بازار؛ گروه استانها: بخش عمده صنایع این استان را صنایع خرد و متوسط تشکیل می‌دهد و ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری این بخش مربوط به بخش خصوصی است که سهم عمده‌ای در اشتغال و اقتصاد استان دارد و با همه مشکلات مربوط به تحریم و بوروکراسی اداری و هزاران مانع دیگر، عمده صنایع استان در مسیر گسترش قرارگرفته تا جایی که زیرساخت‌ها شامل زمین و برق و آب پاسخگوی این حجم از سرمایه‌گذاری نیست.
بی‌تردید نمی‌توان از سهم قابل‌توجه خراسان رضوی در صنایع غذایی، قطعه‌سازی، لوازم‌خانگی و خودرو کشور گذشت. این استان صاحب برندهای نام‌آشنا در هر یک از رسته‌های صنعتی مزبور است که هم در اشتغال و هم در صادرات نقش برجسته ایفا می‌کنند لذا بنا بر گفته بسیاری از متصدیان صنعت باید نگاه ویژه‌ای به زیرساخت‌های این استان به‌ویژه در نواحی صنعتی داشت.
کمبود زمین برای ایجاد و راه‌اندازی واحدهای صنعتی در مشهد مقدس سال‌هاست که به یکی از مشکلات جدی تبدیل‌شده است
تمایل عمده تولیدکنندگان، اجرای طرح‌های صنعتی در اطراف مشهد به‌ویژه بخش غربی آن است اما محدودیت‌های زیست‌محیطی به‌ویژه در حوزه آبخوان‌ها وجود دارد که مانع اصلی در مسیر استقرار واحدهای صنعتی در این بخش است.
از همین رو زمین زیاد برای استقرار واحدهای صنعتی جدید در محور غرب به‌جز کمی در اطراف چناران وجود ندارد و متقاضیان جدید باید در شهرک صنعتی کاویان و شهرک صنعتی شماره پنج مشهد مستقر شوند و توسعه صنعت از غرب به شرق مشهد سوق یابد و این در حالی است که هنوز تکمیل زیرساخت‌های لازم در این شهرک با نواقصی همراه است.
مشکلات ریز و درشت
رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی اظهار می کند: تقاضا برای سرمایه‌گذاری در شهرک‌های صنعتی اطراف مشهد زیاد است اما زمین مناسب برای واگذاری به سرمایه‌گذاران وجود ندارد.
علی‌اکبر لبافی در گفت‌وگو با بازار یکی از موانع در مسیر توسعه تولید در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان را وجود زمین‌های رهاشده ذکر کرد و گفت: برخی زمین‌هایی در شهرک‌های صنعتی به سرمایه‌گذار واگذارشده که تنها در حد ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به ساخت واحد در آن زمین اقدام شده و سپس رهاشده است.
وی بابیان اینکه شهرک صنعتی شماره پنج مشهد به متراژ یک هزار و ۵۰۰ هکتار زمین واقع در اراضی «تپه سلام» دارد و ازنظر مسافت و نزدیک بودن به شهر، بهترین مکان برای سرمایه‌گذاران واحدهای صنعتی و حتی دانش‌بنیان‌هاست اظهار کرد: راه‌اندازی این شهرک به ایجاد هزاران شغل جدید منجر خواهد شد.
وی بابیان اینکه این شهرک به‌عنوان بزرگ‌ترین شهرک صنعتی خراسان رضوی تا سه هزار هکتار قابلیت توسعه دارد افزود: متأسفانه وجود ۱۵۵ معترض و متصرف شناسایی‌شده در آن تاکنون موجب تأخیر در عملیات آماده‌سازی این شهرک شده است.
لبافی اذعان کرد: یکی از مشکلاتی که تاکنون در تکمیل زیرساخت‌های لازم در شهرک صنعتی شماره ۵ مشهد اخلال به وجود آورده است وجود اراضی معارض است که این موضوع در سرعت خدمت‌رسانی و تعهدات پیمانکار تأخیر و وقفه ایجاد کرد.
وی بیان کرد: در حال حاضر مشکلی به لحاظ تأمین آب و برق نداریم و اقدامات لازم جهت تأمین این زیرساخت‌ها صورت گرفته و دستگاه‌های مربوطه نیز آماده خدمات‌رسانی هستند اما تنها مشکل اساسی وجود معارضان بر سر راه مسیرهایی است که خطوط انتقال آب، برق، گاز باید از آن عبور کند.
وی با اشاره به این موضوع که شهرک‌های صنعتی در مشهد به حد اشباع رسیده و تنها شهرک صنعتی که می‌تواند سرریز تقاضاها را در خودش جای دهد شهرک صنعتی شماره ۵ مشهد است ادامه داد: این شهرک به د لیل دسترسی به راه‌های ارتباطی اصلی از موقعیت بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری برخوردار است.
لبافی در پاسخ به این سؤال که مشکل معارضان در این شهرک به کجا رسیده است نیز ابراز کرد: خوشبختانه این موضوع با ورود دستگاه قضایی در حال حل‌وفصل است و لذا در صورت حل این مشکل پیمانکار با سرعت بیشتری می‌تواند عملیات اجرایی را دنبال کند.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی هم‌چنین در خصوص شایعه مشکلات زیست‌محیطی و نداشتن مجوزهای لازم برای این شهرک نیز پاسخ داد: در این راستا هیچ مشکلی برای دریافت مجوزهای لازم وجود نداشته و تمامی مجوزهای لازم از طرف سازمان محیط‌زیست برای شهرک صنعتی شماره پنج اخذ شده است.
لبافی با اشاره به مشکلات گازرسانی به شهرک صنعتی شماره ۵ مشهد عنوان کرد: طی جلسات صورت گرفته با شرکت‌های خدمات رسان ازجمله شرکت گاز اختلافات جزئی داشتیم، زیرا مطابق با دستورالعمل شرکت گاز مسئله تأمین گاز شهرک صنعتی شماره ۵ مشروط به مستقر شدن ۲۰ درصد از واحدهای صنعتی در این محل است لذا این موضوع قابل‌حل بوده و در حوزه گازرسانی نیز با توجه به ظرفیت‌های درون استانی مشکلی وجود ندارد.
مشکلات تولیدکنندگان
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی نیز مهم‌ترین مشکلات پیش روی تولیدکنندگان در شهرک‌های صنعتی را کمبود زمین و هزینه‌های بالای انرژی ازجمله برق عنوان می‌کند.
جعفر فرشچی در گفت‌وگو با بازار بیان کرد: تأمین برق برای واحدهای صنعتی با توجه به خاموشی‌هایی که سال گذشته اتفاق افتاد و هم‌چنین هزینه تأمین برق و سایر حامل‌های انرژی یکی از مشکلاتی است که صنایع کوچک با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند و لذا در این راستا مقررشده تا با راه‌اندازی شهرک انرژی در شهرک‌های صنعتی بخشی از این برق مصرفی تأمین و هزینه‌های آن کاهش پیدا کند.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی درباره احداث شهرک انرژی در استان گفت: راه‌اندازی شهرک انرژی در استان است در حال حاضر در فاز مطالعاتی و در حال بررسی است.
وی در خصوص مشکلات و موانع بر سر راه شهرک صنعتی ۵ مشهد نیز بیان کرد: در حال حاضر دستگاه‌های با دستور و تأکید استاندار به دنبال حل مشکل معارضان آن هستند.
فرشچی بابیان اینکه یکی از مشکلات پیش روی واحدهای تولیدی و شهرک‌های صنعتی به‌خصوص در مشهد کمبود زمین است افزود: در حال حاضر در خراسان رضوی بیش از ۵۰ شهرک مصوب تعریف‌شده که از این تعداد ۴۱ شهرک و ناحیه صنعتی در حال واگذاری و بهره‌برداری است.
وی بیان کرد: در این راستا تعداد ۵۰۰۷ قرارداد در این خصوص منعقدشده که از این میزان ۲۷۹۴ واحد به بهره‌برداری رسیده است. هم‌اکنون ۲۵۱۶ واحد صنعتی خرد و متوسط در استان در حال فعالیت است. ۲۷۸ واحد صنعتی در شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی راکد و غیرفعال است که برای احیای آن جلسات مختلفی در حال برگزاری است.
وی با تأکید بر این موضوع که باید صنایع کوچک را به دلیل اهمیت آن‌ها در پشتیبانی از صنایع بزرگ با حساسیت و حمایت بیشتری دنبال کرد افزود: در این راستا اگرچه این صنایع از حمایت‌های زیادی برخوردار بودند اما به نظر این‌جانب کافی نبوده و باید به‌صورت ویژه‌ای به این صنایع نگاه کرد و در تأمین نیازها و زیرساخت‌های لازم تلاش داشت.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی بابیان اینکه در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد صنایع کشور صنایع کوچک و متوسط است ادامه داد: مهم‌ترین صنایع کشور صنایع کوچک است و این صنایع پشتیبان صنایع بزرگ استلذا دستگاه‌های حاکمیتی و صنایع بزرگ باید به این صنایع توجه داشته باشند.
وی افزود: در حال حاضر در شهرک‌های صنعتی استان ۳۰۱ واحد کارگاهی تعریف‌شده که از این تعداد ۲۸۴ مورد به بهره‌برداری رسیده است و این واحدها درمجموع برای بیش از ۸۰ هزار نفر اشتغال ایجاد کرده است.
فرشچی بیان کرد: به‌طورکلی یک هزار و 553 هکتار زمین به این واحدها اختصاص‌یافته است که در صورت فعال سازی سایر طرح ها تعداد ۴۴ هزار نفر اشتغال و ۱۳۵ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری دیگر به واحدهای صنعتی استان افزوده می شود.
وی در پاسخ به این سؤال که شنیده می‌شود واحدهای بسیاری برخی از اراضی را در اختیار داشته و نسبت به رهاسازی آن اقدام و یا تلاشی برای راه‌اندازی واحدی تولید ندارند نیز گفت: طی سال گذشته ۸۲۰ پرونده در گروه‌ها و جلسات داوری مربوط به صنایع بررسی شد که طی آن ۲۹۲ قرارداد با واحدها فسخ و به حدود ۵۰۰ مورد مهلت داده شد تا بتوانند با ارائه ادله لازم و مستندات واحد خود را تکمیل کرده و به بهره‌برداری رسانند.
وی بابیان اینکه تمام تلاش ما برای جلوگیری از تعطیلی واحدهای تولید است اظهار کرد: در این راستا جلسات مختلفی با بانک‌ها برای تأمین سرمایه در گردش و هم‌چنین حل مشکلات واحدهای صنعتی بدهکار برگزارشده است و بر اساس توافقات صورت گرفته، مقرر شد ۶۰ واحد راکد طی سال جاری در شهرک‌های صنعتی استان تعیین تکلیف شود.
تکمیل ظرفیت‌های صنعتی در غرب مشهد
توسعه صنایع در مشهد طی سالیان گذشته بیشتر به‌سوی غرب این شهر و روی آبخوان‌های حیاتی آن بوده که پس از گذشت سال‌ها دیگر زمینی برای استقرار واحدهای جدید صنعتی باقی نمانده و سرمایه‌گذاران را با چالش کمبود زمین مواجه کرده است.
بخش غربی مشهد تا قوچان مملو از واحدهای صنعتی پراکنده مستقر در اطراف یا در قالب شهرک‌های صنعتی است که در طول سال‌های گذشته به‌تدریج توسعه‌یافته و هم‌زمان با گسترش شهر به بخش جدایی‌ناپذیر آن تبدیل‌شده است، درحالی‌که منابع آب شهر نیز در همان بخش واقع‌شده و مسئولان، استقرار واحدهای جدید را در این بخش مضر می‌دانند.
این در حالی است که تمایل عمده سرمایه‌گذاران به‌ویژه صنایع دانش‌بنیان و هایتک رو به توسعه خراسان رضوی استقرار در اطراف مشهد به‌ویژه مناطق توسعه‌یافته‌ای است که برای اجرای طرح خود دغدغه انشعاب برق و آب و گاز نداشته باشند لذا شهرک‌های صنعتی توس و ماشین‌سازی واقع در غرب مشهد را بهترین گزینه برای استقرار واحد خود می‌دانند.
هم‌اکنون غرب مشهد محل استقرار هزار و ۸۰۰ واحد صنعتی، چندین شهرک صنعتی و به‌ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان و نوپایی است که توسعه‌یافته‌اند و برای افزایش تولید و اشتغال خود به‌قرار داشتن در مجاورت این شهر و استفاده از زیرساخت‌های آن نیاز دارند و حاضر نیستند به دلیل توسعه‌ای که در غرب مشهد اتفاق افتاده است در شهرک‌های صنعتی دیگر خراسان رضوی استقرار یابند.
کمبود زمین اکنون مشکل جدید برای صنایع خواهان توسعه در مشهد است لذا تکمیل و راه‌اندازی شهرک صنعتی شماره ۵ یکی از ضروریات و فوریت‌هایی است که برای توسعه صنایع کوچک در خراسان رضوی و به‌ویژه شهر مشهد باید با سرعت بیشتری دنبال شود.
نظر شما