بازار؛ گروه استانها: تابستان گذشته برای مردم استان همدان یادآور شرایط سخت بی‌آبی و قطعی‌های چندساعته و در برخی مناطق چندروزه آب شرب بود؛ روزگاری که هیچ‌گاه سختی‌های آن از ذهن مردم این استان پاک نخواهد شد.
بحران آب در همدان هرچند تا حدودی آرام‌گرفته اما با توجه به گزارش‌های موجود ازآنجاکه وارد سومین سال خشک‌سالی شده‌ایم باید برنامه‌ها برای مصرف بهینه آب همچنان در اولویت باشد.
بررسی عوامل دخیل در شکل‌گیری بحران آب در همدان گویای آن است که فاکتورهای بسیاری در این زمینه مؤثر بوده‌اند به‌نحوی‌که شاید یکی از آنها بی‌توجهی به فعالیت چاه‌های غیرمجاز در مزارع و باغ‌ها و حتی اضافه برداشت چاه‌های مجاز و دارای پروانه از منابع آب زیرزمینی بوده است.
البته در حال حاضر وضعیت متفاوت شده و مردم همکاری به نسبت خوبی در مصرف آب دارند و کشاورزان واقعی نیز متوجه وضعیت و شرایط سفره‌های آب زیرزمینی شده‌اند تا آنجا که برخی چاه‌های غیرمجاز را پر می‌کنند و برخی دیگر نیز به میزان مصرف آب چاه‌ها حساس شده‌اند.
آمار جمع‌آوری‌شده و احتمالات و پیش‌بینی‌ها از وضعیت آبی استان همدان در سال پیش رو همچنان گویای کم‌آبی در این منطقه است به‌نحوی‌که معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان در گفتگو با خبرنگار بازار در خصوص وضعیت منابع آبی همدان گفت: طی سال آبی گذشته با ۷۷.۵ درصد کاهش تولید رواناب مواجه بودیم و طبق پیش‌بینی‌های هواشناسی در سال آبی جاری با کاهش ۴۶.۹ درصدی تولید رواناب در حوزه آبریز قره‌چای مواجه خواهیم شد.
اگر از همین امروز وضعیت بارش‌های همدان نرمال شود هم طبق پیش‌بینی‌ها پیرامون وضعیت رواناب‌ها میزان ذخیره سد اکباتان مناسب نخواهد بود
داوود شاهسوند بابیان اینکه اگر از همین امروز وضعیت بارش‌های همدان نرمال شود هم طبق پیش‌بینی‌ها پیرامون وضعیت رواناب‌ها میزان ذخیره سد اکباتان مناسب نخواهد بود، افزود: پیش‌بینی‌های کارشناسان در آب منطقه‌ای طبق مدل‌ها و پیش‌بینی هواشناسی نشان می‌دهد که حداکثر بین ۱۰ تا ۱۳ میلیون مترمکعب امکان تولید رواناب برای انتقال به سد اکباتان وجود خواهد داشت و این نشان می‌دهد که تأمین آب شرب همدان را باید با جدیت بیشتر دنبال کنیم.
شاهسوند با ارائه گزارش از وضعیت آب در سایر شهرهای استان به کشاورزان هشدار داد و گفت: سال گذشته در شهرهای جنوبی استان و ورودی سدهای کلان و سرابی با کاهش ۷۶ درصدی رواناب مواجه بودیم که پیش‌بینی می‌شود امسال هم با کاهش ۴۸ درصدی رواناب در این مناطق روبرو شویم.
سازمان جهاد کشاورزی باید هشدارهای لازم را به کشاورزان برای کشت محصولات پر آب‌بر بدهد و کشاورزان از این نوع کشت‌ها جداً خودداری کنند
وی بابیان اینکه این وضعیت برای کشاورزانی که از رواناب‌ها برای آبیاری استفاده می‌کنند یک هشدار است، گفت: سازمان جهاد کشاورزی باید هشدارهای لازم را به کشاورزان برای کشت محصولات پر آب‌بر بدهد و کشاورزان از این نوع کشت‌ها جداً خودداری کنند.
کاهش ۶۰ درصدی ورودی آب به سد اکباتان
معاون شرکت آب منطقه‌ای استان با تأکید بر اینکه از همین حالا باید به فکر کاهش مصرف آب شرب و کشاورزی باشیم، گفت: ورودی آب به سد اکباتان همدان در سال آبی جاری نسبت به بلندمدت ۶۰ درصد و نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد کاهشی بوده است.
شاهسوند ادامه داد: از ابتدای مهرماه سال جاری حدود ۹۰ هزار مترمکعب و در مدت مشابه سال گذشته ۱۰۰ هزار مترمکعب آب وارد سد اکباتان شده است اما به سدهای شیرین سو و کلان نیز میزان ورودی آب صفر بوده است.
وی با تأکید بر اینکه آب شرب تویسرکان از سد سرابی تأمین می‌شود به همین دلیل از شرکت آب و فاضلاب درخواست شده چاه‌هایی که در سطح شهر تویسرکان از سال‌های گذشته برای تأمین آب شرب شهر حفرشده و در حال حاضر غیرفعال هستند، احیاء شده و اگر مشکلاتی در این چاه‌ها وجود دارد رفع شوند، گفت: با توجه به پیش‌بینی‌ها ممکن است آبگیری مناسبی در سد سرابی اتفاق نیفتد و وضعیتی که در شهر همدان اتفاق افتاد در تویسرکان هم رخ بدهد.
شاهسوند افزود: باید از منابع آب‌های زیرزمینی تویسرکان استفاده کنیم و اگر میزان بارش‌ها در ماه‌های پیش‌رو مناسب بود می‌توانیم نسبت به استفاده از آب سد سرابی برنامه‌ریزی کنیم.
معاون شرکت آب منطقه‌ای استان همدان ادامه داد: از ابتدای سال جاری تاکنون ۳۶۴ حلقه چاه غیرمجاز در استان همدان مسدود و پرشده که در زمان فعالیت بالغ‌بر هشت و نیم میلیون مترمکعب از منابع زیرزمینی برداشت می‌کردند.
برداشت از چاه‌های غیرمجاز بر برداشت آب شرب از چاه‌های مجاز مجاور تأثیرگذار است و غارت منابع آب‌های زیرزمینی را به دنبال دارد
وی بابیان اینکه برداشت از چاه‌های غیرمجاز بر برداشت آب شرب از چاه‌های مجاز مجاور تأثیرگذار است و غارت منابع آب‌های زیرزمینی را به دنبال دارد، افزود: از ابتدای سال ۹۳ تعداد پنج هزار و ۶۲۴ حلقه چاه غیرمجاز در استان همدان مسدود شده است به‌طوری‌که در زمان بهره‌برداری حدود ۳۱۷ میلیون مترمکعب از منابع آب‌های زیرزمینی را برداشت می‌کردند.
شاهسوند در ادامه به ارائه آمار از میزان برداشت از چاه‌های مجاز کشاورزی پرداخت و گفت: هدف‌گذاری سال ۱۴۰۱ این است که یک هزار و ۳۰۰ پروانه چاه باید اصلاح شود و میزان برداشت از آنها کاهش یابد که تا این لحظه برای ۲۰۹ فقره از این پروانه‌ها این اصلاح صورت گرفته و امیدواریم به هدف از قبل تعیین‌شده برسیم.
وی با اشاره به اینکه در انتهای سال ۹۳ طرح احیاء و تعادل‌بخشی از سوی جلسه شورای عالی آب مصوب و ابلاغ شد تا بر اساس آن‌همه دستگاه‌ها به وزارت نیرو برای جلوگیری از تنزل سطح آب‌های زیرزمینی کمک کنند و در یک برنامه ۲۰ ساله میزان آب‌های زیرزمینی به سطح اولیه بازگردد؛ گفت: در سال ۹۴ وضعیت انسداد چاه‌های غیرمجاز، نصب کنتورها و اقدامت صورت گرفته خوب بود و وضعیت کلی نشان می‌داد که همه این اقدامات بر بالا آمدن سطح آب‌های زیرزمینی تأثیرگذار است اما متأسفانه باوجود همه تلاش‌ها دو سال خشک‌سالی بی‌سابقه سبب نزول سطح آب‌های زیرزمینی شد که این اتفاق روی وضعیت دشت‌های استان تأثیر گذاشته است.
تنزل سطح آب‌های زیرزمینی در دشت همدان- بهار
وی با اشاره به اینکه در دشت همدان- بهار که بخش عمده آب شرب همدان را تأمین می‌کند شاهد تنزل سطح آب‌های زیرزمینی هستیم، گفت: این وضعیت به ما هشدار می‌دهد که آب‌های زیرزمینی برای تأمین آب پایدار و بلندمدت شهر همدان قابل‌اتکا نیست و حتماً باید به دنبال تأمین منابع آبی از بیرون استان باشیم.
ناگفته پیداست با توجه به بارش کم در سال‌های قبل رخ داد و امسال که شاهد هیچ‌گونه بارندگی در فصل بهار و تابستان نبودیم، وضعیت منابع آبی مناسبی در استان همدان نداریم و باید به این موضوع توجه کنیم که از داشته‌هایمان به‌خوبی بهره ببریم.
بنابراین باید برای مدیریت استفاده از آب زیرزمینی در بخش‌های مختلف به‌ویژه در بخش کشاورزی که ۹۰ درصد از منابع آب سطحی و زیرزمینی استان را مصرف می‌کند استفاده از ابزارهایی همچون کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌های مجاز برای کنترل مصرف را مدنظر قرار دهیم و به نحوی پیش رویم که کشاورزان برای استفاده از این کنتورها ترغیب شوند.
نظر شما