تهمینه غمخوار؛ بازار: امان پایتخت اردن در ۲۰ دسامبر جاری آماده میزبانی از نشست منطقه ای جدید درباره عراق با مشارکت ایران و ترکیه و برخی کشورهای عربی از جمله عربستان است؛ در حالی که نشست نخست، در ۲۸ آگوست ۲۰۲۱ در بغداد برگزار شد و کشورهایی چون فرانسه، اردن، مصر، قطر، عربستان، امارات، کویت، ایران و ترکیه حضور داشتند.
در خصوص این نشست مهم که به «کنفرانس بغداد» مشهور شده و به گفته فواد حسین، وزیر خارجه عراق «با هدف حمایت از عراق» برگزار می‌شود، یک رسانه لبنانی به نقل از برخی منابع مدعی شده که در حاشیه این نشست، ولیعهد سعودی و رئیس جمهور ایران دیدار خواهند کرد و گزارشی را تحت عنوان پرونده لبنان قبلاً میان تهران و ریاض گشوده نشد؛ آیا در نشست اردن اوضاع متفاوت خواهد بود؟ منتشر کرده است.
این منابع با تاکید بر اهمیت این رویداد در پایتخت اردن که تحت حمایت فرانسه برگزار می شود، از دیدار مهمی که در این زمینه بین ایران و عربستان سعودی برگزار خواهد شد، سخن به میان آوردند. از طرفی هم، برخی از کارشناسان اعلام کرده اند که این اجلاس یک فرصت برای ایران است و حضور جمهوری اسلامی با توجه به اقداماتی که در سازمان‌های بین‌المللی علیه کشور صورت گرفته است، امری مهم و ضروری به نظر می رسد.
در همین راستا و با توجه به اهمیت برگزاری این نشست و حضور ایران، خبرنگار بازار گفتگویی با «حسین کنعانی مقدم» کارشناس اقتصاد سیاسی، سیاست خارجی و مسائل بین الملل انجام داده که در ادامه می خوانیم.
* یک رسانه لبنانی اعلام کرده که در حاشیه نشست اردن، ایران و عربستان گفتگو خواهند کرد آیا از نظر شما این دیدار انجام خواهد شد که صفحه جدیدی در روابط دو کشور گشوده شود؟
این چندمین اجلاس است که با محوریت مسائل عراق با حضور کشورهای همسایه عراق از جمله مصر و نظارت فرانسه انجام خواهد شد. در همین راستا احتمال دارد تا در حاشیه اجلاس دیدارهایی میان روسای جمهور ایران و دیگر کشورها صورت گیرد که این مسئله با مطرح شدن برخی از موضوعات اقتصادی، امنیتی و سیاسی دوجانبه می تواند موجب گسترش روابط میان جمهوری اسلامی با دیگر کشورهای حاضر در این اجلاس باشد.
در رابطه با عربستان قاعده بر این است که در ابتدا وزرای خارجه دو کشور ایران و عربستان در چارچوب مذاکرات بغداد دیدارهایی داشته و به جمع بندیهایی در خصوص مسائل مختلف دست یابند و پس از آن، این دیدار در سطح بالاتر و سران انجام شود. بر همین اساس، در خصوص دیدار میان رئیس جمهور ایران و محمد بن سلمان بیشتر گمانه زنیهایی وجود دارد و مسائلی در حاشیه این نشست مطرح است.
افرادی به دنبال این موضوع هستند که بن سلمان را در یک چارچوب مذاکره مستقیم با ایران قرار دهند، اما از نظر بنده، این دیدار به لحاظ دیپلماتیک و قبل از دیدار وزرای خارجه دو کشور بعید به نظر می رسد.
* آیا شرکت در کنفرانس بغداد که در یکی دو روز آینده برگزار می شود، می تواند فرصتی برای ایران در جهت پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی با توجه به شرایط تحریم فراهم کند؟
اینگونه اجلاسها از اهمیت بالایی برخوردار است در حالی که طرح مسائل اقتصادی، امنیتی و روابط کشورها به خصوص حضور مصر و همچنین میزبانی اردن می تواند زمینه ساز توسعه مناسبات دیپلماتیک ایران با دیگر کشورهای شرکت کننده باشد.
اما قاعدتا موضوعیت اجلاس در امان پایتخت اردن، مسائل مرتبط با عراق و همکاری کشورها در رابطه با این کشور است. البته گمانه زنی هایی نیز وجود دارد که در خصوص مسائل لبنان نیز ممکن است موضوعاتی مطرح شود که جمهوری اسلامی در این راستا از این آمادگی برخوردار است تا در این رایزنی ها و دیدارهای دیپلماتیک حضور فعال داشته و از آنها بهره مند شود.
* دیدگاه شما در خصوص شرکت ایران در این نشست در جهت اجرا کردن طرح توسعه ای منطقه ای در حوزه انرژی و رساندن نفت و گاز و برق از ایران به سوریه، اردن و مصر از طریق عراق چیست؟
این طرح تا کنون چندین بار مطرح شده و عراق با عربستان نیز در خصوص تاسیس خطوط انتقال انرژی مذاکراتی را انجام داده است. اما، در این طرح کلی منطقه ای و انتقال انرژی از جمله نفت، گاز و برق، ایران از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است و در صورتی که شرایط مناسبی فراهم باشد، جمهوری اسلامی از این طرح استقبال کرده و در طرح های مشترک دیگر با کشورهای منطقه مشارکت خواهد کرد.
* این اجلاس در خصوص عراق است. حال، با توجه به رابطه ایران و عراق در حوزه انرژی و تامین بخش اعظم برق توسط ایران و از طرفی قراردادهایی که عراق با برخی از کشورها مانند اردن امضا کرده است، آیا این نشست که مبتنی بر موضوع عراق است می تواند به توسعه روابط دو کشور نیز کمک کند؟
در حال حاضر دنیا درگیر یک جنگ انرژی است. پس از جنگ روسیه و اوکراین، اهمیت بحث انرژی و انتقال خطوط انرژی از اهمیت زیادی برخوردار است. قطعا ایران در این بازار سهم خود را خواهد داشت و با توجه به اینکه در عراق زیرساختهایی را تامین کرده و به سرمایه گذاری در این زمینه پرداخته، حاضر نیست رقبایی دیگر وارد میدان شوند.
بر همین اساس، عراق مایل است که با توجه به همسایگی با ایران، از یک خطوط انتقال گاز، برق و نفت به صورت مطمئن و امن استفاده کند، زیرا به عراق یکی از اهداف مهم اقتصادی ایران است. از طرفی هم، عربستان به دنبال دستیابی به بازار انرژی عراق و حتی سوریه است. لذا، در بازار تجاری انرژی رقابتهایی میان کشورها وجود دارد که ایران باید به دنبال تامین منافع ملی خود باشد.
* ایران چگونه می تواند از طریق طرحهای اقتصادی که امنیت هم ایجاد می کنند، جایگاه خود را در منطقه افزایش دهد؟
موضوع دیپلماسی اقتصادی مهمترین بحث قابل طرح از ماههای گذشته است. بر همین اساس، بخش مهمی از روابط کشورها در چارچوب مسائل امنیتی و حسن همجواری، بستگی به روابط اقتصادی و منافعی دارد که دو طرف در رابطه با موضوعات تجاری کسب خواهند کرد.
بنابراین، به هر میزان که ایران بتواند در بحث دیپلماسی اقتصادی با کشورهای همسایه و دوست مانند عراق ابتکار عمل را به دست گیرد، هم امنیت دو کشور تامین خواهد شد و هم طرفین می توانند روابط عمیقتر و استراتژیک تری را ایجاد کرده و بدان تدوام بخشند.
نظر شما