سمیه اصغری؛ خبرگزاری بازار: گرمسار منطقه‌ای گرم با آب‌وهوای قشلاقی، سال‌های زیادی است که عشایر در این شهرستان برای تأمین مرتع و چرای دام خود در ییلاق ناگزیر به پرداخت باج‌های سنگین به بالادستی‌ها در منطقه ییلاقی فیروزکوه بوده‌اند و این امر مشکلات عدیده‌ای را برایشان پدید آورده است از یک‌سو عشایر به زمین و مرتع زنده هستند و از سوی دیگر به‌جز دامداری، صنایع دستی و لبنیات و محصولات تولیدی، عشایر چیزی برای گذران زندگی ندارند.
زندگی عشایر گرمساری اما امروز دشوار شده است زندگی که پایه آن زمین است؛ قصه ازآنجایی شروع شد که عشایر گرمساری از پرداخت باج و خراج‌های سنگین به بالادستی‌ها به سطوح آمدند و برای رفع مشکلاتشان به مسئولان رجوع کردند مسئولان نیز برای رفع این چالش جدی وعده‌هایی دادند که نافرجام باقی ماند و دردی از عشایر این شهرستان درمان نکرد.
عشایر سرمایه‌های استان سمنان و شهرستان گرمسار هستند و نقش مؤثر و محوری در تولید مواد غذایی کشور را ایفا می‌کنند؛ این در حالی است که امروز عشایر حال خوشی ندارند و فقدان مرتع برای آن‌ها به یک کابوس تبدیل‌شده است و با ادامه این روند عشایر گرمساری از چرخه تولید اخراج خواهند شد.
پایش مرتع دردی از عشایر گرمسار درمان نکرد
یکی از نمایندگان عشایر گرمساری در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه تا سال گذشته عشایر گرمسار برای کوچ کردن به ییلاق و تأمین مرتع موردنیاز برای چرای دام مجبور بودند به بالادستی‌ها که مرتع‌دارند اما دام ندارند باج‌های سنگینی پرداخت کنند.
رحمت‌الله رنجبر با تأکید بر اینکه عشایر گرمساری دام و پروانه عشایری دارند اما مرتع ندارند، افزود: باج‌خواهی بالادستی‌ها که هرسال سنگین‌تر از سال قبل می‌شد عشایر گرمساری را به‌شدت درگیر کرده بود و مسئولان تنها راه‌حل این مشکل را پایش مراتع و اجرای طرح ممیزی می‌دانند.
وی تصریح کرد: پایش مراتع با حضور نماینده‌ای از عشایر، رئیس اداره امور عشایری، منابع طبیعی و مسئولان رده‌بالا اجرا شد اما نتیجه مطلوبی برای عشایر نداشت و نه‌تنها دردی از ما درمان نکرد بلکه برای تأمین مرتع دام عشایر گرمساری به‌شدت درگیر چالش شدند.
این عشایر گرمساری بابیان اینکه عشایر با فقدان مرتع و کوچ نکردن به ییلاق از چرخه تولید اخراج خواهند شد، تأکید کرد: من ۳۵۰ رأس دام دارم که در تابستان امسال مجبورم به‌صورت دستی به دام‌ها خوراک دهم و این امر قطعاً در تلفات دام و میزان تولیدات محصولات لبنی تأثیرگذار خواهد بود و به‌تبع آن سایر عشایر نیز که مرتع ندارند درگیر این چالش می‌شوند.
فقدان مرتع منجر به کاهش تولیدات محصولات لبنی عشایر می‌شود
نماینده دیگر عشایر گرمسار نیز در گفتگو با خبرنگار بازار، بابیان اینکه ۳۰۰ رأس دام دارم که با فقدان مرتع و ماندن در منطقه قشلاقی به‌زودی شاهد تلف شدن دام خواهیم بود، اظهار داشت: مرتع و علوفه آن‌که در بالادست وجود دارد خدادادی است و ما برای چرای دام و بقای زندگی ناگزیر به پرداخت باج به بالادستی‌ها هستیم تا اجازه استفاده از مرتع را به عشایر بدهند.
رادمنش در ادامه با اشاره به اینکه مسئولان نیز برای رفع این مشکل به ما صدور پروانه مرتع دادند، تصریح کرد: نه‌تنها این وعده محقق نشد بلکه با پیگیری برای عدم پرداخت باج‌های سنگین به بالادستی‌ها از دریافت مرتع برای زمان ییلاق در سال جاری محروم شدیم.
وی با تأکید بر اینکه میزان تولید شیر در محیط گرم به‌شدت کاهش می‌یابد و علاوه بر آن خوراک دام به‌صورت دستی نیز تأثیر منفی در کمیت و کیفیت شیر می‌گذارد، تصریح کرد: عشایر گرمساری که امسال مرتع ندارند باید هزینه گزافی برای خرید نهاده دامی در بازار آزاد بپردازند و این امر مشکلات عشایر را دوچندان می‌کند.
اجرای طرح ممیزی مراتع راهکار رفع مشکلات
مدیرکل امور عشایری استان سمنان در گفتگو با خبرنگار بازار، درباره این مشکل اظهار داشت: عشایر گرمسار منطقه ییلاقی ندارند و برای تأمین مرتع موردنیاز خود ناگزیر هستند به مراتع ییلاقی در بالادست مراجعه کنند و پیش‌ازاین عشایر برای استفاده از مرتع در بالادست به صاحبان مراتع مبلغی را به‌عنوان اجاره پرداخت می‌کردند که امسال بالادستی‌ها از این امر امتناع می‌کنند.
ممیزی مراتع پایان باج‌خواهی بالادستی‌ها خواهد بود و پیگیری این امربر عهده منابع طبیعی و مسئولان کشوری است
مراد خادم اجرای طرح ممیزی مجدد مراتع را بهترین راهکار برای رفع مشکلات عشایر دانست و گفت: ممیزی مراتع پایان باج‌خواهی بالادستی‌ها خواهد بود و پیگیری این امربر عهده منابع طبیعی و مسئولان کشوری است.
وی با تأکید بر اینکه اجاره مرتع باقیمت‌های بالا منصفانه نیست و عدم ارائه مرتع از سوی بالادستی‌ها آسیب جدی را به عشایر این شهرستان وارد می‌کند، تصریح کرد: در حال حاضر برای رفع این مشکل به جد پیگیری می‌شود و برای کمک به کاهش آسیب‌های ناشی از این امر توزیع نهاده دامی بین عشایری که فاقد مرتع هستند و امسال به ییلاق کوچ نکردند در دستور کار قرار دارد.
مشکلی برای تأمین نهاده دام عشایر در استان سمنان وجود ندارد
مدیرکل امور عشایری استان سمنان بابیان اینکه مشکلی برای تأمین نهاده دام عشایر وجود ندارد، افزود: این مسئله هزینه‌هایی را به عشایر تحمیل می‌کند و می‌تواند آسیب جدی به تولیدات لبنی و میزان درآمدزایی عشایر وارد کند.
خادم با اشاره به اینکه تاکنون دو هزار و ۹۷۵ تن نهاده در گرمسار توزیع‌شده است، تصریح کرد: درمجموع ۱۶۳ خانوار عشایری با ۹۰ هزار رأس دام در گرمسار وجود دارد که رفع مشکلات این قشر در اولویت نخست قرار دارد.
وی با در ادامه بابیان اینکه بر اساس سرشماری سال ۹۷ در کل استان سه هزار و ۱۸۱ خانوار عشایری زندگی می‌کنند، تصریح کرد: درمجموع یک‌میلیون و ۷۴ هزار رأس دام سبک متعلق به خانواده‌های عشایری استان سمنان است و طی یک سال گذشته ۲۲ هزار و ۸۶۳ تن انواع نهاده‌های دامی بین عشایر توزیع‌شده است.
مدیرکل امور عشایری استان سمنان با اشاره به اینکه ۱۷ هزار و ۴۵۸ تن جو، سه هزار و ۴۵۰ تن کنسانتره توزیع‌شده است، افزود: در این مدت ۴۵۵ تن یونجه و یک هزار و ۵۰۰ تن سیلاژ نیز توزیع‌شده است.
پاسخ مدیرکل منابع طبیعی استان سمنان به خبرنگار بازار
علینقی حیدریان مدیرکل منابع طبیعی استان سمنان در گفتگوی تلفنی با خبرنگار بازار، در پاسخ به سؤال «چه اقدامی برای پیگیری رفع مشکل مرتع عشایر گرمساری در بالادست و طرح ممیزی مراتع انجام دادید؟» گفت: مرتع عشایر گرمساری در بالادست مربوط به حوزه فعالیت استان سمنان نمی‌شود و مرتع عشایر در منطقه فیروزکوه در حوزه مدیریت استان تهران قرار دارد و این مسئله پیش‌ازاین از سوی نماینده مردم گرمسار و آرادان در مجلس شورای اسلامی به‌عنوان یک مسئول ملی پیگیری می‌شد.
رئیس اداره امور عشایری گرمسار اما نظری دیگر دارد رمضان جورابلو در گفتگو با خبرنگار بازار، بابیان اینکه فقدان مراتع یکی از مهم‌ترین مشکلات عشایر شهرستان است، اظهار داشت: تأمین مرتع عامل اصلی پرداخت باج‌های سنگین به بالادستی‌ها است.
رمضان جورابلو با اشاره به اینکه عشایر شهرستان‌های گرمسار و آرادان بخش عمده‌ای از دسترنج محصولات تولیدی خود را به‌عنوان باج به مرتع‌داران می‌پردازند، افزود: برای رفع این مشکل مکاتبات و پیگیری‌های متعددی از وزارت جهاد کشاورزی و ریاست سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور شده است.
وی از آغاز عملیات پایش مراتع خبر داد و گفت: این طرح با تشکیل اکیپ ممیزی و با حضور نمایندگان منابع طبیعی و امور عشایری اجرایی شد که عدم همکاری برخی دستگاه‌ها مانع از تحقق این امر و رفع مشکلات عشایر شهرستان گرمسار و آرادان شدند.
جریمه ۳۸۰ میلیون تومانی عشایر گرمسار
رئیس اداره امور عشایری گرمسار تصریح کرد: تعدادی از عشایر با طرح پایش درگیر شدند که منجر به ارسال اخطار توسط مراجع قضائی و تصویب جرائم برای این قشر تولیدکننده تا سقف ۳۸۰ میلیون تومان نیز شد.
جورابلو با تأکید بر اینکه زندگی عشایر وابسته به مرتع است، خاطرنشان کرد: از طرفی با توجه به نتیجه نرسیدن و نهایی نشدن طرح پایش مراتع و چالش جدی فقدان مرتع برای عشایر این شهرستان، در سال آینده بروز مشکلات بزرگ برای عشایر و ماندن دام آن‌ها در قشلاق را در پیش خواهیم داشت.
وی تأمین علوفه دستی، تأمین آب شرب دام و عدم تولید فرآورده‌های لبنی را تهدید جدی برای عشایر این شهرستان دانست و گفت: برای کاهش مشکلات مالی و تأمین مراتع موردنیاز عشایر این شهرستان نیازمند حمایت مسئولان دستگاه‌های قضائی و مسئولان کشوری مربوطه در راستای تأمین مرتع هستند.
رئیس اداره امور عشایری گرمسار با اشاره به نقش ویژه عشایر در رونق تولید و اقتصاد داخلی کشور بیان کرد: با برند سازی و صادرات محصولات تولیدی عشایر می‌توان گامی مؤثر در بهبود وضعیت کشور برداشت.
پروانه چرا نمی‌خواهیم، حداقل از جریمه عشایر بگذرند
یکی دیگر از عشایر گرمساری در گفتگو با خبرنگار بازار، اظهار داشت: سال گذشته در جلسات پیگیری مشکلات مرتع عشایر گرمسار نماینده مردم گرمسار و آرادان در مجلس شورای اسلامی با وعده صدور پروانه مرتع تعدادی از عشایر را مجاب کرد که به پرداخت حق مالکیت دام خود اقرار کنند و عشایر نیز چنین کردند.
گیلوری در ادامه گفت: نتیجه این اقدام جریمه ۳۸۰ میلیون تومانی عشایر به جرم چرای غیرمجاز در منطقه شد و امسال نیز تمام عشایر گرمسار از مرتع در بالادست حتی به شیوه پرداخت باج و اجاره‌های سنگین محروم شدند.
وی با تأکید بر اینکه اجرای طرح ممیزی و پایش مراتع با تغییر مسئولان آن‌طور که باید انجام‌نشده است، بیان کرد: پروانه چرا در مرتع نمی‌خواهیم حداقل جریمه ناحق از عشایر دریافت نکنند و برای رفع مشکلات ما را حمایت کنند.
خبرنگار بازار چند مرحله غلامرضا کاتب با نماینده شهرستان‌های گرمسار و آرادان برای پیگیری این مشکل تماس گرفت که متأسفانه پاسخ داده نشده است.
در شرایطی که اقتصاد کشور به‌شدت درگیر بحران است و مقام معظم رهبری به حمایت از تولیدات ملی و خودکفایی تأکیددارند حمایت از عشایر که قشر تولیدکننده در کشور هستند به‌عنوان یک اولویت باید در دستور کار قرار گیرد و با ارائه خدمات زیرساختی به این قشر از کاهش جمعیت عشایر جلوگیری شود.
نظر شما