بازار؛ گروه استانها: تأثیر نیروی انسانی در صنعت گردشگری و خدمت به گردشگر بسیار زیاد است؛ اگرچه صنعت گردشگری با برگزاری دوره‌های آموزشی، به‌خوبی به سمت‌وسوی تربیت نیروی انسانی پیش رفت و در کنار نیروهای مجرب، با ارائه آموزش اقدام به افزایش آمار نیروی انسانی توانمند در این عرصه کرد اما کرونا و شیوع آن علاوه بر تعطیلی واحدهای اقامتی و مشاغل مرتبط با صنعت گردشگری موجب شد تا بسیاری از این افراد از حرفه تخصصی خود فاصله بگیرند.
بنا بر اظهارت کارشناسان حوزه گردشگری چنانچه فرد فعال و شاغل در این عرصه آموزش لازم را ندیده باشد و تجربه، توانایی، مهارت و اطلاعات دقیق و مناسب را برای ارائه به گردشگران نداشته باشد موجب بروز برخی مشکلات در صنعت گردشگری همچون آسیب به صنعت گردشگری و ایجاد تصویری غلط از فرهنگ کشور در ذهن گردشگران خواهد شد.
ازاین‌رو می‌توان گفت نیروی انسانی تأثیر بسیار زیادی در رونق صنعت گردشگری و بخش‌های مختلف ازجمله رزرواسیون، تور گردانی، اقامت، گردش، زیارت و غیره دارد و سرمایه پنهانی در این عرصه دارد، زیرا اثرگذاری و نقش‌آفرینی مفید یک نیروی انسانی در عرصه گردشگری حداقل به هفت سال زمان نیاز دارد.
آنچه گذشت
خراسان رضوی با برخورداری از ۲ هزار و ۷۰۰ واحد تأسیسات گردشگری شامل هتل، متل و مهانپذیر، مراکز اقامتی شامل هتل‌آپارتمان، زائرسرا و خانه مسافر، اقامتگاه‌های بومگردی و اقامتگاه‌های سنتی و مراکز تفریحی مقام نخست کشور را در این زمینه دارد.
گفته می‌شود ۷۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در حوزه گردشگری این استان اشتغال داشته‌اند که متأثر از شرایط کرونایی بیش از نیمی از آن‌ها از شغل خود کناره‌گیری کرده و به سمت سایر مشاغل برای تأمین معاش خود و خانواده رفته‌اند به گونه ای که رئیس هیئت‌مدیره جامعه حرفه‌ای هتلداران خراسان رضوی از کمبود نیروی متخصص به عنوان یکی از چالش‌های اصلی مراکز اقامتی و تأسیسات گردشگری در این استان یاد می کند.
باوجوداینکه با بازگشت شرایط عادی پس از دوران پساکرونا وضعیت بسیاری از واحدهای گردشگری به حالت اولیه بازگشت اما شرط احتیاط و به قول سرمایه‌گذاران دست‌به‌عصا راه رفتن در این حوزه موجب شد تا شرایط بازگشت بسیاری از این نیروها به کار فراهم نشود.
اصغر حسینی یکی از فعالان صنعت گردشگری به بازار می‌گوید: پس از رفع محدودیت‌های ناشی از کرونا به دلیل کمبود مسافر سعی کردیم تا مدتی به‌صورت محدود و با همان نیروهای حداقلی و به‌صورت چند مسئولیتی مرکز اقامتی را اداره کنیم.
وی اذعان کرد: البته نوروز امسال با استقبال خوبی از طرف مسافران روبرو بودیم و لذا بسیاری از واحدهای پذیرایی ما با کمبود نیرو مواجه شدند و این خلأ کاملاً محسوس بود اما به دلیل ضررهای هنگفتی که بسیاری از اقامتگاه‌ها در طی دو سال گذشته داشتند لذا امکان بازسازی نیروها به شکل قبل نبود ضمن اینکه هزینه دستمزدها نیز ۵۷ درصد افزایش‌یافت لذا برای بسیاری از هتل‌آپارتمان‌ها امکان پذیرش و بازگشت تمامی نیروها وجود نداشت.
وی با اشاره به اوضاع جدید و رکود حاکم در حوزه گردشگری به ما می‌گوید: اعتراضات داخلی و ناآرامی‌های چند ماه گذشته دوباره یک‌بار دیگر دامان این صنعت را گرفته و حتی بسیاری از مسافران داخلی برای حفظ جان و تعطیلی بازارها از سفرهای داخلی خودداری می‌کنند و لذا بسیاری از هتلداران با توجه به ضررهایی که درگذشته متوجه حالشان بوده است برای بکار گیری نیرو کمتر ریسک می‌کنند.
وی ابراز کرد: البته کمبود نیروی متخصص و آگاه را نمی‌توان منکر شد و من هم قبول دارم که با نیروهای آموزش ندیده و بدون دانش در این حوزه نمی‌توان خدمات مطلوبی ارائه و رضایت مشتری را جلب کرد اما متأسفانه شرایط بسیار بی‌ثبات است.
کوچ نیمی از نیروهای متخصص
عضو هیئت‌مدیره جامعه هتلداران خراسان رضوی نیز بابیان اینکه تا قبل از شیوع کرونا بیش از ۱۱ هزار نفر، شامل ۹ هزار نفر به‌صورت مستقیم و ۲ هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم در حوزه هتلداری خراسان رضوی شاغل بودند گفت: البته تاکنون بیش از ۶ هزار نفر از نیروهایی که این صنعت را ترک کرده بودند به کار خود بازگشته‌اند.
امیر سزاوار با اشاره به اینکه تا قبل از تعطیلات نوروزی برای تأمین و به‌کارگیری نیروهای ماهر و متخصص با مشکل جدی مواجه بودیم به بازار گفت: این نیروها به دلیل شرایط پیش‌آمده و باهدف تأمین معاش وارد حوزه‌های کاری دیگری شدند و باوجود رفع محدودیت‌ها و فعالیت دوباره واحدهای اقامتی و تأسیسات گردشگری، بسیاری از آن‌ها به حوزه تخصصی کار خود، یعنی تأسیسات گردشگری بازنگشته‌اند.
وی ادامه داد: نیروی انسانی متخصص و دارای مهارت‌های چندوجهی مهم‌ترین سرمایه پنهان و البته حیاتی هر سازمان، مجموعه و دستگاهی است؛ سرمایه‌هایی که برای توانمند شدن آن‌ها علاوه بر مهارت‌های فردی و ذاتی در فرد، هزینه‌های بالایی در ایام اشتغال آنان صورت گرفته است و باید برای ماندگاری این نیروها تلاش کرد.
وی علت اصلی این وضعیت که البته همچنان ادامه دارد، این است که در دوران شیوع کرونا و تعطیلی واحدهای اقامتی و تأسیسات گردشگری، این بخش بسیاری از کارکنان آموزش‌دیده، شاغل و دارای تجربه خود را از دست داد و لذا واحدهای اقامتی و تأسیسات گردشگری نیز از این وضعیت متضرر شدند.
خسارت جبران‌ناپذیر
معاون سرمایه‌گذاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی بابیان اینکه در کسب‌وکارهای گردشگری و نیز سازمان‌های مرتبط با حوزه گردشگری نیز به‌واسطه انسان‌محور و اجتماع‌محور بودن این حوزه، نیروی انسانی نقش مهم و بنیادینی دارد اظهار کرد: متأسفانه شرایط ناشی از شیوع بیماری کرونا خسارت جبران‌ناپذیری را به بدنه تخصصی و نیروی صنعت گردشگری وارد کرد.
احمد دیناری با اشاره به اینکه برای تبدیل یک فرد به نیروی باتجربه در حوزه گردشگری حداقل ۱۰ هزار ساعت کاری مهارت‌آموزی نیاز است، ادامه داد: این ۱۰هزار ساعت آموزش معادل ۷ سال است یعنی اگر نیرویی بین ۷ تا ۱۰ سال فارغ از مدرک تحصیلی که دارد مهارت‌آموزی در محیط واقعی کار را داشته باشد در یک حوزه گردشگری خاص به دانش و مهارت عمیق در آن حوزه می‌رسد و می‌تواند فرد مؤثر، تأثیرگذار و یکسر و گردن بالاتر از بقیه باشد.
متأسفانه شرایط ناشی از شیوع بیماری کرونا خسارت جبران‌ناپذیری را به بدنه تخصصی و نیروی صنعت گردشگری وارد کرد
این مسئول اظهار کرد: نیروی انسانی یکی از هفت عنصر آمیخته در بازاریابی گردشگری است به این معنا که از طریق نیروی انسانی آموزش‌دیده خوب ،خبره و کار بلد، سازمان‌های گردشگری می‌توانند ارتباط مؤثری با مخاطبان، ارباب‌رجوع ، مراجعان و در اصل گردشگران برقرار کنند و اگر این فاکتور نباشد مفهوم این است که سازمان‌ها دچار خلأ می‌شوند و بهره‌وری در آن‌ها کاهش می‌یابد.
بیکاری راهنمایان گردشگری
رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری خراسان در گفت‌وگو با بازار در پاسخ به این سؤال که تا قبل از کرونا چند راهنمای گردشگری در استان فعالیت داشتند اظهار کرد: تا قبل از کرونا حدود ۴۲۰ راهنما در خراسان رضوی داشتیم که باوجود کرونا و یکسری مسائل دیگر تعدادی از این افراد از این کار انصراف دادند که در حال حاضر مشغول جمع‌آوری آمار تعداد دقیق راهنمایان فعال در این زمینه هستیم.
توحید فروزان فر می‌گوید: متأسفانه از این شغل آن‌چنان‌که باید موردحمایت قرار نگرفته است و به همین دلیل دچار مشکلات زیادی است مثلاً در زمان کرونا هیچ حمایتی از این شغل نشد و ازآنجایی‌که اکثر این راهنمایان درجایی استخدام نیستند چون نتوانستند درآمدی داشته باشند از شغل خود انصراف دادند.
وی در خصوص راهکار برای برون‌رفت از این مشکلات نیز اظهار می‌کند: ما می‌توانیم باکار فرهنگی و تبلیغ می‌توانیم مردم را نسبت به استفاده از تورهای مجاز و آژانس‌های مسافرتی که بند«ب» و مجوز برگزاری تور و امکان استفاده از راهنمایان دارای کارت دارند تشویق کنیم و در این راه رسانه می‌توانند بیشتر همراهی را با ما داشته باشند.
وی یادآور می‌شود: این اقدام کار زمان بری است و در این راه میراث فرهنگی و کانون راهنمایان گردشگری دارند فعالیت می‌کنند که در این راه و برای دست یافتن به نتیجه بهتر از کمک رسانه‌ها هم استفاده خواهیم کرد.
نظر شما