اردوغان از گاز روسیه و ایران انرژی می گیرد| ترکیه در مسیر تبدیل شدن به هاب گازی اروپا!

وحید پورتجریشی؛ بازار: از زمان آغاز بحران گاز در اروپا که با تحریم منابع گازی روسیه توسط اتحادیه اروپا صورت گرفت، گزینه های متعددی برای جایگزین سازی گاز این کشور که بیش از ۶۲ درصد گاز مورد نیاز اروپا را تامین می کرد، مطرح شده که تاکنون هیچ یک از گزینه های ممکن نتوانسته اند به عنوان راه حلی قطعی و مطمئن برای بروکسل باشد این در حالیست که با نزدیک شدن فصل زمستان، اروپا باید فکری اساسی برای تامین منابع گازی مورد نیاز خود کند.

آیا ترکیه هاب صادرات گاز اوراسیا و قفقاز به اروپا خواهد شد؟

وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه اخیر طی سخنانی از قصد کشورش برای تبدیل شدن به هاب توزیع گاز به اروپا خبر داده و حتی از تمایل کشورش برای اتصال رژیم اسرائیل به این هاب گازی نیز سخن گفت. «فاتح دونمز» با بیان اینکه ترکیه ظرفیت خط لوله ها و شبکه انرژی خود را افزایش داده، گفت: ترکیه در پی بحران انرژی شکل گرفته در اروپا، نقشی مهم بر عهده داشته و اکنون گاز صادراتی روسیه، ایران و آذربایجان از طریق خط لوله باکو - تفلیس - ارزروم به این کشور منتقل شده است.

ور در ادامه خاطر نشان کرد که ترکیه این امکان را دارد تا با استفاده از خط لوله گازی تناپ (TANAP) گاز کشورهای مذکور را به اروپا منتقل نماید و گاز جمهوری آذربایجان نیز از طریق خط لوله «بلو استریم» در سامسون ترکیه فعالسازی شده و گاز این کشور به ترکیه منتقل خواهد شد.

خیز بلند ترکیه برای انتقال گاز کشورهای عربی به اروپا

شرایط ایجاد شده برای انرژی اروپا، ترکیه را بر آن داشته تا به جز همسایگان خود، روی گاز صادراتی کشورهای عربی همچون عمان، قطر و امارات به اروپا از طریق ترکیه نیز اقدام نماید؛ صادراتی که دونمز معتقد است از طریق مسیر ترانزیتی عراق، روانه ترکیه شده و از آنجا نیز به اروپا خواهد رفت. وزیر انرژی ترکیه در خصوص این طرح نیز اعلام کرده که در حال حاضر، مذاکراتی جدی برای راه اندازی این پروژه با کشورهای مذکور عربی و ترکیه در جریان است.

البته پیشتر نیز خبرهایی در خصوص سرمایه گذاری پر رنگ ترکیه در عراق برای راه اندازی کریدوری رقیب و موازی با کریدور شمال - جنوب ایران منتشر شده بود که بر اساس آن، بار ترانزیتی اروپا از طریق بندر فاو در جنوب عراق و حاشیه خلیج فارس، راهی ترکیه شده و از آنجا نیز روانه اروپا خواهد شد. نکته مهم در راه اندازی طرح مذکور نیز این است که از سویی، ترکیه عضو ناتو و هم پیمان غرب محسوب شده و از سوی دیگر، کشورهای عربی نیز همین نسبت را به اروپا و آمریکا دارند.

ترکیه، برنده تنش سیاسی میان ایران و روسیه با غرب

نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد اینجاست که اگرچه آمریکا مشکلاتی با برخی کشورهای عربی همچون عربستان داشته و اروپا نیز از همکاری با اردوغان دل خوشی ندارد، اما آنچه مسلم است، تحمل شراکت و همکاری با اردوغان برای اروپا و آمریکا بسیار ساده تر از همکاری با ایران و روسیه است. یعنی می توان گفت که ترکیه بیشترین سود را از تنازع میان آمریکا با ایران و روسیه می برد. بدین ترتیب که گاز صادراتی ایران و روسیه را گرفته و با برداشت سود ترانزیتی خود، آن را روانه اروپا کرده و از این طریق درآمدزایی بزرگی به واسطه تنش به وجود آمده خواهد داشت.

در حقیقت، گاز دو کشور ایران و روسیه نهایتا روانه اروپا شده و اتفاق خاصی در این میان به وجود نیامده، بلکه درست مانند خرید قطعات هواپیماهای مسافربری آمریکایی توسط ایران با واسطه و البته با قیمت بسیار بالاتر پس از انقلاب، اکنون اروپا نیز سعی دارد با روشی مشابه، نیاز گازی خود را برطرف سازد؛ فرآیندی که محصول عدم مذاکره ایران و غرب بوده و هر دو طرف با رضایت و آگاهی کامل از اینکه منبع تامین گاز و مشتری آن کدام کشور یا کشورها خواهند بود، ترکیه را به عنوان واسطه معامله میان خود انتخاب کرده اند.

افزایش توان چانه زنی اردوغان در برابر اروپا

یکی از مشکلات بزرگ و پر سابقه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در تعامل با اروپا، عدم پذیرش این کشور به عنوان عضو اتحادیه اروپا بوده که اردوغان بارها نسبت به این سیاست بروکسل ابراز نا رضایتی کرده است. اما اکنون که شریان های انرژی اروپا در دستان اردوغان قرار دارد، رئیس جمهور ترکیه می تواند امیدوار باشد که اروپا نیز از مواضع سختگیرانه خود برای پذیرش عضویت ترکیه کوتاه بیاید.

موضوع تامین گاز اروپا مساله ای کاملا جدی بوده و در حال تبدیل شدن به بزرگترین اهرم فشار این کشور در برابر بروکسل است. با احتساب این موضوعات به سادگی می توان دریافت که ترکیه تا چه مقدار با کارت گاز ایران بازی کرده و منافع بزرگ اقتصادی و سیاسی خود را از طریق تشدید تنش میان تهران، مسکو و غرب تامین می کند.

البته که ادامه شرایط فعلی برای تهران و مسکو، علیرغم ادعهای مقام های ترکیه، نه تنها به ضرر این کشور نخواهد بود، بلکه هر قدر روند فعلی تعاملات میان این دو کشور و غرب به تنش بیشتر کشیده شود، ترکیه برنده این رقابت خواهد بود.