سمیه گلابگیریان، بازار؛ ثبت جهانی بافت تاریخی یزد دستاوردهای زیادی را نه تنها برای بافت تاریخی و شهر یزد بلکه برای صنعت گردشگری استان رقم زده و آن را به مرکز رویدادها و جشنواره ها تبدیل کرده اما مهمترین دستاورد جهانی شدن بافت تاریخی یزد را می توان خودباوری ساکنان و ایجاد غرور ملی نام برد.
تسری یافتن رونق گردشگری در بافت تاریخی به سایر شهرها و روستاهای استان برای بهره برداری از ظرفیت های تاریخی، طبیعی و فرهنگی در راستای تقویت گردشگری از جمله این دستاوردها است که سیدمصطفی فاطمی، مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی در گفتگویی با خبرنگار بازار به بررسی آنها پرداخته است.
* ثبت جهانی یزد چه تاثیراتی در رونق گردشگری استان و کشور داشته است؟
قبل از ثبت جهانی یزد اقدامات زیادی صورت گرفت که استان یزد به این خودباوری رسید که می تواند در مقابل بسیاری از شهرهای بزرگ گردشگری کشور جایگاه خود را باز کند. تقریبا می توان گفت که شهر یزد، تنها شهری است که بعد از انقلاب به عنوان شهر گردشگری واقعی توانسته جایگاه خودش را در صنعت گردشگری پیدا کند.
بعد از ثبت جهانی اتفاقات خوبی در وجه گردشگری و میراث فرهنگی برای یزد در دنیا ایجاد شد. این وجه باعث شد در حالی که فقط بافت تاریخی یزد به ثبت جهانی رسید، دیگر جاذبه های منحصر به فرد استان نیز دیده شود و یک منظومه ای را به وجود آورد که روند را برای ثبت دیگر جاذبه های استان تسهیل کرد .
قبل از ثبت جهانی یزد اقدامات زیادی صورت گرفت که استان یزد به این خودباوری رسید که می تواند در مقابل بسیاری از شهرهای بزرگ گردشگری کشور جایگاه خود را باز کند
قبل از ثبت جهانی یزد تنها بافت های تاریخی شهرهای یزد، اردکان و میبد درفهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده بود اما بعد از ثبت چهانی این رویه باب شد و باعث شد جاذبه های بقیه شهرهای استان در فهرست آثار ملی به ثبت برسند.در ادامه شهرهای ابرکوه، مهریز، تفت، بافق، شاهدیه، مروست و روستای ترکان شهر عقدا با سرعت در دو سال اخیر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند که روند ثبت ملی در استان یزد را متحول کرد و یزد بارها رتبه نخست ثبت در فهرست آثار ملی و هم آثار معنوی را کسب کرد.
* وضعیت ما در ثبت آثار معنوی و تاثیر آن بر رونق صنعت گردشگری چیست؟
استان یزد در بحث آثار معنوی هم قابلیت های زیادی دارد اما تا قبل از ثبت جهانی یزد، تعداد غذاهایی که به ثبت رسیده بود بسیار محدود بود ولی یک رویه ای آغاز شد که این تعداد را به مراتب افزایش داد. در ثبت آثار ناملموس مثل خوراک ها، آیین ها و مراسم و حتی بناها به جایگاه برتری در کشور دست یافت.
* همراهی مسئولان استان یزد برای بهره برداری از ظرفیت های ثبت جهانی را چطور می بینید؟
مهمترین دستاورد ثبت جهانی، تغییر نگاهی بود که در یزد اتفاق افتاد. در همین شهر در دوره هایی اعضای شورای شهر و شهرداران یا سایر نهادها اعتقادی به نگهداری از سازه های بافت تاریخی نداشتند و با لودر تخریب کرده و خیابان سازی می کردند اما بعد از ثبت جهانی جرات گفتن این که باید بافت را خراب کنیم دیگر وجود نداشت.
* آیا ثبت جهانی رونق اقتصادی هم برای یزد به همراه داشت؟
با ارتقای جایگاه گردشگری یزد بعد از ثبت جهانی، این استان به زمره شهرهای گردشگری اصفهان و شیراز پیوست و مثلث گردشگری ایجاد شد که اتفاقات خوبی به دنبال آن رقم خورد. با این اتفاقات ارتباط با سایر شهرهای گردشگری کشور و خارج از کشور افزایش و روند سرمایگذاری در حوزه های گردشگری رشد بسیار بالایی پیدا کرد.
به این ترتیب یزد رتبه نخست سرمایگذاری کشور را در سال های ۹۷ و ۹۸ و ۹۹ کسب کرد و به این ترتیب با رونق اقتصادی بخش گردشگری، تعداد پروژه هایی مرمتی استان یزد به شدت افزایش پیدا کرد به گونه ای که در سال ۹۹ برای مرمت هزار و ۲۷۵ پروژه در استان مجوز صادر شد در حالی که تعداد مجوزهای مرمتی صادر شده در کل کشور ۳ هزار پروژه بود. این یعنی یزد تقریبا نزدیک به نصف پروژه های مرمتی کشور را در دست گرفته بود.
از سوی دیگر اعتبارات دولتی خوبی وارد بافت تاریخی یزد شد و توجه سایر نهادها و دستگاه‌ها به یزد افزایش پیدا کرد و یزد توانست در بحث پروژه های بازآفرینی شهری اعتبارات خوبی را کسب کند و وارد بحث گردشگری شود.
* بعد از ثبت جهانی شاهد رویدادهای جذاب در حوزه گردشگری هستیم، در این باره توضیح دهید.
یکی دیگر از دستاوردهای ثبت جهانی، تبدیل یزد به مرکز رویدادها و جشنواره ها بود. با حضور گردشگران یزد در سالهای ۹۷ و ۹۸ عنوان شهری که دارای بیشترین رشد گردشگر کشور بود، را به دست آورد و این اتفاق باعث شد که در کنارش رویدادهای گردشگری هم افزایش پیدا کند و نه تنها در بافت تاریخی بلکه در شهرهای مختلف این اتفاق افتاد .
* بعد از ثبت جهانی، یزد صاحب عناوین مختلفی شد، درباره این عناوین توضیح دهید.
یزد بعد از ثبت جهانی سمت و سویی به سمت ثبت شدن به عنوان شاخصه های دیگری که در دنیا مطرح بود، پیدا کرد که از جمله آنها می توان شهر دوستدار کتاب، شهر دوستدار انرژی، شهر دوستدار معلولان و شهر پایدار اشاره کرد که همه این عناوین دید مردم ایران و جهان را به شهر یزد تغییر داد.
اعتبارات دولتی خوبی وارد بافت تاریخی یزد شد و توجه سایر نهادها و دستگاه‌ها به یزد افزایش پیدا کرد
* بالاترین ارزش ثبت جهانی یزد را چه می‌دانید.
بالاترین ارزشی که ثبت جهانی به یزد داد، ایجاد خودباوری در مردم است. اکنون در تک تک مردم یک غرور ملی ایجاد شده است. گروهای داوطلبانه هم یکی بعد از دیگری برای نخستین بار برای نجات بخشی بناهای تاریخی و مرمت بناها شکل گرفتند.
رونق گردشگری ابعاد متعددی دارد، درباره ایجاد زیرساخت های جدید گردشگری در کنار داشته های تاریخی و طبیعی چه اتفاقی روی داده است؟
در این مورد می توان به افزایش موزه ها و خانه های خلاق اشاره کرد. تعداد موزه هایی که در یزد بود انگشت شمار بود ولی امروز تعداد موزه ها به ۸۰ مورد رسیده تا حدی که خود مردم باعث احداث موزه های متعدد شدند.یکی دیگر از اتفاقات در زیرساخت های گردشگری، سرمایه گذاری جدید در بافت تاریخی در قالب خانه های خلاق و پهنه های خلاق برای سرمایه گذاری بود که به دنبال خانه نقاشی، خانه هنر، خانه گالری ها، کتابخانه گردشگری، خانه حیوانات، خانه مس، خانه فرش، خانه صنایع دستی، خانه خلاق زیلو و بسیاری از خانه ها و گالری های متعدد برای رونق اجتماعی و اقتصاد بافت تاریخی ایجاد شدند.
* به نظر شما ثبت جهانی به بازگشت مردم به سمت بافت تاریخی منجر شده است؟
بله، این اتفاق در حال پیشرفت است. برای مثال برخی از خانه های تاریخی به خانه دوم مردم تبدیل شده است. بسیاری از شهروندان یزدی تعطیلات را در روستاهای ییلاقی سپری می کردند اما با رونق گرفتن بافت تاریخی شاهد بازگشت آنها به خانه باغ های قدیمی واقع در بافت تاریخی هستیم. البته با ثبت جهانی اتفاقات مختلفی در تعدد انواع رویدادهای گردشگری از جمله گردشگری کودک، گردشگری روستایی، گردشگری طبیعت گردی و سایر موارد را شاهد هستیم.
نظر شما