نباید انتظار احیای برجام را تا پاییز داشت| توافق به انتخابات کنگره امریکا وابسته است

بازار؛ گروه بین الملل: هیئت مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران به ریاست علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه جهت ادامه مذاکرات رفع تحریم در وین پایتخت اتریش به سر می برد

گفتگوها میان نمایندگان ایران و دیگر طرف‌ها از امروز در فرمت‌های مختلف در حال پیگیری است.

ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص این مذاکرات گفته بود: در این دور از گفت‌گوها که به روال قبل با هماهنگ کنندگی اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد، در خصوص ایده‌های مطرح‌شده از سوی طرف‌ها از جمله ایده‌های ارائه شده از سوی جمهوری اسلامی ایران که هفته جاری به طرف مقابل ارائه شد، بحث و تبادل نظر صورت خواهد گرفت.

وی با تأکید مجدد بر عزم و اراده جمهوری اسلامی ایران بر دستیابی به یک توافق پایدار که ضامن حقوق و پاسدار منافع ملت ایران باشد، تاکید کرد: طرف‌های مقابل نیز با اتخاذ تصمیمات لازم و تمرکز جدی بر حل مسائل باقیمانده، شرایط را برای پیشبرد مؤثر گفتگوها فراهم کنند.

خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «ویلیام بیمن» استاد دانشگاه مینه سوتا آمریکا به بررسی این موضوع پرداخته است که در ادامه می خوانید.

پروفسور ویلیام اورمان بیمن (William O. Beeman) استاد دانشگاه مینه سوتا است. وی همچنین از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ ریاست بخش خاورمیانه انجمن مردم شناسی آمریکا را برعهده داشته است. بیمن پیشتر مدیر گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براون (Brown) در ایالت رودآیلند و استاد مردم شناسی و مطالعات آسیای شرقی این دانشگاه نیز بود. وی دکترای مردم شناسی را از دانشگاه شیکاگو در سال ۱۹۷۶ دریافت کرد و به خاطر نوشتن چندین جلد کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مورد پویش های ارتباطات در ایالات متحده، ایران و غیره بسیار مشهور است.

*دور جدید مذاکرات هسته ای میان ایران و طرف دیگر در وین آغاز شده است. ارزیابی شما از این دور از مذاکرات چیست؟

من به نتیجه این مذاکرات خوشبین نیستم. در دو ماه گذشته تحولات زیادی رخ داده است که اعتماد بین ایران، آمریکا و دیگر شرکای برجام را از بین برده است. اخیراً ایالات متحده از حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان های تروریستی خودداری کرده است. در عوض، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مورد برنامه هسته‌ای ایران به شدت به صدا درآمده است و اشاره می‌کند که ایران واقعاً ممکن است به سمت توسعه سلاح‌های هسته‌ای حرکت کند که بسیار مفید نبوده است.

من هر دوی این حرکات را به‌عنوان حالت‌گیری بی مورد می‌بینم. قرار گرفتن سپاه در لیست تروریستی تقریباً کاملاً نمادین است. علاوه بر این، ایران قرار نیست تسلیحات هسته ای تولید کند. اما این گونه اظهارات حمایت عمومی را از بین می برد و مذاکرات را دشوارتر می کند.

ایالات متحده در حال حاضر فعالانه با روسیه در اقدامات خود در اوکراین مخالف است. گفته می شود روسیه به دنبال هواپیماهای بدون سرنشین از ایران بوده است. این امر باعث می‌شود که آمریکا تمایلی به دادن امتیازاتی در قبال ایران در مذاکرات نداشته باشد.

علاوه بر این، روابط کنونی ایران با چین نیز مشکل ساز شده است. تنش‌های فزاینده‌ای بین ایالات متحده و چین وجود دارد که توانایی چین را برای متقاعد کردن ایالات متحده برای سازگاری با مذاکرات کاهش می‌دهد.

*برخی استدلال می کنند که از سرگیری مذاکرات احیای برجام بعد از ۵ ماه وفقه می تواند نشان از این باشد که گفتگوهای غیرحضوری در طول این مدت فضایی برای پیشرفت باز کرده که همه مذاکره کنندگان حاضر به سفر به وین و تعامل حضوری شده اند. ارزیابی شما چیست؟

این امکان وجود دارد که هنوز جایی برای پیشرفت وجود داشته باشد، اما در حال حاضر این تنها یک حدس و گمان است. پویایی خارجی مذاکره بهبود نیافته است.

*بر اساس برخی اخبار غیر رسمی تیم مذاکره کننده ایران و آمریکا درباره پرداخت غرامت به ایران در صورت خروج مجدد آمریکا از برجام پیشرفت قابل توجهی کرده اند. با توجه به اینکه یکی از مسائل مهم همین موضوع بوده است، پیشرفت در این زمینه را چگونه ارزیابی می کنید؟

آمریکا در فضای سیاسی کنونی به هیچ وجه نمی تواند به ایران تضمین غرامت بدهد. هرگونه غرامت یا آزادسازی وجوه به ایران باید از طرف شخص ثالثی باشد، مانند کره جنوبی که در آن ایران مقداری وجوه توقیف شده دارد. جمهوری خواهان به دنبال هر بهانه ای برای حمله به دولت بایدن هستند و ارائه هر گونه منفعت مادی به ایران مبنای انتقاد شدید جمهوری خواهان خواهد بود. پس از انتخابات میان دوره ای نوامبر، این مشکل تا حد زیادی کاهش می یابد. بنابراین، اگر قرار است جبرانی برای ایران وجود داشته باشد، تا بعد از نوامبر انتظار آن را ندارم.

*پیش از شروع مذاکرات اروپا پیش نویسی را برای خروج از بن بست ارائه داده بود. آیا مبنای مذاکرات همین پیش نویس است؟

آن پیش نویس یک سند رسمی نیست که باید به عنوان بخشی از مذاکرات در نظر گرفته شود. این تلاشی از سوی اتحادیه اروپا برای میانجیگری بود و قطعا در حال بررسی است، اما اتحادیه اروپا طرف مذاکرات برجام نیست. آنچه که آنها مطرح کرده اند، چیزی است که در یک موقعیت دادگاه می توان آن را یک خلاصه مشورتی نامید.

*پیش بینی شما از آینده برجام چیست؟

زمان رو به اتمام است. اگر دموکرات ها بتوانند پس از انتخابات نوامبر قدرت را حفظ کنند، چشم انداز برجام بسیار بهبود خواهد یافت، زیرا به دولت بایدن فضای بسیار بیشتری برای انعطاف پذیری بدون نگرانی در مورد به خطر انداختن آینده سیاسی خود می دهد. اگر دموکرات ها در انتخابات شکست بخورند، چشم انداز برجام بسیار کاهش می یابد.