به گزارش بازار به نقل از ایبنا، کمبود نقدینگی و مشکل سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی همیشه به عنوان اصلی‌ترین معضل بخش مولد کشور نمود داشته به نحوی که بعضا انگشت اتهام را به سمت بانک‌ها می‌گرفتند، اما غافل از اینکه مشکل محدود بودن و کمبود منابع شامل حال بانک‌ها هم می‌شود! برهمین اساس طرح تامین مالی زنجیره‌ای در دی ماه سال ۱۴۰۰ با همکاری بانک مرکزی و وزارت صمت کلید خورد که براساس آن مشکل نقدینگی واحدهای تولیدی را تا حد بسیاری تقلیل می‌دهد. این طرح به عنوان دستاورد مهم دولت سیزدهم با استفاده از ابزارهای مختلفی اجرا می‌شود که یکی از ابزارهای نوین آن اوراق گام یا همان گواهی اعتبار مولد است که با سهولت و ریسک پایین، امکان تامین مالی غیرتورمی تولید را فراهم می‌کند.
در این روش، بانک به جای پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش به یک تولیدکننده، به تامین کننده مواد اولیه یا واسط، اوراق گام می‌دهد تا بتواند در سررسید پولش را طلب کند یا قبل از آن اوراق گام را در بازار با تنزیل بفروشد.
از سوی دیگر، این اوراق می‌تواند به دلیل اینکه تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی حاضر در زنجیره‌های تأمین را به صورت غیرتورمی پوشش می‌دهد، گامی موثر در راستای کنترل تورم و بهبود رشد اقتصادی آن هم در شرایط رکود تورمی اقتصاد ایران باشد.
هرچند اوراق گام به عنوان محصول و خدمت اعتباری در سال‌های اخیر از سوی بانک مرکزی به شبکه بانکی ابلاغ شده بود، اما تا قبل از دولت سیزدهم دستاورد قابل توجهی نداشت. در حالی که به کارگیری صحیح این خدمت نوین می‌تواند در تامین مالی صنایع و کمک به شکل‌گیری زنجیره ارزش در بخش‌های مولد و صنعتی اثرگذار باشد. خوشبختانه استفاده از این ابزار که از بهمن ۹۹ شروع شده بود در چند ماه اخیر با اصلاحاتی که در دستورالعمل آن انجام شد، سرعت بیشتری گرفت به نحوی که آمار انتشار اوراق گام در مردادماه امسال با ۱۷ ماه قبل از آن برابری می‌کند.
همچنین براساس آمار بانک مرکزی، عملکرد دولت سیزدهم در انتشار این اوراق قابل توجه بوده به نحوی که از مردادماه سال گذشته تا مردادماه امسال، ۱۳۹ هزار میلیارد ریال اوراق گام منتشر شده است که از کل میزان اوراق منتشر شده گام از بهمن ۹۹ تا مرداد ماه ۱۴۰۱ حدود ۲۵ هزار میلیارد ریال آن مربوط به دولت قبل بوده است.
این در حالی است که در یک سال و نیم گذشته ۱۶۴ هزار میلیارد ریال اوراق گام منتشر شده که عملکرد پنج ماهه دولت دوزاهم در مقایسه با عملکرد دولت سیزدهم در این ۱۲ ماه اخیر نشان‌دهنده عزم جدی و تلاش برای بهبود اوضاع بخش مولد کشور از طریق تامین مالی زنجیره تولید با استفاده از اوراق گام است.
نکته حائز اهمیت این فرآیند این است که اوراق گام، ابزار مناسب و پرکاربردی برای تأمین سرمایه درگردش سالم و پایدار برای واحدهای تولیدی و تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی به شیوه‌ای «غیرتورمی» است.
اوراق گام اوراق بهاداری است که بر مبنای عقد ضمان (مانند ضمانت نامه‌های بانکی)، به عاملیت و ضمانت یک بانک یا موسسه اعتباری صادر می‌شود و بانک یا موسسه اعتباری بازپرداخت مبلغ اسمی این اوراق را در سررسید تضمین می‌کند.
به زبان ساده‌تر، اگر یک بنگاه تولیدی برای خرید مواد اولیه تولید خود با کمبود نقدینگی مواجه باشد، می‌تواند ضمن هماهنگی و اخذ فاکتور از بنگاه فروشنده نهاده (مواد اولیه) به بانک عامل مراجعه و با ارائه فاکتور درخواست انتشار اوراق گام داشته باشد. بانک عامل نیز پس از بررسی اهلیت و ظرفیت بنگاه متقاضی اقدام به انتشار اوراق گام و تسلیم آن به بنگاه فروشنده نهاده می‌کند.
علی صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی، اوراق گام را یکی از ابزارهای نوین در تامین مالی زنجیره‌ای تولید می‌داند و معتقد است: با اصلاحات انجام شده در دستورالعمل اجرایی اوراق گام در پایان سال گذشته، گام موثری در بهبود عملکرد و استفاده از این ابزار برداشته شده است و همچنین ابراز امیدواری کرد که با همکاری بانک‌ها گامی مهم در تسریع و گسترش تامین مالی زنجیره‌ای تولید برداشته شود. همین هم شد و آخرین آمارهای انتشار اوراق گام نشان می‌دهد که بعد از اصلاح این دستورالعمل کاربرد اوراق گام افزایش یافته است.
یکی از دستاوردهای مثبت در دولت سیزدهم در قالب اقدامات انجام شده در سال ۱۴۰۰ در طرح تامین مالی زنجیره‌ای تولید، بازنگری دستورالعمل اوراق گام و تصویب آن در کمیسیون اعتباری و شورای پول و اعتبار و ابلاغ به بانک‌ها و همچنین توسعه و ترویج استفاده از ابزار گام در تامین مالی زنجیره‌ای بود که نتایج خوبی را هم ثبت کرد.
۱۴ مردادماه مدیر روابط عمومی بانک مرکزی در توئیتی اعلام کرد میزان انتشار اوراق گام بعد از اصلاح دستورالعمل و سامانه گام از مرز ۷.۵ هزار میلیارد تومان گذشت و عملکرد یک ماهه اخیر برابری می‌کند با ۱۷ ماه گذشته!
در تازه‌ترین آمارها نیز انتشار ۱۶۴ هزار میلیارد ریال اوراق گام به چشم می‌خورد که در بازه زمانی بهمن ۱۳۹۹ تا ۱۸ مرداد ۱۴۰۱ محقق شد که از کل اوراق صادر شده، حدود ۸۸.۴ هزار میلیارد ریال بر اساس دستورالعمل قبلی و حدود ۷۵.۶ هزار میلیارد ریال طی چند هفته اخیر و از زمان عملیاتی شدن دستورالعمل و سامانه جدید اوراق گام (نیمه دوم تیرماه) بوده است.
اخیرا هم مصطفی قمری وفا در صفحه شخصی توئیتر خود نوشت: درحالیکه میزان انتشار اوراق_گام به عنوان ابزار تامین مالی از بهمن ۱۳۹۹ تا ۱۵ تیر ۱۴۰۱ کلا ۸ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بوده، میزان انتشار این اوراق تنها در یک ماه اخیر با اصلاحات دستورالعمل قبلی در بانک مرکزی به ۷ هزار و ۵۶۰ میلیارد تومان رسید.
مدیر اداره تأمین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی چندی پیش در گفتگو با خبرنگار ایبِنا گفت که برای اجرای روش‌های تامین مالی زنجیره‌ای، نیاز داشتیم هم برخی ابزارها و روش‌های فعلی را بازنگری کنیم و هم ابزارهای جدیدی تعریف کنیم. برهمین اساس ابزار گام را بازنگری کردیم و به تصویب شورای پول و اعتبار هم رسید و به بانک‌ها ابلاغ شد. از جمله نکات قابل توجه در خصوص عملکرد اخیر اوراق گام، افزایش تعداد بانک‌های فعال در تأمین مالی زنجیره‌ای و افزایش تنوع بنگاه‌های متعهد و متقاضی اوراق گام است.
به گفته حمید آذرمند، دستورالعمل جدید گام، انعطاف خیلی بیشتری نسبت به دستورالعمل قبلی دارد. ابزار جدید این قابلیت را دارد که از زمان صدور تا زمان سررسید که یک بازه یک تا ۱۲ ماه را می‌تواند شامل شود، هم توسط بانک‌ها بابت خرید مواد اولیه در زنجیره‌ها به گردش در بیاید و هم این امکان و این قابلیت را دارد در هر زمانی که ذینفع اوراق اراده کند، در بازار ثانویه به فروش برسد و تبدیل به وجه نقد شود؛ بنابراین این انعطاف می‌تواند کمک کند که هم زنجیره‌های ما بتوانند به سهولت بابت خرید مواد اولیه از این ابزار استفاده کنند، هم ذینفع ابزار در هر زمان که اراده کرد، به منابع نقد از طریق بازار ثانویه و بازار سرمایه دسترسی داشته باشد. علاوه بر این ما حد اعتباری استفاده از اوراق گام را تا ۱۲۰ درصد فروش بنگاه در سال گذشته افزایش دادیم که در صورت خوش‌حسابی بنگاه این میزان تا ۱۳۰ درصد قابل افزایش است.
پیش از بازنگری دستورالعمل گام، سررسید اوراق ۹ ماه بود و در حال حاضر تا ۱۲ ماه افزایش یافته است که این موضوع می‌تواند قابلیت استفاده از این اوراق را افزایش دهد. بر اساس آخرین اصلاحات انجام شده در دستورالعمل و سامانه جدید اوراق گام، امکان نگهداری یا انتقال اوراق از زمان صدور تا سررسید حسب نیاز متقاضی اوراق، در شبکه بانکی یا بازار سرمایه اختیاری است.
طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی از جمله صنایع خودروسازی، قطعه‌سازی، صنایع شیمیایی، فلزات اساسی، لوازم خانگی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و زنجیره‌های کشاورزی به منظور تأمین مالی از اوراق گام استفاده می‌کنند.
فراهم کردن استفاده از اوراق گام در معاملات بورس کالا و افزایش تنوع متقاضیان این اوراق در زنجیره‌های مختلف نیز از برنامه‌های بانک مرکزی درآینده برای گسترش کاربرد این اوراق است.
نظر شما