آرزو صلحی؛ بازار: الگوی کشت به معنای تعیین یک نظام کشاورزی با مزیت اقتصادی پایدار مبتنی بر سیاست‌های کلان کشور، دانش بومی کشاورزان، بهره‌گیری بهینه از ظرفیت های منطقه‌ای و حفظ محیط زیست تعریف شده است و یکی از موارد مورد توجه برای حفظ محیط زیست در این خصوص استفاده درست از منابع آبی است به نحوی که با استفاده از ابزار و روش های نوین بتوان، آب کمتری مصرف کرد و بازدهی بیشتری از زمین داشت.
زمین برای هدیه دادن محصولات کشاورزی به آب نیاز دارد اما چه بهتر که این آب به نحوی تامین شود که علاوه بر جلوگیری از هدررفت منابع آبی در افزایش تولیدات موثر باشد به بیان دیگر اینکه، استفاده از منابع آب در راستای پاک ماندن محیط زیست از خشکسالی و افزایش بهره وری باشد.
بنابر هدفگذاری وزارت جهاد کشاورزی در سند الگوی کشت، کاهش ۶ درصدی مصرف آب معادل سه میلیارد مترمکعب، افزایش ۱۸ درصدی بهره‌وری آب، افزایش ۱۱ درصدی تولید، صرفه‌جویی ۲.۲ میلیارد دلاری ارزی، افزایش ۴.۵ میلیون تنی تولیدات دیمزارها و افزایش ۱۵۸ درصدی تولید دانه‌های روغنی هدفگذاری شده است.
برای ترغیب کشاورزان به پیروی از این الگو نیز سیاست های تشویقی قابل توجهی از جمله بخشودگی ۵۰ درصدی آب‌بها به‌ازای افزایش بهره‌وری لحاظ شده است که البته تحقق درست و اصولی این سیاست، به نصب و افزایش کنتورهای هوشمند بر چاه های کشاورزی بستگی دارد.
۷۰ درصد آب آذربایجان شرقی در بخش کشاورزی مصرف می شود
بیشترین مصرف آب در حوزه کشاورزی، اتفاق می‌افتد و ۷۰ درصد آب استان آذربایجان شرقی در بخش کشاورزی و با آبیاری عمدتاً غرقابی، مصرف می‌شود که می‌توان با اصلاح الگوی کشت و مدرن سازی آبیاری کشاورزی به کاهش آسیب‌ها و ضعف‌های این حوزه، کمک کرد.
در حوضه آبریز دریاچه‌ی ارومیه نیز، اصلاح الگوی کشت در کنار درآمدزایی بیشتر برای کشاورزان، موجب صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود و به روند احیای دریاچه، کمک شایانی می‌کند.
کاشت زعفران، پسته و کلزا در آذربایجان شرقی
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار بازار با تاکید بر اینکه اصلاح الگوی کشت با توجه به تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌ها در استان یک ضرورت است، گفت: با توجه به تنش آبی و همچنین در راستای احیای دریاچه ارومیه این اصلاح کشت و به کشت آغاز شده است.
کشاورزان اگر همراهی نکنند دیگر سال های آینده با این رویه کم آبی کشاورزی تعطیل می شود
اکبر فتحی افزود: خوشبختاته کشاورزان هم متقاعد شدند تا در این خصوص جهاد کشاورزی را همراهی کنند چراکه اگر همراهی نکنند دیگر سال های آینده با این رویه کم آبی کشاورزی نخواهند داشت.
فتحی محصولاتی چون زعفران، پسته، کلزا و ... را برای کشت جایگزین محصولات آب بر برشمرد و اضافه کرد: این محصولات علاوه بر مصرف آب کم، ارزش افزوده بالایی نیز برای کشاورزان دارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: با توجه به اینکه ما یک سری اقدامات سخت‌افزاری در حوزه کشاورزی اعم از بهسازی کانال‌های آبیاری، اجرای شبکه‌های اصلی و فرعی در حوضه دریاچه ارومیه و در سایر حوضه‌ها، تغییر سیستم‌های آبیاری از سنتی به مدرن را انجام دادیم و در حال انجام هم داریم که ۶ هزار و ۳۰۰ هکتار الان آبیاری تحت‌فشار در حوضه دریاچه ارومیه در دست اجرا است.
وی گفت: بنابراین با انجام این‌ها درواقع یک الزامی به وجود آمده که ما الگوی کشت را بایستی اصلاح می‌کردیم.
کاهش ۵۰۰۰ هکتاری کاشت پیاز در آذربایجان شرقی
فتحی افزود: به‌واسطه این اصلاح الگوی کشت ۴۰ درصد از سهم آبیاری کشاورزی توسط شرکت آب منطقه‌ای برای حوضه دریاچه ارومیه کاهش پیداکرده، بنابراین محصولات با نیاز آبی بیشتر را آنجا از طریق خود کشاورزان و از طریق خود جوامع محلی حذف می‌کنیم به‌طوری‌که مثلاً در پیاز از هشت هزار هکتار پیاز که در حوضه دریاچه ارومیه کشت می‌شد الان سه هزار هکتار کشت می‌شود که آن هم بیشترش از طریق کشت نشایی یا گلخانه‌هاست.
دانه‌های روغنی کلزا به عنوان محصول جایگزین پیاز و سیب‌زمینی کاشت می شود و همچنین مزارع زعفران و باغات پسته هم جایگزین شده است
وی ادامه داد: در حال حاضر محصول دانه‌های روغنی کلزا به عنوان محصول جایگزین پیاز و سیب‌زمینی است. همچنین مزارع زعفران و باغات پسته هم جایگزین شده است و این‌ها کارهایی هست که انجام شده و در دست انجام هم هست. یعنی خود کشاورز هم دیگر رغبت نشان می‌دهد که این کارها را انجام دهد و بتواند از آب موجود بهینه استفاده بکند و درآمدش را افزایش دهد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی همچنین در ارتباط با تأثیر طرح‌های اصلاح الگوی کشت بر روند احیای دریاچه‌ی ارومیه توضیح داد: تغییر اصلاح الگوی کشت در واقع در راستای این هست که ما ۴۰ درصد سهم آب کشاورزی‌مان کاهش پیداکرده، این ۴۰ درصد به‌واسطه این هست که بتوانند سهم دریاچه را از آن ۴۰ درصد تأمین بکنند و ما با ۶۰ درصد میزان تولیداتمان را جلو ببریم.
وی گفت: در واقع ۴۰ درصد از آب کشاورزی به دریاچه ارومیه سرازیر می‌شود که آن‌هم از طریق شرکت آب منطقه‌ای و به‌واسطه اصلاح کانال‌ها و مسیل‌ها به دریاچه ارومیه هدایت می‌شود.
اصلاح الگوی کشت نیاز به الزاماتی دارد
نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی و رئیس مجمع نمایندگان شمالغرب کشور نیز در این خصوص گفت: سهم بخش کشاورزی در اقتصاد کشور قابل توجه است.
حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی اظهار کرد: ۱۱.۷درصد از اقتصاد کشور و ۳۰ درصد اشتغال، سهم بخش کشاورزی است که امکان افزایش آن تا ۲ برابر با فن آوری های نو، طرح های دانش بنیان و اعطای تسهیلات در بخش کشاورزی وجود دارد.
وی افزود: تسهیلات بخش کشاورزی متناسب با سهم کشاورزی در بخش اقتصاد نیست.
تسهیلات بخش کشاورزی متناسب با سهم کشاورزی در بخش اقتصاد نیست
تاج الدینی تاکید کرد: اصلاح الگوی کشت نیاز به الزامات دارد و اقتصادی کردن بخش کشاورزی در برنامه های وزارتخانه وجود دارد.
وی ادامه داد: طرح ۲ فوریتی تهاتر دارایی های کشاورزی هفته آینده بررسی می شود و نزدیک ۳۰ همت دربرخواهد داشت.
این نماینده مجلس خواستار بخشنامه زدایی از وزارتخانه ها شد و افزود: بخشنامه ها زنجیر پای اقتصاد کشور شده است که در بخش کشاورزی هم هست.
وی همچنین با اشاره به توسعه مناسب کشت گلخانه ای در آذربایجان شرقی، گفت: اعتباراتی که در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ برای استان در نظر گرفته شده حتی امکان ایجاد سه گلخانه را در آذربایجان شرقی را نمی دهد.
اصلاح الگوی کشت با هدف افزایش بهره وری در کشاورزی، اجرا می‌شود و همیشه مورد تأکید کارشناسان است. بنابراین باید با توجیه و آموزش کشاورزان برای رعایت الگوی کشت زمینه نجات آب و خاک را فراهم کرد.
نظر شما