خبرگزاری بازار- هنوز هم بزرگترین پیمانکار ماهواره‌های فضایی در دنیا آژانس‌های دولتی و نظامی هستند، اما انحصار آنها در این حوزه سال‌هاست که شکسته شده و تأثیر فعالیت ماهواره‌ها در اقتصاد غیر نظامی و خصوصی آنچنان محسوس شده که شاید زندگی در دنیای مدرن بدون آنها غیز ممکن باشد.
اگرچه هنوز کسب و کارهای مبتنی برای مدارگردهای فضایی در ایران مرسوم نیست اما سال‌هاست در دنیا و در حوزه‌های همچون کشاورزی و جنگلداری استارتاپ هایی مبتنی بر استفاده از داده‌های ماهواره‌ای بوجود آمده است.
البته نباید این نکته را هم از خاطر برد که بسیاری از این شرکت‌ها به واسطه استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و زیر ساخت‌های فراهم شده توسط سرمایه گذاری دولت‌های بزرگ است که می‌توانند به درآمد و بازدهی برسند.
نبرد برای زندگی با کمک ماهواره‌ها
برای واضح‌تر شدن مطلب می‌توانیم به سراغ چند مثال از کسب و کارهای فعال در این حوزه برویم. شاید برای کشور ما بلایای طبیعی همچون زلزله و سیل اتفاقاتی باشد که خواه ناخواه هر چند سال یک بار به سراغمان می‌آید. در چنین مواقعی یکی از مهم‌ترین مقدمات واکنش صحیح حفظ ارتباطات صحیح بین نیروهای امداد است. در بین کشورهای اروپایی نیز ایتالیا به دلیل وجود گسل‌های فراوان زمینه مساعدی برای بروز زمین لرزه دارد و تاکنون چندین زلزله بزرگ در این کشور روی داده است.
از همین رو شرکت ایتالیایی SPACEEXE با سرمایه گذاری آژانس فضایی اتحادیه اروپا پروژه DEDALOS SAT را با هدف بهبود این چالش به عنوان یک رابط انتقال داده ماهواره‌ای برای پشتیبانی شبکه تلفن همراه ارائه کرده است. این پروژه با پشتیبانی یک ماهواره زمین آهنگ و یک سایت زمینی این امکان را فراهم می‌کند تا گوشی‌های تلفن همراه حتی با وجود آسیب دیدن سایت‌های ارتباطی زمینی نیز برای نیروهای امدادی کار کنند.
نفت و گاز، انرژی، خدمات رفاهی، حمل و نقل، ساختمان، مالی، ارتباطات از راه دور، اداره‌های عمومی مرکزی و محلی، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی از جمله کاربران این سرویس هستند که در وقایعی همچون زلزله‌های شدید نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.
قاتلان محیط زیست از فضا رسوا می‌شوند
شاید شما بارها و بارها تجربه مشاهده قطع غیر قانونی یک درخت و یا خشک شدن درخت‌های حاشیه خیابان ولیعصر را داشته باشید. این طور مواقع اولین سئوالی که به ذهن ما می‌رسد که چگونه می‌توان از این اتفاق جلوگیری کرد.
تاکنون روش‌های مختلفی در همین تهران برای مقابله با این اتفاق آزموده شده است. از نصب پلاک روی درخت‌ها یا وصل کردن یک دستگاه ویژه که بتواند هر تغییری در وضعیت درخت را شناسایی کند. با این حال یک شرکت فناوری روش جدیدی را برای نظارت بر فضای سبز درون شهرها یافته است.
شرکت ایرلندی Curio به عنوان یک استارتاپ جدید توانسته برای حفاظت از درختان یک سیستم نظارت ماهواره‌ای را راه اندازی کند. کاربران این سرویس شامل مسئولان شهرداری، محققان دانشگاهی، جامعه علاقه‌مند و اعضای عمومی و شهروندان هستند. اطلاعات به دست آمده از این سرویس برای مدیران املاک و خدمات و برنامه‌ریزان شهری و سیاست‌گذاران اهمیت فراوانی دارد. در کنار این مشارکت عمومی مردم در مدیریت درختان شهری با توجه به موقعیت آنها در درون اکوسیستم و بارگذاری اطلاعات آنها در داخل سیستم الزامی است.
این سرویس به کاربران این امکان را می‌دهد تا با استفاده از وب‌سایت و اپلیکیشن‌های تلفن همراه، با درختان محل زندگی خود ارتباط برقرار کرده تا در مورد آنها اطلاعاتی پیدا کنند. همچنین می‌توان با عکس‌برداری و افزودن پیام‌های جدید، مشاهدات خود را با این سرویس به اشتراک گذاشت.
سرمایه گذار مستقیم این پروژه نیز به صورت مستقیم آژانس فضایی اتحادیه اروپاست و چندین شهر بزرگ در ایرلند از جمله شهر دوبلین برای استفاده از این سیستم ابزار علاقه کرده‌اند.
ماهواره‌های کوچک ولی کار راه انداز
در این میان برخی از شرکت‌ها نیز هستند که با ساخت ماهواره کوچک به دستاوردهای بزرگی رسیده‌اند و این برای ما که در آستانه توسعه فعالیت‌های فضایی خود هستیم، بسیار آموزنده است.
به عنوان مثال یک شرکت فنلاندی توانسته بااستفاده از ماهواره‌های زیر ۱۰۰ کیلو به توانمندی تصویر برداری راداری از فضا برسد. شرکت فنلاندی Iceye اولین میکروماهواره تجاری SAR به نام Iceye-X۱ را در ژانویه ۲۰۱۸ و دومین میکروماهواره تجاری، یعنی Iceye-۲، را دردسامبر ۲۰۱۸ به فضا پرتاب کرده است. قدرت زوم این این ماهواره‌ها به اندازه‌ای است که می‌توان یک صف طویل از خودروها را نشان دهد.
هم اکنون نیز ماهواره بر ایرانی طلوع این توانمندی را دارد که بتواند یک ماهواره ۱۰۰ کیلویی را به مدار ۵۰۰ کیلومتری پرتاب کند و تجربه این شرکت فنلاندی می‌تواند به ما نشان دهد که انجام اقدامات گسترده در حوزه فضایی نیازی به پرتاب ماهواره‌های سنگین ندارد.
کشورهایی همچون پاکستان، عراق و قطر نیز به دنبال پرتاب ماهواره‌های جدیدتر به فضا هستند. طبیعی است که کسی انتظار این را ندارد که برخی از شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس تمایلی به استفاده از سیستم‌های ایرانی داشته باشند، اما ایران می‌توان به دلیل کم‌تر بودن هزینه‌ها قیمت‌های پایین‌تری را پیشنهاد کند
ایران می‌تواند بازار پرتاب ماهواره‌ها را تصاحب کند
دراین میان شاید اصلی‌ترین و بزرگترین بازار برای صنعت فضایی به خصوص در حوزه ماهواره‌ها پرتاب آن‌هاست. واقعیت این است که هم اکنون بسیاری از کشورهای دنیا قادر به ساخت ماهواره‌های کوچک هستند. حتی کشور کوچک ولی از لحاظ اقتصادی قدرتمند سنگاپور نیز در صدد ساخت ماهواره ملی خود است اما آن چه که هنوز صنعتی راهبردی در دنیا محسوب می‌شود، پرتاب ماهواره به فضا است.
در حقیقت صنعت پرتاب ماهواره به فضا را می‌توان یکی از پر رونق ترین فعالیت‌های تجاری آینده نامید چرا که در آینده میزان وابستگی کشورهای گوناگون به ماهواره‌ها روندی صعودی خواهد داشت.
هم اکنون شرکت اسپیس ایکس یک لیست قیمتی از فعالیت‌های خود در حوزه پرتاب ماهواره را ارائه کرده است. بر این اساس ماهواره‌ای که وزن آن تا ۱۵۰ کیلوگرم باشد و مشتری ۱۲ ماه قبل از پرتاب سفارش خود را بدهد، هزینه‌ای بالغ بر ۲.۲۵ میلیون دلار و اگر ۶ ماه قبل اعلام کند، هزینه آن ۳ میلیون دلار خواهد بود. هزینه پرتاب یک ماهواره ۳۰۰ کیلوگرمی هم از ۴.۵ میلیون تا ۶ میلیون دلار متغیر خواهد بود. هم اکنون پرتابگر فالکون ۹ می‌تواند محموله‌ای به وزن ۴ تن را به فضای پیرامونی پرتاب کند.
نکته مهم اینجاست که بازار پرتاب ماهواره‌ها در منطقه خاورمیانه نیز بازاری رو رشد دارد. به عنوان مثال سال گذشته هم امارات متحده عربی و هم عربستان سعودی پرتاب ماهواره‌های مخابراتی و تحقیقاتی خود را از طریق سامانه فرانسوی آریان انجام دادند.
کشورهایی همچون پاکستان، عراق و قطر نیز به دنبال پرتاب ماهواره‌های جدیدتر به فضا هستند. طبیعی است که کسی انتظار این را ندارد که برخی از شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس تمایلی به استفاده از سیستم‌های ایرانی داشته باشند، اما ایران می‌توان به دلیل کم‌تر بودن هزینه‌ها قیمت‌های پایین‌تری را پیشنهاد کند.
بر طبق سخنان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هزینه پرتاب یک ماهواره برای ایران بین یک و نیم تا دو میلیون یورو تمام می‌شود که با توجه به هزینه‌های موجود یک رقم کاملاً رقابتی دارد. در صورتی که ایران بتواند یک توان تثبیت شده در حوزه پرتاب ماهواره بدست آورد بدون شک امکان رقابت در حوزه ساخت ماهواه و هم پرتاب آن را در آینده نزدیک خواهد داشت. البته این بدان شرط است که توسعه این برنامه نیز تحت تأثیر فشارهای سیاسی و خارجی قرار نگیرد.
برای آینده کشور نباید از صنعت فضایی غافل شد
تمام این مثال‌ها برای این کافی است که بدانیم صنعت فضایی و پرتاب ماهواره یک فناوری لوکس نیست بلکه در آینده می‌توان انتظار اتفاقات جدی را در آن داشت و توسعه کسب و کارهای مرتبط و حضور در بازارهای های جهانی نیازمند یک اقدام جدی است.
خوشبختانه پرتاب ماهواره نور این امید را در دل روشن می‌کند که فناوری فوق پس از توسعه در بخش نظامی راه خود را به سمت بخش خصوصی و غیر نظامی باز کند و در آینده باید منتظر اخبار خوش بیشتری بود.
فضا میدان جدیدی برای ماجراجویی است که نوید آغاز دوره‌ای همانند سال‌های قرن ۱۵ و ۱۶ میلادی را می‌دهد و برای موفقیت آینده کشور نباید در آن عقب افتاد.
نظر شما