بازار؛ گروه بین الملل: در جلسه اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۵۶ کشور که ۲۳ طرف آن عضو شورای حکام آژانس بودند بیانیه‌ای علیه ایران صادر شد و تهران را به عدم همکاری با نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متهم کردند.
این بیانیه توسط آمریکا و سه کشور اروپایی پیشنهاد شده بود و ایران را به عدم همکاری در موضوعات پادمانی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متهم می‌کند. بیانیه مورد نظر توسط نماینده آلمان قرائت شد.
وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگوی تلفنی با همتای عمانی صدور بیانیه غیرسازنده در نشست شورای حکام آژانس انرژی اتمی را بی ثمر خوانده بود و گفته بود: رمز رسیدن به نقطه مطلوب توافق، تمرکز آمریکا بر واقع بینی و نشان دادن اراده لازم است.
با وجود قرائت این بیانیه ضدایرانی جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران بدون صدور قطعنامه پایان یافت.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.
*روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال در گزارشی به نقل از مقام‌های آمریکایی خبر داد که دولت بایدن هیچ تصمیمی برای تعلیق تلاش‌ها برای دستیابی به توافق با ایران درباره موضوع هسته‌ای نگرفته است. بر اساس گفته این مقام‌های آمریکایی، مشغول بودن دولت بایدن در موضوعات داخلی سبب شده تا زمان کمی برای دستیابی به توافق نهایی با ایران باقی بگذارد. معنای حرف اخیر چیست؟
دولت بایدن علاوه بر مشغول شدن به مسائل داخلی غیرقابل حل، از جمله مسائل مربوط به انتخابات میان دوره ای کنگره در نوامبر امسال، بر جنگ در اوکراین و به چالش کشیدن چین نیز متمرکز است. اگرچه مذاکرات مربوط به برجام به حالت تعلیق در نیامده است، اما به نظر نمی رسد که در حال حاضر نگرانی اصلی بایدن باشد. همچنین، دولت بایدن ممکن است به این نتیجه رسیده باشد که به راحتی نمی تواند تیم مذاکره کننده فعلی ایران را مانند تیم ایرانی در دولت روحانی کنترل کند.
*آیا امکان احیای برجام قبل از انتخابات کنگره آمریکا وجود دارد؟
همه نشانه‌ها حاکی از آن است که احتمال احیای برجام قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا بسیار کم است و در حال حاضر نباید انتظار فشار عمده‌ای را داشته باشیم.
*ایران اعلام کرده ایران در خصوص سه مکان ادعایی آژانس، کمال همکاری را داشته و اطلاعات و پاسخ به سؤالات آژانس را ارسال کرده و جلسات گفت‌وگو برای رفع ابهام را نیز برگزار کرده است. ارزیابی شما چیست؟
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هرگز یک داور واقعاً غیرسیاسی در مناقشه هسته‌ای ایران نبوده است. متأسفانه، تحت رهبری رافائل گروسی، اخیرا آژانس بیش از هر زمان دیگری سیاسی شده است. متأسفانه، بر اساس توافق پادمان، ایران بر اساس گزارش ها و ارزیابی های آژانس تخطی انجام نداده است. چشم اندازی زیادی وجود ندارد که وضعیت فعلی در آینده نزدیک تغییر کند و آژانس پرونده ایران را در آینده نخواهد بست.
*اسرائیل عضو NPT نیست و دارای سلاح هسته ای است و در مورد مساله هسته ای ایران کماکان نظر می دهد. این در حالی است که طبقه اعلام آژانس، همکاری ایران ذیل NPT است. ارزیابی شما از تحریکات اسرائیل چیست؟
اگرچه اسرائیل عضو NPT نیست، اما عضو بسیار فعال آژانس بین المللی انرژی اتمی است. این ممکن است طعنه آمیز به نظر برسد، اما عضویت در آژانس بین المللی انرژی اتمی نیازی به عضویت در NPT ندارد. اسرائیل از همان ابتدا از این فرصت استفاده کرد و در حالی که بدون پاسخگویی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، زرادخانه هسته‌ای قدرتمندی را در اختیار داشت، به سرسخت‌ترین مخالف برنامه هسته‌ای ایران تبدیل شد. به هر دلیلی، ایران هرگز وضعیت تسلیحات هسته‌ای اسرائیل را جزء لاینفک مذاکرات خود قرار نداده است، چه قبل و چه پس از امضای برجام. نقش اسرائیل به عنوان عضوی غیر از NPT و یک کشور تحریک‌آمیز دارای سلاح هسته‌ای باید از همان ابتدا در محور مذاکرات هسته‌ای با غرب قرار می‌گرفت.
*با وجود اینکه ایران از برخی تعهدات برجامی خود متعاقب نقض برجام توسط آمریکا، عقب نشینی کرده است ولی آن تعهدات ذیل برجام بود که طرف مقابل به آن عمل نکرد و اروپا نیز هیچ تلاشی برای بهره مندی اقتصادی ایران انجام نداد و کانال مالی اینستکس را هم عملیاتی نکرد. بنابراین حتی اگر برجام احیا نشود نیز فعالیتهای هسته ای ایران مغایر با NPT نبوده است. ارزیابی شما چیست؟
زمانی که ایالات متحده از برجام خارج شد، این توافق بی معنی شد. اروپایی ها با ساخت مکانیسم هایی مانند اینستکس، «کانال سوئیس» و امثال آن توانستند ایران را فریب دهند. با این حال، واضح بود که بدون رضایت واشنگتن، اروپا بازیگری بدون ابزار قدرت در احیای برجام بود (و هنوز هم هست). ایران تا کنون باید یاد گرفته باشد که مشکلاتش با غرب ماهیت سیاسی دارد و از طریق سازوکارهای قانونی از جمله NPT یا برجام حل نخواهد شد.
نظر شما