بازار؛ گروه استانها: مسئله تأمین نهاده‌های دامی که به‌واسطه پدیده خشکسالی و گرانی پیچیده‌تر شده، مشکلات روزافزونی را به‌طور خاص طی یک سال اخیر برای تولیدکنندگان دام و طیور در کشور ایجاد کرده است که نه تنها صدای اعتراض و نارضایتی فعالان این بخش را درآورده بلکه پرورش‌دهندگان دام را برای ادامه کار ناتوان گذاشته است.
متأسفانه در خراسان رضوی خشکسالی نیز مزید بر علت شده است، به‌طوری‌که امسال هزارن راس دام سهمی از علوفه مراتع نداشتند و به‌صورت دستی تغذیه شدند لذا این موضوع دامداران سنتی را بیشتر دچار مشکل و مجبور به هزینه کردن در این بخش کرد که از عهده آن‌ها خارج است.
از سوی دیگر بخشی از نهاده‌ها همچون جو و ذرت قابل ذخیره‌سازی استراتژیک و تأمین است اما علوفه‌هایی مانند کاه و ذرت علوفه‌ای که در فصل تولید می‌شوند، باید توسط دامدار خریداری و در طول سال استفاده شود که در نتیجه کمبود علوفه براثر خشکسالی و افزایش قیمت نهاده‌ها و هزینه‌های پرورش دام، موجب رو آوردن بسیاری از دامداران به کشتار دام مولد شده است.
به‌منظور واکاوی مشکلات دامداران با «مجید مهدوی» مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان رضوی به گفت‌وگو نشستیم که ماحصل این مصاحبه را در ذیل می‌خوانید:
* وضعیت تأمین و توزیع نهاده‌های دامی در حال حاضر با چه مشکلاتی روبروست؟
مشکلی که در این زمینه وجود دارد، بحث قیمت و عدم تناسب قیمت نهاده‌ها با قیمت محصول، یعنی دام زنده است.متأسفانه قیمت بره نر پروار در بازار قیمت بسیار پایینی دارد و لذا مشکل عمده‌ای که برای دامدارها ایجادشده مربوط به همین عدم تناسب قیمتی است.
این موضوع موجب می‌شود که دامدار برای تأمین نهاده دامی با کمبود سرمایه مواجه شود و از آنجایی‌که دامدار سنتی قادر به تأمین این هزینه نیست لذا دست به کشتار دام مولد می‌زند.
* تا چه میزان مزارع داخلی تامین کننده نهاده مصرفی دامداران هستند؟
سال‌های ۹۶ تا ۹۷ به دلیل سرسبز بودن مراتع و عدم وابستگی دام سبک به واردات نهاده در حوزه دام سبک مشکل خاصی وجود نداشت و همان میزان جو تولیدی در داخل کفاف تالیف دام سبک را می‌داد، اما اکنون به دلیل خشکسالی مراتع از بین رفته و دام سبک را نیز به واردات نهاده وابسته کرده‌ایم.
* آیا نهاده دامی دولتی و با نرخ ارز دولتی هنوز توزیع می‌شود؟
به دلیل افزایش قیمت‌ها در سامانه بازار، بین شرکت‌های واردکننده رقابت ایجادشده است و در عرضه نهاده ها مشکلی وجود ندارد.
هنگامی‌که قیمت ارز چهار هزار و دویست تومان بود به دلیل اختلاف قیمت بسیار زیاد نهاده‌ها ،تقاضا به همان نسبت نیز زیاد بود اما در حال حاضر با توجه به قیمت ٢۴٠١٩هزار تومان ارز، عرضه ،متناسب با تقاضا بوده و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
* مشکل کجاست؟
مشکل اصلی عدم توانایی دامداران برای تأمین نهاده‌ها حتی باقیمت ١١ هزار و ٣٠٠ تومان تعیین‌شده از طرف وزارت و معاونت بازرگانی است.البته در حال حاضر در بازار و سامانه باقیمت کمتر نیز عرضه می‌گردد به‌طور مثال برخی فروشندگان و شرکت‌ها های واردکننده، جو را باقیمت ده هزار و هفت‌صد تومان هم عرضه می‌کنند.
* قیمت نهاده‌های دامی مانند جو و ذرت در بازار آزاد چقدر است ؟
متوسط قیمت‌ها بین ١٠ هزار و پانصد تومان تا ١١ هزار و سیصد تومان است درواقع قیمت نهاده‌ها در بازار آزاد نیز باقیمت نهاده‌ها در سامانه تفاوت زیادی ندارد.در حال حاضر با توجه به اینکه تأمین ذرت، برای صنعت طیور ،تخصیص کمتری داده‌شده است و میزان تقاضا بالا هست شاهد میزان کمی نوسان در قیمت ذرت هستیم اما در این زمینه برای دامدارها مشکلی به وجود نیامده است .
آخرین قیمتی که از ذرت گزارش‌شده است ١١ هزار و صد تومان بوده است که همان قیمت تائید شده در وزارت بازرگانی است.
* چند راس دام در استان داریم؟
متاسفانه به دلیل نبودن یک سامانه واحد و جامع در جهاد کشاورزی آمار قطعی در حوزه دام هم وجود ندارد. بر اساس آمار و ارقام سازمان برنامه و بودجه حدود ۷ میلیون و ۷۸ هزار راس دام سبک در استان داریم و از این تعداد یک میلیون راس بز و باقی آن گوسفند است.
تعداد قابل توجهی از این میزان دام‌های روستایی است که هیچ هویتی ندارند و هیچ پروانه یا سند هویت برای این دام‌ها صادر نشده است. ۷۹۵ هزار راس دام سبک در استان وجود دارد که برای آن‌ها پروانه صنعتی صادر شده است و برای ۳۴۵ هزار راس دام روستانی نیز پروانه صنعتی از سمت جهادکشاورزی صادر شده است و باقی مانده این تعداد یعنی ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار راس دیگر هیچگونه پروانه یا سند هویتی ندارند. این دام‌ها همان دام‌های روستایی هستند که بخش اصلی تولید گوشت در استان از طریق پرورش آن‌ها صورت می‌گیرد.
* آیا احتمال گران شدن شیر و گوشت تا پایان سال وجود دارد؟
اگر دولت طرح‌هایی مانند خرید امانی را ارائه داده که لازم به ذکر است ،طرح‌هایی در این زمینه بسیار اضطراری و اورژانسی است. در حال حاضر که دام‌های سبک و مولد آبستن هستند نیاز است که سرانه مصرف دامدار مشخص شود یعنی با توجه به تعداد میش آبستن، سرانه مصرف تا هنگام زایش مشخص‌شده و همچنین نیاز بره به کنسانتره در سه الی چهار ماه پرواری نیز مشخص شود تا دولت تأمین نهاده را متقبل شده و درازای هزینه آن شهریور سال آینده از دامدار گوشت تحویل گیرد .
با انجام این طرح از پایداری در تولید، تأمین استفاده از ذخایر استراتژیک کشور و استفاده دامدار از یک تسهیلات کارآمد، اطمینان حاصل می‌شود.
در صورت پیشروی در این طرح نیز قیمت تغییر نخواهد کرد چراکه دامدار از وجود بازار برای مصرف مطمئن است اما به‌طورقطع بخشی از دام مولد از بین می‌رود یعنی راهی کشتارگاه شده چه درزمانی که امکان کشتار دام ماده به‌صورت رسمی بر طبق پارامترهای وزارتخانه دامپزشکی و سازمان‌های جهاد کشاورزی استانها اعلام کردند و چه دام مولدی که به‌طور زیر زمینی کشته‌شده است.
به‌هرحال بخشی از دام به‌ناچار توسط دامدار، راهی بازار می‌شود و به‌طورقطع ما با کمبود بره نر برای رفتن به پروار و تولید گوشت مواجه خواهیم بود.
اگر دولت طرحی که پیش‌تر، بیان کردم را انجام دهد، دامدار برای تأمین نقدینگی برای خرید نهاده‌های دامی مجبور به فروش بخشی از دام مولد خود نخواهد شد.
* آزاد شدن صادرات دام زنده آیا به نفع دامدار است یا به ضرر دامدار؟
یکی از مشکلاتی که در حوزه صادرات وجود دارد ،عدم ثبات در مقررات صادرات و واردات است .یعنی بازرگان برای پیدا کردن بازار خارج از کشور برای فروش محصول، به دلیل تجربیات گذشته دغدغه ممنوعیت صادرات پس از امضای قرارداد و تعهد صادرات محصول را همیشه در ذهن خود دارد چراکه در این دستورالعمل شرطی لحاظ شده است، با این مضمون که دوام مجوز صادرات تا مادامی است که تعادل عرضه و مصرف در داخل کشور حفظ شود و بنا به تجربیات گذشته این اتفاق به بزرگ‌ترین دغدغه فعالان درزمینهٔ صادرات تبدیل‌شده است.
یکی از مشکلاتی که در حوزه صادرات وجود دارد ،عدم ثبات در مقررات صادرات و واردات است .یعنی بازرگان برای پیدا کردن بازار خارج از کشور برای فروش محصول، به دلیل تجربیات گذشته دغدغه ممنوعیت صادرات پس از امضای قرارداد و تعهد صادرات محصول را همیشه در ذهن خود دارد
نبود ثبات مقررات و وضع عوارض را از جمله مشکلات پیشروی صادرات دام زنده استان است زیرا تجار، تشکل‌ها و فعالین حوزه صادرات دام سبک نگران تغییر قوانین و مقرات صادرات هستند، براساس دستورالعمل‌های صادره شرطی مبنی بر تعادل مصرف، عرضه و مصرف داخلی گذاشته شده است که بر نگرانی تغییر در قیمت داخلی و لغو صادرات دامن می‌زند. بنابراین تجار و فعالان حوزه تجارت خارجی در صورت پیدا کردن بازار مبادرت به انعقاد قراردادی کرده که برای آن‌ها تعهدی را ایجاد خواهد کرد و به هر دلیلی اگر قیمت در داخل کشور تغییر پیدا کند، سبب کند شدن صادرات خواهد شد.
هم چنین از دیگر مشکلات حوزه صادرات دام سبک تعهد ارزی است. اگر در ابتدا به ازای صادرات دام امکان واردات نهاده وجود داشته باشد کمک شایانی به صادرات دام سبک خواهد شد در این صورت علاوه بر اینکه تعهد ارزی واردکننده به دولت رفع شده سبب تسهیل فرایند واردات نیز خواهد شد بنابراین در صورت ایجاد ثبات مقررات دیگر نیازی به اقدامات وارد کننده برای اخذ ارز نیست. دولت با حذف عوارض دام سبک اجازه بدهد در ازاری تعهد ارزی از صادرکننده، واردات نهاده انجام شود.
* قیمت دام صادراتی آیا قابل توجه است ؟
اختلاف قیمت دام سبک آنچنان قابل توجه نیست و نمی‌توان با اطمینان تشکل‌ها و فعالان حوزه دام سبک را ترغیب به خرید دام سبک با قیمت بالاتر از دامدار کرد تا در نهایت صادر کند. به طور مثال یک بره معمولی در عمان ۵۵ ریال که هر ریال عمان ۸۵ هزار تومان است که این قیمت قابل توجهی نیست.
* تورم در بخش تولید به چند درصد رسیده است؟
در حوزه نرخ نهاده‌ها قیمت مبدأ در جو و ذرت ١٣٠٠ تومان بوده است و در حال حاضر به ١١ هزار تومان رسیده است و لذا افزایش ۷۰ درصدی هزینه ها و قیمت های چند برابری نهاده های کشاورزی شرایط سختی به ویژه برای تامین نقدینگی برای دامداران به همراه آورده است.
نظر شما