تفاهم‌نامه ۱۶ بندی از گام‌های عملیاتی قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین است

به گزارش بازار، علی فکری معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران اظهار کرد: در مورد تحلیل رفتار چین در منطقه ما باید چند نکته را مد نظر داشته باشیم، از بُعد سیاسی آنچه اتفاق افتاده و ما در این روزها شاهد آن بودیم، یک پدیده منحصر به فرد نبوده است و این مدل اتفاق‌ها بارها و بارها تکرار می‌شود و ما هم مواضع خاص خود را داریم و مواضع سیاسی را به طرف مقابل منتقل می‌کنیم و موضع گیری‌های مورد نیاز انجام می‌شود.

معاون وزیر اقتصاد افزود: روابط چین در منطقه از جنس متوازنی است که با قدرت‌های منطقه و کشورهای حاضر در هر منطقه‌ای شکل می‌دهد، همیشه جمهوری اسلامی از روابط کشورهایی که علاقمند به همکاری با جمهوری اسلامی هستند با همسایگان ما استقبال کرده چرا که وقتی یک قدرتی با شما همسو است و شما می‌توانید روی ظرفیت‌های اقتصادی آن قدرت یا کشور مثل چین حساب کنید، می‌توانید در مسیر توسعه، بخشی از هزینه توسعه را به دلیل منافع مشترک دو کشور بر گردن آن قدرت بیندازید.

وی با اشاره به اهداف دو کشور برای همکاری‌های اقتصادی در یک بازه زمانی بلندمدت تصریح کرد: در عین حال باید این انتظار را داشته باشید که آن‌ها اهداف متعدد اقتصادی را در منطقه دنبال می‌کنند و اگر رابطه آن‌ها با یکی از کشورهای منطقه گسترش پیدا می‌کند این مفهوم روشن دارد یعنی فضا برای همکاری‌های اقتصادی با آن کشور بیش از گذشته باز می‌شود.

وی افزود: بخشی از آنچه این روزها دیده می‌شود فضاسازی رسانه‌ای است و برخی می‌خواهند اشتباهاتی که در سال‌های اولیه انعقاد برجام در رابطه با بخشی از اقتصاد جهان مرتکب شدند را جبران کنند و دارند از این فضا بیش از آنچه رخ داده استفاده می‌کنند البته منکر اشتباهات سیاسی چین نیستیم و در جای خود تذکر هم داده شد.

وی گفت: وقتی که چینی‌ها بخشی عمده‌ای از انرژی خود را از این منطقه وارد می‌کنند می‌خواهند در این منطقه خود را از بعد اقتصادی گسترش دهند، این طبیعی است با تمام کشور منطقه وارد تامل می‌شوند، این ما هستیم که با سرعت دادن به برنامه‌های خود با طرف چینی کاری کنیم که سهم بیشتری نسبت به سایر کشورها منطقه بگیریم.

معاون وزیر اقتصاد در پاسخ به این سوال که چرا رئیس جمهور چین برای این مذاکرات به ایران سفر نکرد، اظهار کرد: سفر مقامات به صورت متقابل و بر اساس عرف دیپلماتیک انجام می‌شود، بدین معنا که در اولین روز نهایی شدن برجام یا اجرایی شدن برجام یکی از اولین مقاماتی که وارد ایران شد و البته آن سفر نتایج خوبی هم نداشت، رئیس جمهور چین بود و زمانی که طرف چینی آمد باید طرف ایرانی به چین سفر کند، اما در دولت قبل به دلیل دل‌مشغولی‌هایی که جاهای دیگر داشتیم و بعد از آن به دلیل کرونا حتی در سال اول دولت سیزدهم نیز به همین دلیل این سفر انجام نشد و نخستین دیداری که داشتیم در قالب چند جانبه و در حاشیه اجلاس شانگ‌های بین رئیس جمهور دو کشور برگزار شد.

فکری خاطرنشان کرد: هر دوره هر دولتی که در ایران روی کار آمد، چینی‌ها بلافاصله سعی می‌کنند برنامه‌های توسعه‌ای که می‌توانند با ما داشته باشند را به اجرا برسانند و گفتگویی با طرف ایرانی داشته باشند یا ما طرف ایران به آنجا برود و گفتگویی برای طراحی روابط اقتصادی در سال‌های پیش‌رو داشته باشیم.

وی افزود: بنیان چنین رابطه توسعه یافته‌ای که بین ایران و چین وجود دارد در سفر دوران ریاست جمهوری مقام معظم رهبری گذاشته شد و از آن پس هم همه دولت‌ها یکی از برنامه‌های آن‌ها تنظیم و سیاستگذاری روابط اقتصادی با چین بوده است و همین طور تا به امروز ادامه پیدا کرد و سفری که از روز گذشته شروع شد عمدتاً در همین راستا بوده است؛ یعنی طرفین تفاهم کردند در یک بازه زمانی بلند مدت چه اقدامات و چه همکاری‌هایی را در حوزه اقتصادی با یکدیگر انجام بدهند.

معاون وزیر اقتصاد ادامه داد: همکاری‌هایی که می‌تواند در حوزه‌های تامین کالا برای کشور و ایجاد منابع ارزی کشور را پیش بینی کنیم، اجرای پروژه‌ها بر اساس مدلی که با طرف‌های چینی صحبت کردیم به این سمت حرکت کردیم که اشتغال به سمت ایرانی باشد و بتوانیم فرصت‌هایی را ایجاد کنیم که حداکثر اشتغال برای نیروی کار ایران ایجاد شود. وی گفت: سعی ما این است که پیمانکاران فرعی در این قراردادها ایرانی باشند تا از متخصصان ایرانی و حتی از فناوری ایرانی استفاده شود و یکی از بندهای همکاری دو طرف بوده که از مهندسین و نخبگان خودمان استفاده کنیم.

وی افزود: اکنون زمان برنامه‌ریزی است، تقریباً در ۱۶ بند توافقی در این مقطع منعقد شده که جهت‌گیری‌های همکاری ما را در حوزه‌های مختلف نشان می‌دهد؛ در حوزه‌هایی مانند انرژی، تأمین کالا، تأمین نیازهای کالایی، تسهیل تجارت و حتی صادرات غیرنفتی ایران.

معاون وزیر اقتصاد گفت: یکی از اهداف باز کردن بازار چین که بخش بزرگ و اعظمی از جمعیت دنیا را در خود جای داده است و اگر بتوانیم امکان صادرات محصولات باغی را فراهم کنیم، فقط باید متکی به تولید داخلی باشیم و بتوانیم ظرفیت تولید داخلی را افزایش دهیم.

فکری ادامه داد: در حقیقت سند همکاری ۲۵ ساله که این توافق ۱۶ بندی امروز نیز جزئی از آن است، در سفری که سال گذشته دکتر امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان به چین داشت، وارد مرحله اجرا شد و این سفر هیات چینی از نخستین گام‌های عملیاتی در این حوزه محسوب می‌شود.

وی درباره هدف گذاری حجم روابط تجاری دو کشور با توضیح اینکه در آمار گمرک صادرات نفت وجود ندارد و باید به آمارها اضافه کرد، افزود: بالاترین میزان روابط تجاری ایران و چین ۴۵ میلیارد دلار به صورت سالانه بوده و هدف گذاری ما باید روی همین ظرفیت باشد و می‌توان این هدف را داشت و دور از دسترس نیست، اما نه اینکه در همین سال ۱۴۰۲ رخ دهد چرا که مشکلاتی در سال‌های اخیر رخ داد که حجم روابط دو کشور آسیب دید؛ وقتی چینی‌ها از پروژه‌هایی در کشور اخراج شدند عملا آن سهم از تجارت که در قالب پروژه با ایران شکل می‌گرفت از تجارت خارج شده است.

فکری افزود: در مذاکرات دو روز اخیر این موضوع بررسی شد که چطور روابط را به ریلی که مد نظر دولت سیزدهم بوده بازگردانیم چرا که یکی از کشورهای همسو و هدف ما چین بوده است و ما می‌خواهیم آنچه از دست رفته را به ریل بازگردانیم و آن را توسعه دهیم.

رئیس سازمان سرمایه گذاری با اشاره به جلسه خود با همتای چینی اش درباره بازگرداندن چینی‌ها به پروژه‌های سرمایه گذاری در ایران اظهار کرد: برای چین این موضوع اولویت دارد که از مرزهای خود خارج شود و باید بازارهای مختلف را برای خود و طرف‌های چینی توسعه دهد و نه به معنای صادرات بلکه برای ایجاد زنجیره‌های ارزش مرتبط با چین به دنبال این گسترش روابط است و ایران یکی از کشورهای هدف چین محسوب می‌شود و از آنجا که ایران کشور مستقلی است، مستقلا تصمیم می‌گیرد که بر اساس منافع اقتصادی چه روابطی را با چه کشوری تنظیم کند؛ نتیجه این رویکرد این است که ایران به یکی از اهداف اقتصادی چین تبدیل شده است.

معاون وزیر اقتصاد گفت: یکی از مهمترین برنامه‌ها که طرف چینی پذیرفته مشارکت واقعی ایران در ابتکار کمربند راه چین است که دو طرف در حال طراحی برای آن هستند؛ واقعی به این معنا که برای آن پروژه تعریف شود.

رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران اظهار کرد: به دلیل شرایطی که در منطقه روسیه و اوکراین رخ داده و مناطق ترانزیتی آسیب دیده، برنامه‌های ترانزیتی مشترک ایران و چین در حال اجرا است و قطارها و کالاهای چینی از مسیر ترانزیتی ایران استفاده می‌کنند، اما برخی مشکلات زیر ساختی داخلی داریم و از جمله پروژه‌های مهم تقویت همین کمربندهای ترانزیتی با کمک چینی‌ها است تا ظرفیت ترانزیتی را به وضعیت مطلوب برسانیم.

سرمایه گذاری ۶۰ میلیون دلاری چین در حوزه ترانزیت ریلی ایران
وی افزود: اکنون سرمایه گذاری انجام شده و در این مورد خاص ۶۰ میلیون دلار در حوزه ترانزیت انجام شده و در حال مذاکره برای افزایش آن هستیم؛ این سرمایه گذاری در حوزه ریلی و تکمیل تجهیزات است. فکری با اشاره به اینکه همکاری ایران با چین یک همکاری راهبردی است تاکید کرد: یک بعد راهبردی این است که چین محدودیت تحریم را نپذیرفته است.

معاون وزیر و رییس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران عنوان کرد: یکی از اهداف اصلی ما از این توافق، ایجاد منفعت مشترک است، برای طرف چینی نیز اینگونه است، البته چین منافع دیگری هم در منطقه دارد، اما این ناقض منفعت این توافق با جمهوری اسلامی نیست؛ ما هم کشور مستقلی هستیم و برای اینکه به چه مدل و شکلی با چین همکاری داشته باشیم، از جایی چیزی به ما تحمیل نمی‌شود و فقط با توجه به منفعت‌مان با چین همکاری می‌کنیم.

فکری توضیح داد: در حوزه نفت و گاز نیز مذاکراتی را در کشور چین با طرف چینی شروع کرده اند و در این زمینه طرف‌های مختلف با هم در گفتگو هستند، اما اینکه این گفتگوها به چه نتیجه‌ای برسد، شاید دوستان و همکاران تخصصی این حوزه بهتر بتوانند توضیح بدهند.

وی در خصوص دور بعدی نشست‌ها نیز متذکر شد: در این نشست توافق شد که با توجه به کاهش شرایط کرونایی در چین، قرار شده که کمیسیون‌های مشترک اقتصادی به صورت رودررو برگزار شود و ما منتظر کمیسیون مشترک اقتصادی با حضور هیات چینی در ایران هستیم؛ البته این حضور در ایران الزامی نیست، اما به دلیل اینکه دور قبل کمیسیون مشترک اقتصادی در چین برگزار شد، طبق عرف قرار است مذاکره شود تا وزیر بازرگانی چین میهمان ما در ایران باشد که البته این مذاکرات از طریق وزارت امور خارجه انجام خواهد گرفت.

سید مرتضی عمادی، سخنگوی گمرک نیز در این برنامه اعلام کرد: در هشت ماهه سال ۱۴۰۱ حجم کل مبادلات تجاری ایران با چین از نظر وزنی ۲۳ میلیون و ۳۰ هزار و ۳۲۸ هزار تن بوده و از نظر ارزش نیز ۲۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون و ۸۶۴ هزار ۳۱۶ دلار بوده از این میزان ۱۰ میلیارد و ۴۱۹ میلیون و ۲۴۹ هزار و ۵۳۵ دلار به وزن ۲۰ میلیون و ۲۷۶ هزار ۷۱۵ تن به صادرات اختصاص داشته است.

وی افزود: در عین حال، کل مبادلات تجاری ایران با چین طی ۸ ماه سال جاری در مقایسه با سال قبل در همین دوره زمانی نسبت به سال گذشته نظر وزنی ۱.۶ درصد و از نظر ارزشی ۱.۲ درصد ارزشی افزایش داشته است.

عمادی بیان کرد: کالاهایی که در مبادلات ایران و چین صادر و وارد شده است، مواد پتروشیمی، انواع خشکبار، انواع چرم، زعفران و انواع آلیاژها از جمله کالاهای صادراتی بودند. همچنین ابزار آلات صنعتی، انواع اتو، انواع کاغذ و مقوا، اجزا و قطعات اشعه ایکس و یونیت‌های دندانپزشکی عمده کالاهای وارد شده از چین به ایران بودند. سخنگوی گمرک همچنین اضافه کرد: به طور کلی، در ۱۲ ماهه ۱۴۰۰ کل مبادلات تجاری ما با چین از نظر وزنی ۳۲ میلیون و ۸۲۲ هزار و ۳۷۹ تن به ارزش ۲۷ میلیارد و ۳۳۰ میلیون ۷۲۵ هزار و ۳۷۶ دلار که از نظر وزنی ۱.۲۸ و از نظر ارزشی نیز ۱.۶ نسبت به سال ۹۹ بوده است.