بازار؛ گروه صنعت: کمبودهای دارویی برطرف نشده؛ هنوز هم داروسازان با عدیده ای از مشکلات در حوزه تولید دست و پنجه نرم می کنند. تامین نقدینگی به دنبال حذف ارز ترجیحی و عدم تحقق وعده بانک مرکزی به پرداخت ۱۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات به این صنعت چالش زا شده است. از طرفی قیمت هایی که برای برخی از داروها در نظر گرفته شد نیز کارشناسی نبود و صنعت را به زیان دهی کشاند. از این رو خطوط تولید یکی پس از دیگری تعطیل می شوند و بعید نیست دیر یا زود تعدیل نیروی انسانی در این حوزه نیز اوج بگیرد.
در کنار تمام این مسائل همانطور که طی این ماه ها اتفاق افتاد و شاهد واردات محموله پشت محموله دارو از کشورهای خارجی بودیم و حتی برخی از داروها به لحاظ کیفی نیز مورد تایید نبود و بعد از عرضه و مصرف گسترده از سطح داروخانه ها جمع شد؛ محمدرضا واعظ مهدوی، رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران با اشاره به اینکه تامین دارو ارتباط تنگاتنگی با زندگی مردم دارد به بازار گفت: «در مواجه با کمبود، مسئولان به جای حل زیر بنایی و اصولی چالش پیش آمده، ناگزیر به واردات هستند که این انتخاب به منزله یک مسکن فوری برای جامعه است.»
اگر مسئولان به صحبت های متخصصان حوزه دارو توجه می کردند می توانستیم بدون واردات نیاز داخلی را تامین کنیم
بنابراین هرچند این روزها نسخه های تجویز از سوی پزشک ها را می توان بعد از چند پرس و جو از سطح داروخانه ها یافت اما این موضوع نشان دهنده کاهش مشکلات یا رفع کمبود ها نیست، چرا که مهمترین بخش که باید کمبودهای دارویی را برطرف کند؛ یعنی صنعت دارو هنوز با چالش کمبود نقدینگی مواجه است.
البته این کمبودهای دارویی فقط به یک قلم و دو قلم محدود نمی شود و افزایش شمار کمبودهای دارویی به گفته فتح الله توسلی نماینده مردم در مجلس به حدود ۳۵۰ قلم دارو، نشان دهنده وضعیت نامناسب این صنعت است؛ شرایطی که برخی بروز آن را نتیجه بی توجهی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به هشدار هایی می دانند که از سوی سندیکای تولیدکنندگان داروهای انسانی داده شد و کسی به آن توجه نکرد. در این رابطه حسن کربکندی، عضو داروساز هیئت مدیره نظام پزشکی اصفهان قبل تر به بازار گفته بود که اگر مسئولان مدیریت دستوری دارو را کنار بگذارند و به واقعیت ها و صحبت های متخصصین این رشته توجه می کردند می توانستیم بدون اینکه واردات داشته باشیم از تولید داخلی که شعارمان هم هست استفاده کنیم و هیچ کمبودی را تجربه نکنیم.
تکرار وعده های دارایی از زبان عین اللهی
با این حال در مدیریت سازمان غذا و دارو در دوره بهرام دارایی تمرکز وزارت بهداشت بر روی این بود که بدون فراهم شدن شرایط، بعد از حذف ارز ترجیحی و افزایش ۷ برابری هزینه های تولید، قیمت دارو ثابت بماند. بنابراین نتیجه چه شد؟ کمبودها بروز کرد و مسئولان ناچار شدند برای کنترل بازار، مقداری دارو وارد کنند و در مقابل برخی از تولیدکنندگان دارو را از دور خارج کردند. این درحالی است که تابستان همین امسال سندیکای تولیدکنندگان داروهای انسانی به وزارت بهداشت و مسئولان هشدار داده بودند که حال صنعت دارو خوب نیست و اکنون بعد از چند ماه بهرام عین اللهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مقابل نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی که برای دهمین بار پرونده استیضاح او را باز کرده اند گفته که آنفلوانزای زودرس، آنتی بیوتیک و سرُم را دچار کمبود کرده است.
وی اضافه کرد: ما ۹ هزار و ۶۰۰ قلم دارو داریم، ولی بعضاً ممکن است که چند قلم دارو به دلایلی دچار کمبود شود که همیشه در کشور این مسئله بوده و مربوط به این دولت نیست. همچنین این آنفلوانزای زودرس است که باعث شد که مصرف آنتی بیوتیک بالا برود و یک کمبود مقطعی پیدا کنیم، ولی به سرعت با واردات دارو و سه شیفت شدن تولیدات، در حال جبران است و قول می دهم ظرف یک تا دو ماه آینده، کمبود این چند قلم دارو برطرف شود.
کمبود سرم یکبار در نتیجه افزایش جراحی های غیر ضروری و باری دیگر از نظر مسئولان به دلیل آنفلوانزای زود رس اتفاق افتاده است!
نکته قابل توجه این است که طی هفتمین نمایشگاه ایران فارما که در مهرماه سال جاری برگزار شد بهرام دارایی، رئیس سابق سازمان غذا و دارو نیز در گفتگو با خبرنگار بازار گفته بود کمبود سرم ناشی از افزایش عمل های جراحی غیر ضروری بعد از کاهش کرونا است. همچنین او هبا اعلام این خبر که کمبودهای دارویی به کمتر از ۵۰ قلم رسیده وعده داده بود همین تعداد هم تا پایان فصل پاییز برطرف می شود.
این درحالی است که نه تنها او از سمت خود بعد از بروز کمبودهای شدید دارویی که به داروهای پرمصرف آنتی بیوتیک و استامینوفن رسیده بود استعفا داد بلکه کمبود هایی که قرار بود خیلی زود برطرف شود به بیش از ۳۵۰ قلم افزایش یافت.
همچنین در مورد سرم که از ابتدای سال جاری با کمبود جدی مواجه است مسئولان سازمان غذا و دارو و بالاتر از آن وزارت بهداشت نتوانسته اند تدبیری برای رفع کمبود آن بیندیشند و فقط هر بار کمبود آن را به گردن موضوع جدیدی می اندازند. کمبودی که آن قدر جدی است که باعث شده در برخی از بیمارستان ها هر سرم برای دو نفر استفاده شود. یا در مواردی که بیمار مبتلا به دیابت است در نبود سرم نمکی از سرم قندی- نمکی استفاده و در مقابل به بیمار انسولین تزریق شود.
واردات به جای تولید در اولویت اول
در رابطه با چالش های صنعت دارو چندی پیش الیاس کهزادی، مدیر عامل شرکت داروسازی البرز دارو به بازار گفته که افزایش ۷ برابری هزینه های تولید نیاز به نقدینگی را افزایش داده است و داروسازانی که نتوانند نقدینگی لازم را تامین کنند به تدریج ناچار به کاهش تا توقف تولید می شوند.
وی اضافه کرد: متاسفانه برخلاف اینکه انتظار می رفت در ابتدای اجرای برنامه حذف ارز، زیر ساخت هایی برای صنعت دارو در نظر گرفته شود اما در مقابل شاهد این بودیم که سیستم بانکی سیاست انقباضی در پیش گرفت و این شد که خیلی از شرکت ها نتوانستند منابع مالی کافی را تامین کنند. بنابراین نقدینگی لازم به واحدهای تولید تزریق نشد و همین موضوع منجر شد که مواد اولیه و قطعات مورد نیاز فعالیت خطوط تولید به موقع تامین نشود. از طرف دیگر با اجرای طرح دارویار، نرخ هایی که برای فروش اعلام شد نتوانست کفاف افزایش هزینه های تولید را بدهد.
سازمان غذا و دارو به عنوان متولی تامین دارو ابتدا باید رویکرد حمایتی از تولید داخلی داشته و بعد به دنبال واردات باشد
مهدی سجادی، مدیرعامل شرکت تولید مواد اولیه دارویی البرز بالک نیز به بازار گفت: هرچند مسئولان خیلی تلاش می کنند که کمبودهای دارویی را برطرف کنند اما فقط در مجموعه البرز بالک خط تولید ماده موثره آنتی بیوتیک نزدیک به سه ماه تعطیل بود؛ چرا که وقتی باید ارز تخصیص می دادند ارز ندادند و زمان تولید را از دست دادیم. بنابراین به یکباره از مهرماه همه به تکاپو افتادند که چه کسی ذخیره و ماده موثره موجود دارد تا بتوانند تولید را افزایش دهند. بنابراین تامین دارو به موقع انجام نشد و فراخوان واردات دادند.
وی اضافه کرد: سازمان غذا و دارو به عنوان متولی تامین دارو ابتدا باید رویکرد حمایتی از تولید داخلی داشته و بعد به دنبال واردات باشد نه اینکه چالش هایی را ایجاد کنند و سنگ هایی جلوی پای تولید کنندگان بندازند و بعد که نتوانستند تولید کنند بگویند در راستای حمایت از مصرف کننده باید واردات صورت بگیرد.
با این تفاسیر هنوز مشکلات صنعت دارو برطرف نشده و فقط رویکرد وزارت بهداشت از تمرکز بر تولید داخل به واردات تغییر یافته است؛ همان مسکنی که هرچقدر هم بتواند بخشی از مشکلات را برطرف کند با زمین زدن تولید داخل در آینده مشکلات را دوچندان خواهد کرد.
از این رو شاید بهترین نسخه برای این شرایط نابسامان دارو که دیر یا زود دوباره به مرحله نگران کننده تشدید کمبودهای دارویی برمی گردد همان باشد که حسن کربکندی عضو داروساز هیئت مدیره نظام پزشکی اصفهان گفت: به نظر می رسد با این شرایط حتی نمایندگان مجلس هم از وزیر رضایت ندارند و شاید اگر او تغییر کند بتوان اقدامات اصولی تری در صنعت دارو انجام داد و با هیات دولت توافق های بهتری حاصل شود تا اتفاقاتی همچون کمبود دارو تکرار نشود.
نظر شما