبی به این مسیر بخشیده است از سوی دیگر باید تاکید کرد که کف سازی این مسیر زیر نظر شهرداری امسال قرار است انجام شود و محله‌های قدیمی در مسیر میدان کهنه و سرای ملاحسین بهسازی شود.
وی در ارتباط با اعتبارات این پروژه نیز عنوان می‌کند: بخشی از این پروژه و تأمین اعتبار آن بر عهده شهرداری و بخشی نیز بر عهده اداره میراث فرهنگی است که بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان هزینه داشته و قرار است طی دو سال آینده به بهره‌برداری کامل برسد.
تعیین سرنوشت پروژه‌ای که اعتبار قم خواهد بود
محورهای فرهنگی و گردشگری در هسته مرکزی شهر قم و در مجاورت حرم مطهر حضرت معصومه(س) وجود دارد که با بهسازی و توجه می‌توانست محرکی برای رونق گردشگری و ماندگاری زائران کریمه اهل بیت علیها السلام باشد اما چندین سال است که چشم انتظار توجه و اجرا هستند؛ شنیده‌ها حاکی از آن دارد که مسئولان شهری و اجرایی از جمله سازمان بهسازی اطراف حرم عزم خود را برای اجرایی کردن آن جزم کرده‌اند.
شهردار قم: انتظار داریم طرح دومین پروژه مهم شهر قم در ضلع شرقی حرم مطهر در اولویت قرار بگیرد و کار در چهارچوب و زمان‌بندی مشخص دنبال شود
شهردار قم نیز طی سخنانی گفته است: پروژه بسط شرقی حرم مطهر در کوتاه‌ترین زمان ممکن بعد از عقد قرارداد با سرمایه‌گذار اجرا می‌شود که این طرح بعد از مترو، دومین پروژه کلان‌شهر قم بوده و اجرای آن اعتباری برای شهر و شهروندان است. امیدواریم این پروژه یکی از موفقیت‌های کارنامه مدیران قم باشد، زیرا علاوه بر جنبه توسعه‌ای برای شهر، کار بزرگی برای اهل‌بیت(ع) و خدمت به زائران این مکتب بزرگ است. بر اساس اعلام شهرداری قم، سید مرتضی سقائیان‌نژاد افزوده است: انتظار داریم طرح دومین پروژه مهم شهر قم در ضلع شرقی حرم مطهر در اولویت قرار بگیرد و کار در چهارچوب و زمان‌بندی مشخص دنبال شود.
گفتنی است؛ پروژه مهم ضلع شرقی حرم مطهر حضرت معصومه(س) که در ابتدای بلوار پیامبر اعظم(ص) اجرا می‌شود، بیش از ۱۱۰ هزار مترمربع زیربنا دارد و برای آن یک هزار و ۶۰۰ پارکینگ، پایانه عمومی و مجموعه خدمات زائر طراحی‌شده است و به‌زودی عملیات عمرانی آن آغاز می‌شود؛ همچنین این پروژه بعد از مترو دومین پروژه کلان‌شهر قم از نظر وسعت و هزینه بوده که بعد از ۲۵ سال اجرایی می‌شود و می‌تواند علاوه بر محورهای فرهنگی، اقتصاد شهری و گردشگری نگین گردشگری کشور را رونقی تازه ببخشد.
نظر شما