بابک رحیمیان؛ بازار: دولتمردان معتقدند که با ورود فروش خودرو در بورس سفره دلالی و سود مابه‌التفاوت قیمت خودرو از درب کارخانه تا بازار که به جیب دلالان می‌رفت عملاً برچیده شده است اما واقعیت این است که دولت با این اقدام این سود سرشار را از جیب دلالان به سمت جیب خودروسازها سرازیر کرده است.
درحالی‌که دولتمردان ورود خودرو به بورس را عاملی برای از بین بردن رانت می‌دانستند اما واقعیت این است که به دلیل اختلاف قیمت خودرو کارخانه با بازار این رانت از بین نرفته است بلکه این رانت حالا به سمت جیب خودروسازهای انحصاری سرازیر شده است تا شاید به این شکل بتوانند اوضاع مالی خود را سامان دهند.
این همان امتیاز و نفعی است که عرضه خودرو در بورس کالا نصیب خودروسازان کرده است. به عبارت بهتر، باعرضه خودرو در بورس کالا، خودروسازان نه‌تنها از زیانکاهی از ناحیه خودروی عرضه‌شده در بورس خارج‌شده‌اند، بلکه سود هم برده و بالاتر از آن، بخشی از مابه‌التفاوت قیمت کارخانه و بازار را هم جذب کرده‌اند.
عرضه خودروها در بورس کالا سبب شده بخشی از مابه‌التفاوت موجود بین قیمت کارخانه و بازار که پیش‌تر به جیب دلالان و واسطه‌گران می‌رفت، به خزانه خودروسازان واریز شود.
به‌طور مثال پژو ۲۰۷ دنده‌ای ایران‌خودرو باقیمت پایه ۱۸۷میلیون تومان در روز مزایده در بورس کالا حدوداً ۳۴۳میلیون تومان بود و قیمت آن در بازار نیز ۴۴۰میلیون تومان است لذا با در نظر گرفتن این اعداد، ایران‌خودرو از ناحیه فروش هر دستگاه پژو ۲۰۷ حدود ۱۵۶میلیون تومان پول بیشتری نسبت به قیمت پایه جذب کرده است.
بنا بر آنچه مشاهده می‌شود در هیچ نقطه دیگری در جهان، خودرو در بورس کالا به حراج گذاشته نمی‌شود چرا که این بستر محل تک‌فروشی نیست.هیچ شکی نیست که عرضه کالا در بورس دارای شفافیت است، اما عرضه خودرو به دلیلی انحصاری بودن و عرضه محدود در بورس کالا مسئله کاملاً متفاوتی است.
رقابت بر سر قیمت می‌تواند گرانی برخی خودروها را به همراه داشته باشد و در ادامه این رشد قیمت‌ها باعث افزایش قیمت خودروهای در بازار خودرو شود و این سیکل مخرب رشد قیمت ادامه داشته باشد.
عرضه خودرو در بورس موجب شده تا برخی خودروها تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان گران‌تر به متقاضی فروخته شود و سود ناشی از این مزایده درنهایت به جیب خودروسازهایی برود که حتی حاضر به ارتقای کیفیت خودروهای تولیدی نیستند!
۱۸ هزار میلیارد تومان سود اضافه
نگاهی به قیمت سایر خودروهای پرطرفدار مانند خودروهای شاسی‌بلند گروه بهمن ازجمله «فیدلیتی» نشان می‌دهد اگرچه مصرف‌کنندگان از اینکه توانسته‌اند خودروی موردنظر خود را در بورس حدود ۱۰۰ میلیون تومان ارزان‌تر از کف بازار خریداری کنند اما این سود برای خودروسازان به ازای هر خودرو بیش از ۳۰۰ میلیون تومان بالاتر از قیمت پایه بوده است.
خودروی فیدلیتی در حالی در بورس کالا باقیمت یک‌میلیارد و ۹۶میلیون تومان فروش رفت که قیمت پایه آن حدوداً ۷۹۰میلیون تومان بود لذا با در نظر گرفتن قیمت یک میلیارد و ۲۰۰میلیون تومانی فیدلیتی ۵نفره در بازار، برندگان مزایده موفق شده‌اند این خودرو را ۱۰۰میلیون تومان ارزان‌تر بخرند از آن‌سو همچنین گروه بهمن توانسته خودروی موردنظر را حدوداً ۳۰۰میلیون تومان بالاتر از قیمت پایه بفروشد.
در این راستا قیمت‌های پایه برای محصولاتی نظیر تولیدات کرمان موتور در بورس به‌قدری بالابود که این خودروها موفق به فروش جامع نشدند و تنها بخشی از این محصولات به فروش رفت ضمن اینکه محصولات فروخته‌شده هم باقیمت کف به فروش رسیدند لذا این موضوع معنای روشنی دارد که این است؛ برخی مسئولان حتی از بورس کالا هم برای گران‌فروشی استفاده می‌کنند!
باوجوداینکه مقرر بود طرح عرضه خودرو در بورس بر مبنای عرضه مدیریت‌شده و هدفمند باشد اما عرضه‌ای که مصرف‌کنندگان در این رابطه شاهد آن هستند نوعی بازار سازی و یا بازارگرمی است تا خودروسازها قیمت‌ها را در بازار خودرو افزایش داده و به‌نوعی قیمت‌های دستوری را دور بزنند!
شایان‌ذکر است اگر هر خودرویی سیصد میلیون تومان گران‌تر فروخته‌شده باشد، با توجه به اینکه سالانه حدود شصت هزار خودرو به فروش می‌رسد چیزی در حدود هجده هزار میلیارد تومان پول اضافه از مردم گرفته می‌شود ؛البته سی درصد از سهام خودروسازان در اختیار دولت است و به‌نوعی گران‌فروشی این محصولات برای دولت نیز سود دارد.
باید اعتراف کرد قیمت خودرو در ایران غیرواقعی است و یک خودروی خارجی در ایران نسبت به کشورهای دیگر تا ده برابر قیمت به فروش می‌رسد.
اگر چه برخی از دولتمردان گرانی دلار را دلیل افزایش قیمت خودرو های خارجی عنوان می کننند اما واقعیت اینست که دلار از سال ۹۶ تا به امروز حدود ۶ برابر شده است و این در حالی است که قیمت خودرو در ایران ۱۳ برابر شده است!
متأسفانه اراده‌ای برای شکستن انحصار خودرو در کشور وجود ندارد و تا به امروز هیچ دولتی در این زمینه ورود نکرده است و بااینکه رئیس دولت سیزدهم نیز با حضور سرزده از ایران‌خودرو و صدور فرمان ۸ ماده‌ای بر این باور بود که در کاهش قیمت ها ، افزایش تولید و کیفیت و هم چنین شفاف سازی نقش موثری ایفا خواهد کرد اما چنین نشد.
انحصار در تولیدات داخلی و بی توجهی شرکت های خودرو ساز به محصولات تولید شده تا آن جا پیش رفته است که حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب نیز در خصوص کیفیت پایین خودروهای داخلی فرمودند: «با وجود حمایت زیاد از صنعت خودرو در کشور، کیفیت خودرو خوب نیست. مردم ناراضی‌اند و درست می‌گویند و حق با مردم است» اما خودروساز ها هم چنان راه خود را می روند!
نظر شما