خودکفایی ۹۵ درصدی ایران در طراحی و ساخت سدها

به گزارش بازار، سیدمحمدرضا رضازاده افزود: هم اکنون در طراحی، اجرا و ساخت سازه (ساختمان) سدها خودکفا هستیم، اما در برخی قطعات و تجهیزات نیروگاه‌های برقابی نیازمند به خارج کشور هستیم.

مدیر عامل اسبق شرکت منابع آب و نیروی ایران گفت: در قبل از انقلاب، صفر تا صد ساخت سدها را کشورهای خارجی انجام می‌دادند، اما پس از انقلاب، نیروهای داخلی فعال شدند و ساخت سدی مانند کارون ۳ را که خارجی‌ها اول انقلاب آن را رها کرده بودند توانستند کامل کنند.
وی افزود: دانش سدسازی مانند دانش‌هایی مانند انرژی هسته ای، نانو، سلول‌های بنیادی و تجهیزات نظامی، مهم است.

کارشناس ارشد مسائل آب کشور گفت:، چون آب متمرکز در یک مکان ذخیره می‌شود و رویت پذیر است به محض رویت مشکلی، بخش سدسازی هدف قرار می‌گیرد، اما باید توجه کرد مشکل اصلی کشور در بخش آب، به سوء مدیریت موجود در قسمت آب‌های زیرزمینی بر می‌گردد.

مدیر عامل اسبق شرکت آب منطقه‌ای فارس همچنین افزود: در دهه ۵۰ شمسی تعداد چاه‌های ما حدود ۴۷ هزار حلقه بود، اما الان به بیش از ۷۰۰ هزار حلقه رسیده که این موجب برداشت زیاد و در نهایت موجب فرونشست دشت‌ها در کشورمان شده است.

رضازاده گفت: در بخش آب کشور باید به سمت استفاده از یک سبد متنوع آبی مانند استفاده از پساب، شیرین سازی آب دریا، استفاده از آب‌های ژرف و ... حرکت کرد.

کارشناس مسائل آب کشور افزود: به عنوان مثال کشورهای جنوبی خلیج فارس هم اکنون روزانه حدود ۲۷ میلیون متر مکعب آب دریا را شیرین سازی و استفاده می‌کنند و برنامه توسعه آن را تا ۳۲ میلیون متر مکعب دارند، اما کشور ما با داشتن ساحل‌های وسیع در خلیج فارس و دریای عمان، فقط حدود ۶۰۰ هزار متر مکعب آب را شیرین سازی می‌کند.

وی درباره علت اتمام سدسازی در کشورهای پیشرفته و تداوم آن در ایران گفت: آن‌ها ۷۰ - ۸۰ سال زودتر از ما اقدام به ساخت سد کرده اند و در تمام موقعیت‌های مناسب جغرافیائی شان سد ساخته اند، اما ایران با اینکه به نقطه بالائی از سدسازی رسیده است، اما در برخی مکان‌ها کماکان نیاز به احداث سد دارد.
مدیر عامل اسبق شرکت منابع آب و نیروی ایران همچنین گفت: از سال ۱۹۰۰ تا ۱۹۰۹ میلادی ۵۴۵ سد در جهان افتتاح شد و در دهه ۷۰ میلادی به ۷۵۱۱ رسید و با روندی کاهشی در دهه پایانی قرن ۲۰ تعداد آن‌ها به ۳۳۵۴ سد رسید.

کارشناس مسائل آب کشور افزود: حدود ۳۲ درصد سدها در امریکای شمالی ۳۰ درصد در آسیا ۱۹ درصد در اروپا ۵ درصد در آفریقا ۳ درصد در امریکای جنوبی و ۲ درصد هم در استرالیا قرار دارد.

رضازاده درباره سرانه مخزن سد در جهان (حجم مخزن به ازای جمعیت هر کشور) نیز گفت: در آمریکا به ازای هر نفر ۱۹۶۰ متر مکعب، در روسیه ۶۱۰۰، در چین ۲۵۰۰ و در ایران ۶۰۰ متر مکعب ساخته شده است.

سد گتوند یکی از بهترین سدهای کشور است
مدیر عامل اسبق شرکت منابع آب و نیروی ایران درباره حواشی سد گتوند افزود: یکی از جفاهایی که به صنعت سدسازی کشور وارد شد زیر سوال بردن ساخت این سد است. با این که نیمی از عمر کاری خود را در بخش آب کشور سپری کرده ام اعلام می‌کنم سد گتوند یکی از بهترین سدهای ایران است.

کارشناس ارشد مسائل آب کشور گفت: تمام سدهایی که بالادست این سد بر روی رودخانه بزرگ کارون احداث شده است مانند سد کارون ۳، کارون ۴ و سد شهید عباسپور هدفشان تولید انرژی برقابی است، اما این سد که مشرف به دشت خوزستان است علاوه بر تولید برق، تنظیم آب کشاورزی را هم برعهده دارد.

وی افزود: اگر سدهای بالادست فقط در ساعات اوج مصرف برق وارد مدار می‌شوند، اما در سد گتوند به علت سرریزشدن تمام آب حوزه آبریز کارون به آن می‌تواند در تمام ۲۴ ساعت شبانه روز برق تولید کرد.
مدیر عامل اسبق شرکت منابع آب و نیروی ایران گفت: جلوگیری از سیلاب‌ها یکی دیگر از مزیت‌های سد گتوند است به نحوی که در سال‌های گذشته این سد توانسته است سیلاب‌های بزرگی به میزان ۶ هزار متر مکعب بر ثانیه را مهار و در مخزن خود ذخیره کند به نحوی که پائین دست متوجه آن نشده اند.

رضازاده درباره موضوع شوری آب گتوند هم افزود: هم اکنون حدود ۴ درصد آب این سد در کف مخزن، آب شور با "‌ای سی " بالاست و مابقی آن دارای کیفیت خوب و مناسبی است.

کارشناس ارشد مسائل آب کشور گفت: شوری آبی که به گتوند نسبت داده می‌شود مربوط به پساب واحدهای کشت و صنعت، حوضچه‌های پرورش ماهی و فاضلاب شهری و روستائی است که در پائین دست این سد، وارد رودخانه می‌شود.

وی افزود:گنبد نمکی در مخزن سد، که شوری آب گتوند به آن عودت داده می‌شود هم اکنون در آب حل شده و تثبیت شده است.

مدیر عامل اسبق شرکت منابع آب و نیروی ایران گفت: اندازه گیری‌های مختلف از سد و پائین دست سد نشان می‌دهد مشکل شوری به مخزن بر نمی‌گردد.

کارشناس ارشد مسائل آب کشور افزود: سد دز به عنوان یکی از آب‌های با کیفیت کشور وقتی در یک نقطه مشترک به کارون می‌پیوندد در مقایسه با شاخه رود کارون، تبدیل به یکی از بی کیفیت‌ترین آب‌ها می‌شود که علت آن به ورود پساب حوضچه‌های پرورش ماهی و واحدهای کشت و صنعت بر می‌گردد.

رضازاده گفت: دانشگاه تهران به عنوان دستگاهی بی طرف این موضوع را بررسی و تحلیل و در نهایت اعلام کرد مشکل شوری آب به بالادست سد بر نمی‌گردد بلکه مشکلات پائین دست سد، موجب این مشکل شده است.

مدیر عامل اسبق شرکت منابع آب و نیروی ایران افزود: سد گتوند، هزار مگاوات برق تولید می‌کند و تا ۲ هزار مگاوات هم امکان توسعه نیروگاهی دارد.

کارشناس ارشد مسائل آب کشور گفت: کلنگ احداث سد گتوند در زمان دولت اقای رفسنجانی به زمین زده شد و در زمان دولت آقای خاتمی، تونل انحراف آن ساخته، در زمان آقای احمدی نژاد آبگیری شد و در زمان دولت آقای روحانی در اولویت اخذ فاینانس از چین قرار گرفت که این نشان می‌دهد بیشتر دولت‌های بعد از انقلاب در این طرح شریک هستند.

وی افزود: در ابتدای دولت روحانی ان قلت هایی به احداث این طرح وارد کردند، اما در پایان دولت وی، این طرح را به عنوان یک طرح اولویت دار مطرح و به فکر تداوم ساخت آن شدند.

سد بختیاری را هرچه زودتر بسازید
کارشناس ارشد مسائل آب کشور گفت: ایران اوج سدسازی خود را طی کرده است، اما باز هم برخی مکان‌های خوبی وجود دارد برای ساخت سد، مانند سد بختیاری که هر چه کوتاهی کنیم در ساخت آن عواقب آن را باید پرداخت کنیم.

رضازاده ادامه داد: اگر سد بختیاری سال‌ها قبل ساخته شده بود همانند سدهای موجود بر رودخانه کارون که تاکنون توانسته است جلوی سیلاب‌های بزرگی را بگیرد آن هم می‌توانست جلوی قسمتهائی از سیلاب و خسارت‌های سیل بزرگ فروردین ۹۸ را بگیرد.

مدیر عامل اسبق شرکت منابع آب و نیروی ایران گفت: سد دز در پائین دست سد بختیاری هم اکنون از رسوب پر شده و رسوب به نزدیکی دریچه‌های ورود آب به نیروگاه‌های سد رسیده است که اگر زودتر اقدام نکنیم نیروگاه سد دز کارائی خود را از دست خواهد داد.

وی افزود: سازندگان سد دز در قبل از انقلاب توصیه داشتند سدی بالادست این سد ساخته شود تا هم " آورد آب " رودخانه را مدیریت کند و هم جلوی ورود رسوب به مخزن این سد را بگیرد.
مدیر عامل اسبق شرکت منابع آب و نیروی ایران تصریح کرد: برخی قائل هستند می‌شود رسوب این سد را می‌توان خارج کرد، اما نمی‌دانند هزینه این کار بیش از هزینه احداث سد در بالادست می‌باشد.

کارشناس ارشد مسائل آب کشور درباره ضرورت هرچه سریعتر ساخت این سد گفت: بین سد بختیاری و سد دز ۳ سد جریانی کوچک قرار خواهد گرفت که پس از رهاسازی آب از سد بختیاری در این ۳ سد برق تولید خواهد شد.

آقای رضازاده همچنین افزود: بر روی رودخانه کارون، سد جریانی کارون ۲ و سدهایی روی شاخه رودخانه "خرسان" که به کارون می‌ریزد طراحی شده، اما اجرائی نشده است.