تهمینه غمخوار؛ بازار: همکاری های ایران و افغانستان در حوزه زراعت و کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا با توجه به اینکه متخصصین ایرانی تخصص و تجربه بیشتری در این زمینه دارند، افغانستان می تواند نفع زیادی از این همکاری ببرد؛ ضمن اینکه جمهوری اسلامی ایران نیز می تواند از زمینهای کشاورزی افغانستان که اقلیم مساعدی برای کشاورزی است، از طریق کشت فراسرزمینی بهره مند شود.
بر همین اساس، ایران با توجه به رویکرد علم محور و دانش محور خود، تحقیقاتی را در حوزه کشاورزی انجام داده که استفاده از آن برای افغانستان مفید و موثر است. از این رو، در صورتی که جامعه تجاری دو کشور با یکدیگر تفاهم داشته و راه های تجارت محصولات کشاورزی را به ویژه در مقاطعی که هر کدام از کشورها با کمبود محصول یا فرآورده خاصی مواجه است، جستجو کنند و تجارت انجام شود، مردم دو کشور هم از این ناحیه سود خواهند برد.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع روابط جمهوری اسلامی با همسایگان به ویژه افغانستان، خبرنگار بازار گفتگویی با «محمد حسن جعفری» رئیس مجمع فرهنگی انقلاب اسلامی و دبیرکل حزب رفاه ملی افغانستان انجام داده که در ادامه می خوانیم.
*روابط ایران و افغانستان در بعد اقتصادی و تجاری بحث خاصی است؛ به طوری که این بحث در صادرات و واردات نمی گنجد و تنیدگی اقتصادی دو کشور تا حدی زیادی بالا است. از دیدگاه شما، تنیدگی بالای اقتصادی ایران و افغانستان ناشی از چیست؟
متاسفانه در طول تاریخ افغانستان زمانی که حکومتی شکل گرفته، حامی مردم افغانستان نبوده است یعنی می توان گفت رسما این اقوام بوده اند که در کنار نفوذ و دخالت کشورهای خارجی بر مردم حکومت کرده و حکومتی که نماینده و نشانگر اقتدار و عظمت مردم افغانستان باشد، وجود نداشته است. حتی برخی از حکومتها که رابطه تنگاتنگی با شرق و اتحاد جماهیر شوروی داشتند هم نتوانستند، اقدامات موثری برای مردم انجام دهند. در حال حاضر هم حکومت سرپرست طالبان بر آمده از اقوام مختلف نیست.
لذا با توجه به این شرایط، تلاش مضاعفی که جمهوری اسلامی ایران می تواند انجام دهد این است که با تاجران افغانستان ارتباطات نزدیکی برقرار شود، زیرا دو کشور دارای اشتراکات زیادی هستند و بنابراین باید زمینه هایی ایجاد شود که از خود مردم افغانستان کمک گرفته شود تا روابط تجاری گسترده ای مبتنی بر رضایت دو ملت شکل گیرد.
در این راستا، برخی از شخصیتهای دخیل و افراد سیاسی و اجتماعی افغانستان در کنار بعضی از جریانها و حتی مردم و تاجرانی که دارای امکانات مالی بهتری هستند، می توانند نقش مهمی در توسعه روابط با کشور دوست و برادر جمهوری اسلامی داشته باشند تا به جای آنکه سرمایه هایشان رهسپار کشورهای اروپایی، عربی و یا ترکیه شود، این تجارت با ایران صورت گیرد، چرا که منفعت افغانستان در ارتباط با جمهوری اسلامی قطعا بیشتر خواهد بود تا اینکه افغانها روابط خود را با اروپاییها و کشورهای عربی که به دنبال چپاول مردم افغانستان هستند، گسترش دهند.
تقاضایی که مردم افغانستان از مسئولین ایران دارند این است که مراودات دوجانبه در ابعاد مختلف مبتنی بر اشتراکات زیاد فی مابین توسعه بیشتری پیدا کند
بنابراین، ما دست جمهوری اسلامی ایران و کشورهای دیگری که دست دوستی به سمت افغانستان دراز می کنند را به گرمی میفشاریم، در حالی که توسعه مراودات تجاری نیز لازمه توسعه این ارتباطات است. منتها برخی از کشورها مانند چین و پاکستان به دنبال منافع شخصی خود هستند و از این رو، ما امیدوار هستیم که این کشورها یک طرفه قضاوت نکنند و آگاه باشند که افغانستان کشوری نیست که به راحتی و سریع در کام برخی از کشورها فرو رود و احترام به تمامیت ارضی و مردم افغانستان امری ضروری است.
در این میان، جمهوری اسلامی در قیاس با همسایگان ما، کشوری استثنایی است؛ در حالی که ما با چین، تاجیکستان، ترکمنستان و پاکستان نیز هم مرز هستیم. اما، هیچگاه، هیچ کدام از این کشورها را نمی توان با جمهوری اسلامی مقایسه کرد. بر همین اساس، تقاضایی که مردم افغانستان دارند این است که مراودات دوجانبه در ابعاد مختلف مبتنی بر اشتراکات فی مابین توسعه بیشتری پیدا کند.
حتی ما شاهد هستیم که رفت و آمدها و داد و ستد میان ایران و افغانستان بیشتر است و حتی مردم افغانستان چندان تمایلی به رفت و آمد به پاکستان ندارند؛ مگر بر اساس نیازهایی که گاهی احساس می شود. لذا، ما خواستار این موضوع هستیم تا مسئولین جمهوری اسلامی که توجه و عنایت خاصی به افغانستان داشته اند، از این بعد نیز این توجهات را حفظ و افزایش دهند و رابطه برادرانه در ابعاد مختلف گسترش یابد.
* توجه به حوزه کشاورزی و کشت فراسرزمینی موضوعی است که از چند سال گذشته میان ایران و افغانستان آغاز شده اما به طور جدی پیگیری نشده است. با تشکیل حکومت طالبان، چگونه می توان به این موضوع با توجه به اینکه افغانستان کشوری است که برای کشاورزی مناسب است، پرداخت؟
متاسفانه جنگهای افغانستان در طول سالها و همچنین مواد مخدری مانند کشت خشخاش و تریاک و امثال آن موجب شد تا کشت بدیل و فراسرزمینی در افغانستان مشاهده نشود؛ در حالی که دنیا به این مطلب اذعان کرده است. برخی از کشورهای غربی و اروپایی مانند انگلیس از سالهای گذشته تلاش مضاعفی برای کشت مواد مخدر در افغانستان داشته اند و قصد دارند تا جوانان افغانستانی به سمت اروپا سرازیر شده یا راههای قاچاق و مهاجرت را در پیش بگیرند. در حقیقت، آنها نمیخواهند که نسلی پویا، خلاق و توانمند در افغانستان پرورش یابد.
گرچه طالب ها وعده داده اند تا جلوی کشت مواد مخدر که موجب آسیب دیدن خود افغانستان و کشورهای همسایه می شود را بگیرند، اما عملیاتی شدن این موضوع در شرایط فعلی با دشواریهای زیادی روبرو است
بر همین اساس، ما مشاهده می کنیم که متاسفانه این کشت در سالهای اخیر رشد چشمگیری پیدا کرده است. در واقع امریکاییها به دنبال این موضوع هستند و قصد ندارند که کشت فراسرزمینی با کشورهایی مانند جمهوری اسلامی ایران، جایگزین کشت مواد مخدر شوند. این موضوع تا حدی در افغانستان حاد شده که ما شاهد چهار و نیم میلیون نفر فرد معتاد به مواد مخدر در افغانستان هستیم.
لذا، گرچه طالب ها وعده داده اند تا جلوی این اقدام که موجب آسیب دیدن خود افغانستان و کشورهای همسایه می شود را بگیرند و کشت مواد مخدر صورت نگیرد، اما عملیاتی شدن این موضوع در شرایط فعلی با دشواریهای زیادی روبرو است. با این حال، ما امیدوار هستیم که با گذشت زمان و امنیت نسبی که در افغانستان برقرار شده، گروه طالبان زمینه ای را فراهم کنند تا کشاورزان و زارعین افغانستان بتوانند به آن کشت بدیل و حتی فراسرزمینی با برخی از کشورها بپردازند.
لذا، میتوان گفت که جنگ در کنار بیکاری و فقر موجب از هم پاشیدگی جامعه افغانستان شده و شرایط بسیار دشواری را برای مردم ایجاد کرده است. حتی، پولی که امریکاییها ادعا می کنند تا به عنوان اقدامات حقوق بشری به افغانستان پرداخت می شود، هیچکدام برای مردم صرف نمی شود. لذا، ما از دنیا انتظار داریم تا با کمکهای خود، موجب شود تا حکومتی بر اساس اراده مردم با قاعده وسیع و بر اساس سیستم دولت نه سیستم گروه و احزاب، در افغانستان تشکیل شود.
* با توجه به اهمیت مباحث ریلی و ترانزیتی و اهمیت راه آهن خواف_هرات برای ایران و افغانستان، چرا تا کنون این خط آهن تکمیل نشده و مشکل کار از کجاست؟
با توجه به مشکلات موجود در افغانستان و تابع بودن برخی از گروهها از غربیها؛ در حالی که رقابتها و تنشهایی نیز میان ایالات متحده با چین و روسیه و جمهوری اسلامی وجود دارد، اجرایی شدن و تکمیل این خط آهن با مشکل مواجه شده است. از طرفی، حکومت سرپرست طالبان نیز هنوز شکل و شمایلی به خود نگرفته و این حکومت حتی توانایی تامین ارتش افغانستان را ندارد. از این رو، با توجه به بیدادی فقر و بیکاری، این ضرورت وجود دارد تا تسهیلاتی برای سریع تر تکمیل شدن این خط آهن و توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه صورت بگیرد؛ در حالی که دولت ایران نیز مشتاق است تا این قضیه حل شود.
لذا، اگر راه آهن خواف_هرات تکمیل شود، کمک بزرگی به اقتصاد افغانستان و شهروندان بیکار آن خواهد بود؛ در حالی که از طرفی، اقدام تجاری عظیمی برای ایران، افغانستان و کشورهای آسیای میانه انجام خواهد شد. لذا، ما انتظار داریم که حکومت سرپرست هم متوجه این قضیه شوند، زیرا با راه اندازی این خط، کمک بزرگی به فعالیت اقتصادی تاجران افغانستانی و ایرانی و توسعه مناسبات تجاری فی مابین شده و مشکلات عدیده ترانزیتی حل می شود.
نظر شما