بازار؛ گروه استانها: شرایط سیاسی افغانستان و سایر کشورهای همسایه ایران و هم جوار با استان خراسان رضوی موجب شده تا شرکت های حمل‌ونقل در این استان به دلیل بر هم خوردن مناسبات تجاری یا سیاسی؛ افزایش نرخ تعرفه؛ شیوع کرونا در دو سال گذشته و یا سایر دلایل دیگر دستخوش افت و خیزهای بسیاری شوند و ضررهای گاه‌وبیگاهی را تجربه کنند.
به گزارش خبرنگار بازار در همین راستا آمارهای بررسی‌شده نشان می‌دهد در طی چند سال گذشته شاهد کاهش شاخص‌های تردد خودروهای ترانزیتی و باری به آن سوی مرز ها بودیم که البته مسئولان راهداری این روزها از بهبود شرایط خبر می‌دهند.
گذرگاه حیاتی
گذرگاه مرزی و گمرک دوغارون در ۱۸ کیلومتری شهر تایباد و هم‌جوار با کشور افغانستان با قدمت ۱۰۰ ساله در زمره پنج گمرک برتر کشور و فعال‌ترین گمرک خراسان رضوی پس از گمرک مشهد و تنها گمرک مستقل در این استان محسوب می‌شود که تمام ترانزیت کالا به افغانستان از طریق آن صورت می‌گیرد.
بیشترین حجم کار این گمرک در ارتباط با ترانزیت کالا از طریق بندرعباس است و کالاهای بازرگانان افغانستانی، پاکستانی و گاه هندی و دیگر ملل همسایه افغانستان از طریق کشورهای حوزه خلیج‌فارس به گمرک‌های بندرعباس، بندرلنگه و دیگر گمرکات مرزی آن کشورها منتقل و ازآنجا به گذرگاه رسمی دوغارون ترانزیت می‌شو لذا هر گونه اخلال در این معبر نه تنها افغانستان را با کمبود کالا روبرو می‌کند بلکه بر حجم مبادلات ایران نیز تاثیر می‌گذارد.
تا قبل از روی کار آمدن دولت طالبان مرز های شرقی و گمرک دوغارون با ازدحام عجیبی برای صادرات کالاهای ایرانی همراه بود که حتی تردد ۷۰۰ کامیون در طول روز قادر به کاهش صف‌های طولانی در این مرز شرقی نبود.
باروی کار آمدن طالبان متاسفانه به دلایل متعدد از روند تردد این کامیون‌ها و کالاهای صادراتی به مروز زمان کاسته شد تا آنجا که تعداد کامیون‌های صادراتی از ۷۰۰ خودرو در روز به تعداد ۱۷۰ کامیون رسید.
پایانه مرزی سرخس
پایانه مرزی سرخس نیز به‌عنوان یکی دیگر از پل‌های ارتباطی و ترانزیتی خراسان رضوی در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان که تنها ۱۸۵ کیلومتر با مشهد مقدس فاصله دارد یکی از معابر مهم مرزی است که نقش بسزایی در حجم مبادلات تجاری بین ایران و آسیای مرکزی دارد اما متأسفانه این مرز به کرات دستخوش قوانین سخت و متغیری بوده از طرف ترکمنستان بوده که در این‌سوی مرز با اعتراض رانندگان و شرکت‌های حمل‌ونقل روبرو است.
ازآنجاکه ترکمنستان در آسیای مرکزی با کشورهای ایران، ازبکستان، افغانستان و قزاقستان مرز زمینی دارد لذا این ارتباط حمل بسیاری از کالاهای اساسی را به مقصد این کشورها از طریق استان خراسان رضوی تسهیل کرده است اما باوجود قوانین سخت‌گیرانه از طرف ترکمن ها این مرز بار ها با محدودیت تردد برای رانندگان ایرانی روبرو بوده است.
پیش از بحران کرونا روزانه ۱۳۰ دستگاه کامیون از طریق گمرک لطف‌آباد به سمت کشور همسایه شمالی خارج و ۱۷۰ کامیون وارد می‌شد اما بلافاصله پس از شیوع بیماری همه‌گیر کل این حجم رفت‌وآمد متوقف‌شد و به صفر رسید.
متأسفانه آمار خروج خودروهای باری با اعمال شرایط سخت‌گیرانه این کشور در کمال ناباوری به تعداد ۱۰ خودرو در روز رسید که آن‌هم طرف ترکمن خواستار انتقال کالا در مسیر حمل، از یک خودرو به خودروی دیگر بود.
خراسان رضوی از شمال و شمال شرق به طول تقریبی ۵۳۱ کیلومتر دارای مرز مشترک با ترکمنستان است که این مرز در محدوده شهرستان‌های قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالح‌آباد قرار دارد.
افزایش هزینه حمل‌ونقل
«ابراهیم عطایی» سخنگوی شرکت‌های حمل‌ونقل ترانزیتی خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار بابیان اینکه راه ناهموار و یا مشکلاتی مانند ازدحام در مرز ها برای شرکت‌های حمل‌ونقل خراسان خسارت آفرین است اظهار می‌کند: کندی تردد خودروهای ترانزیتی برای عبور از مرز؛ راه ناهموار و هم‌چنین ازدحام در مرز که منجر به خواب خودروها تا ۱۰ روز نیز می‌شود همگی برای شرکت‌های حمل‌ونقل ضرر محسوب می‌شود.
وی می‌گوید: خودروی ترانزیتی که باید ۱۰ روز در مرز در نوبت ترخیص برای عبور قرار گیرد به‌طور حتم با افزایش کرایه بار مواجه می‌شود و لذا همین موضوع ساده بر روی قیمت کالا و حتی بی‌رغبتی تاجر برای خرید کالا تأثیر خواهد گذاشت.
وی بابیان اینکه تسهیل در تردد و روان شدن ترانزیت را باید جدی گرفت چون بر روی میزان صادرات و قیمت تمام‌شده تأثیرپذیر است بیان می‌کند: پس از حادثه انفجار گمرک اسلام قلعه عملاً مشاهده شد که برخی تجار رغبت خود را برای ترانزیت کالا از طریق این مرز ازدست‌دادند و برخی هم آن‌قدر دچار ضرر شدند که از کا کناره‌گیری کردند.
سخنگوی شرکت‌های حمل‌ونقل ترانزیتی خراسان رضوی امنیت و امکانات مسیر ترانزیتی را مهم می‌داند و می‌گوید: متأسفانه ما دچار برخی کج‌سلیقگی و ناهماهنگی‌هایی هستیم که باید توجه بیشتری برای تسهیل ترانزیت به خرج دهیم.
عطایی اذعان می‌کند: شلوغی مرزها شاید به‌ظاهر خیلی ساده بیاید اما این شلوغی مرزها هزینه‌های جبران‌ناپذیری را به شرکت‌های حمل‌ونقل و صاحبان کالا و به تجار وارد می‌آورد .
افزایش ظرفیت دوغارون
معاون اقتصادی استاندار خراسان رضوی با اشاره به سفر اخیر مدیران اقتصادی این استان به هرات در کشور افغانستان به بازار گفت: یکی از مهم‌ترین توافق‌های صورت گرفته افزایش ظرفیت عبور خودروهای حمل بار از مرز دوغارون است که در اوایل سال به سطح بسیار پایینی رسیده بود و در مذاکرات اولیه آن را ۲ برابر و اکنون در حال مذاکره برای افزایش ۴ برابری آن هستیم.
ابوالفضل چمندی اظهار کرد: این سفر منجر به انعقاد تفاهم‌نامه ۴۷ بندی رسمی بین ولایت هرات و خراسان رضوی شد و یکی از مهم‌ترین محورها تسهیل حمل‌ونقل خراسان رضوی در مرز دوغارون است.
وی ادامه داد: با تحولات اخیر افغانستان تعداد کامیون‌های رفت و برگشتی به کمتر از ۳۰۰ کامیون در روز رسیده بود اما امروز این تعداد به ۶۰۰ کامیون در روز رسیده است و در این سفر تفاهم شد این تعداد به ۱۲۰۰ کامیون در روز نیز برسد.وی اضافه کرد: میزان صادرات از خراسان رضوی به افغانستان در هشت ماه نخست سال ازنظر ارزشی ۲۴ درصد کاهش داشت اما شیب آن بهبود داشته است.
افزایش آمار تردد
مدیر کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی بابیان اینکه گشایش‌ها در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای بین‌المللی استان آغازشده اظهار می‌کند: یکی از وظایف سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اجرای طرح‌های جامع پایانه‌های مرزی است که این سازمان در یک سال گذشته برای اجرای طرح جامع پایانه مرزی دوغارون در حدفاصل شهر تایباد تا نقطه صفر مرزی حدود ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه کرد است.
جعفر شهامت در این رابطه به بازار گفت: با مناقصه جدیدی که برگزار خواهد شد، برای اجرای بخشی از طرح جامع پایانه مرزی دوغارون نزدیک به ۲۰۰ میلیارد تومان دیگر نیز سرمایه‌گذاری خواهد شد.
وی اظهار داشت: با تفاهم‌نامه‌ای که در سفر اخیر هیئت اقتصادی خراسان رضوی به هرات به امضا رسید، نه تنها عقب‌ماندگی‌ها در حوزه اقتصادی و تبادلات کالایی جبران می شود بلکه شاهد کسب رتبه‌های بهتر در حوزه‌های ترددها و ترانزیت خواهیم بود.
وی با اشاره به این که در هشت‌ماهه نخست امسال ۱۹۹ هزار و ۲۴۱ دستگاه خودرو از سه مرز فعال خراسان رضوی تردد داشتند افزود: این تعداد شامل انواع ترددها در حوزه‌های صادرات، واردات، ترانزیت خروجی یا ورودی به کشور از سه مرز فعال استان در حوزه حمل‌ونقل کالا شامل دوغارون، لطف‌آباد و سرخس می شود که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۳ درصد رشد داشته است.
شهامت بیان کرد: در این مدت بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن کالا بین خراسان رضوی و افغانستان و ترکمنستان جابه جا شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۷ درصد رشد داشته است.
مدیر کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی گفت: ترددها در سه مرز فعال استان در ماه‌های مهر و آبان امسال نسبت به ۶ ماهه ابتدای سال با رشد ۲۵ درصدی همراه بوده که این افزایش در مرز لطف‌آباد ۵۴ درصد، در مرز سرخس ۱۵ درصد و در مرز دوغارون ۱۵ درصد بوده است.
شهامت حذف عوارض از کامیون‌های ترانزیتی در مرزهای خراسان رضوی با ترکمنستان با در نظر گرفتن تن – کیلومتر در بخش ترانزیت را اتفاقی مهم در این مدت دانست و گفت: درخصوص بخش‌های مرتبط با این موضوع در حال رایزنی با طرف ترکمنستانی از طریق منابع دیپلماتیک ایران هستیم تا در یک ماه آینده همایش حمل‌ونقل ایران و ترکمنستان به میزبانی مشهد برگزار شود.
نظر شما