تهمینه غمخوار؛ بازار: مقامات طالبان اخیرا اعلام کرده اند که ایران و افغانستان مسیر جدید ترانزیتی را برای افزایش تجارت میان دو کشور ایجاد خواهند کرد. براساس گزارش رسانه‌های افغانستان، دولت موقت طالبان در صدد گشایش یک راه جدید تجاری با ایران است و قرار است این راه در کنار راه پل ابریشم در ولایت نیمروز ساخته شود.
به گفته مولوی فاضل محمد فضلی رئیس اداره صنعت و تجارت طالبان در نیمروز، با ساخت این راه جدید، روند داد و ستد بین ایران و افغانستان سرعت می یابد؛ ضمن اینکه نجیب الله خاشرودی، رئیس اتاق تجارت افغانستان نیز در این باره گفته که با بازگشایی مسیر جدید درآمد دولت موقت طالبان نیز از این طریق افزایش خواهد یافت.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع روابط ایران و افغانستان، خبرنگار بازار گفتگویی با «محمد مهدی جوانمرد قصاب» رایزن سابق بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان و مشاور نماینده ویژه رییس جمهور در امور افغانستان در خصوص وضعیت تجارت دوجانبه و پایانه های مرزی، راه آهن خواف_هرات و بندر چابهار ترتیب داده که مشروح مصاحبه را در ادامه می خوانیم:
در حال حاضر حجم روابط اقتصادی و تجاری ایران و افغانستان با توجه به ظرفیت‌های دو کشور و جایگاه ایران در بازار این کشور در چه سطحی است ؟
با توجه به کاهش کمکهای خارجی در افغانستان و حجم تولیدات و درآمدهای ملی این کشور، قدرت خرید مردم و انجام پروژه ها روند کاهشی را طی کرده است. طبیعتا، اقتصاد افغانستان کوچک شده است. در میان کشورهایی که با افغانستان در تعاملات اقتصادی هستند، سهم ایران از بازار افغانستان کاهش پیدا نکرده اما به لحاظ ارزشی افت پیدا کرده است.
آمار پنج ماهه صادرات ایران به افغانستان نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر ارزش دلاری معادل ۶۴۱ میلیون دلار ثبت شده که درصد تغییرات نسبت به سال گذشته در همین پنج ماه ۲۶- درصد به لحاظ ارزشی و ۴۲ درصد کاهش به لحاظ وزنی گزارش شده است.
این کاهش وزنی نشان می دهد که کالاهی حجیم مانند مصالح ساختمانی مانند میلگرد، سیمان و غیره به دلیل کاهش روند ساخت و ساز در افغانستان به میزان کمتری صادر شده در حالی که شاهد نمایان شدن کاهش وزنی بیشتری بوده ایم.
اگر پروژه های مشترک و روند ساخت و ساز مجددا در افغانستان فعال شوند، روند صادرات ایران به حالت قبلی باز خواهد گشت
اما، از نظر ارزشی به دلیل آنکه کالاهایی مانند مواد غذایی، فرش ماشینی، موکت و ... که دارای ارزش بالاتر اما وزن پایین تر هستند، از جایگاه خود برخوردار هستند و روند صادرات در حال طی شدن است. به هرحال اگر پروژه های مشترک و روند ساخت و ساز مجددا فعال شوند، روند صادرات ایران به حالت قبلی باز خواهد گشت.
در رابطه با واردات ایران از افغانستان، در پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۱ رقمی برابر ۱۰ میلیون دلار گزارش شده است. البته روند صادرات نسبت به تیرماه در سال جاری بهبود یافته، اما به طور کلی روند کاهشی را طی کرده است.
در خصوص کالاهایی که از ایران به افغانستان صادر شده می توان به فرآورده های نفتی مانند روغن های سبک، کف پوش ها، محصولات کشاورزی، اوره، صنایع غذایی مانند رب گوجه فرنگی و مصالح ساختمانی طی این مدت اشاره کرد.
وضعیت مرزها و پایانه های مرزی برای انجام تجارت فی مابین چگونه است؟
در مرزها، ایران با ماندگاری کمتری برای عبور و مرور کامیون ها مواجه است در حالی که رصدها به صورت روزانه انجام می شود. با نظارت روزانه از سوی دفتر نمایندگی ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان و شخص آقای کاظمی قمی، هرروز مرزها برای عبور و مرور مسافرین و کامیون ها تحت کنترل هستند. در صورتی که مشکلی هم ایجاد شود، ما در اسرع وقت با طرف افغان وارد مذاکره به منظور رفع آن مشکل می شویم.بر همین اساس، نتیجه مذاکرات طرفین این بوده که در حال حاضر ماندگاری کامیون ها کم است و هزینه خواب ماشین شامل حال تجار نمی شود ضمن اینکه قیمت تمام شده محصولات در بازار افغانستان نیز پایین تر می آید.
* چند روز پیش مقامات طالبان اعلام کردند که مسیر جدید ترانزیتی در ولایت نیمروز برای افزایش مناسبات تجاری میان ایران و افغانستان ایجاد خواهد شد؛ در حالی که این مسیر موجب گشایش یک راه جدید تجاری با ایران است. از نظر شما ساخت این مسیر تا چه اندازه در گسترش مناسبات تجاری دو کشور همسایه موثر است؟
مسیر میلک به آسیای میانه از طریق افغانستان مسیر جدیدی نیست و بحثهایی در خصوص آن از گذشته مطرح بوده است. ایران نیز از این مسیر برای عبور از افغانستان و مباحث ترانزیتی استفاده کرده است. اما هم اکنون، جدیت در خصوص راه اندازی قطعی این مسیر افزایش یافته است. در دوره های پیشین، جمهوری اسلامی از مرز میلک در جهت انجام صادرات استفاده کرده و با طرف افغان در خصوص پل دوم به تفاهم رسیده که این موضوع در جهت افزایش نقش ترانزیتی دو منطقه میلک و زرنج تاثیر بسزایی دارد. در حال حاضر، هم جمهوری اسلامی و هم طرف افغان قصد دارند تا جدی تر عمل کرده و مسیرهای ترانزیتی را فعالتر نمایند تا افغانستان بتواند به عنوان قلب آسیا در زمینه ترانزیت شناخته شود.
راه آهن خواف_ هرات برای دو کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. آیا آن قسمتی که بر عهده افغانستان بوده تکمیل شده؟ به طور کلی وضعیت این راه آهن در چه مرحله ای است؟
اگر خط آهن ریلی جدید میلک به قندهار راه اندازی شود، تاثیر قابل توجهی در زمینه حمل و نقل از بندر چابهار تا قندرهار خواهد داشت و قندهار را به آبهای آزاد متصل خواهد کرد و روند توسعه این کشور تسریع خواهد شد.
همچنین ایران در خصوص ایجاد کنسرسیوم ریلی در جهت افزایش همکاری های ترانزیتی بین دو کشور با حضور بخش خصوصی اقدام کرده است.
البته، ایران خواهان این مسئله است که این خط به هرات و از هرات به مزار شریف و قندهار متصل شود. در حقیقت، جمهوری اسلامی به دنبال ایجاد خطوط جدید ریلی به خصوص راه ریلی میلک به قندهار در جهت کاهش هزینه های حمل و نقل و توسعه روابط تجاری با این کشور است. اگر این خط آهن ریلی جدید راه اندازی شود، تاثیر قابل توجهی در زمینه حمل و نقل از بندر چابهار تا قندرهار خواهد داشت و قندهار را به آبهای آزاد متصل خواهد کرد و روند توسعه این کشور تسریع خواهد شد.
در صورتی که خط ریلی که از چابهار به زاهدان امتداد دارد، به قندهار و سپس کابل متصل شود، بدون شک تاثیرات مثبت قابل توجهی بر اقتصاد افغانستان خواهد گذاشت
نظر شما