بازگشت آشفتگی به بازار نرخ سود بانکی! | شگردهایی که برخی بانک ها برای اخذ سود بیشتر بکار می گیرند

بازار؛ گروه بانک و بیمه: هر چند طی یکی دوسال اخیر اغلب بانکها به دلیل برخورداری از منابع مناسب خیلی راغب به جذب سپرده های مردمی نبودند اما اکنون برخی از آنها به استقبال سپرده گذاران رفته و برای جذب سپردها حتی بعضا سودی فراتر از نرخ مصوب شورای پول اعتبار یعنی ۱۸ درصد را به مشتریان دارا پیشنهاد می کنند.

اقدامی که به گفته کارشناسان دلیل اصلی آن را باید از سیاست گذاران پولی بانک مرکزی پرسید چرا که با توجه به نرخ حدود ۵۰ درصدی تورم و در مقابل سود بانکی ۱۸ درصدی، سپرده گذاران را از سرمایه گذاری در بانکها فراری داده است.

از طرفی طبق محاسبات، زمانی که نرخ سود بانکی ۱۸ درصد و همانطور که اشاره شد نرخ تورم حدود ۵۰ درصد است، سپرده گذاران در این شرایط نابرابر، سود منفی حدود ۳۰ درصدی را از بانک ها دریافت می کنند زیرا فاصله نرخ سود بانکی با تورم بایستی بین ۳ تا ۵ درصد باشند نه ۳۲ درصد.

با توجه به نرخ بالا و مستمر تورم در کشورمتاسفانه ارزش پول آنها در بانک ها روز به روز افت می کند، در چنین شرایطی نه تنها رغبتی برای سپرده گذاری در سیستم بانکی نمی ماند بلکه خیلی از آنها اقدام به خروج پولهای خود از بانک کرده و با هدف کسب سود مناسب سرمایه ها را به سمت وسوی بازارهای موازی سودآور می برند

بی انگیزی سپرده گذاران به سپرده گذاری در بانک ها
بنابراین چنین سیاستی موجب شده است تا انگیزه آنچنانی برای کسانی که می خواهند با سپرده گذاری در بانک ها از این طریق کسب سود کنند، نماند چرا که با توجه به نرخ بالا و مستمر تورم در کشورمتاسفانه ارزش پول آنها در بانک ها روز به روز افت می کند. در چنین شرایطی نه تنها رغبتی برای سپرده گذاری در سیستم بانکی نمی ماند بلکه خیلی از آنها اقدام به خروج پولهای خود از بانک کرده و با هدف کسب سود مناسب سرمایه ها را به سمت وسوی بازارهای موازی سودآور می برند تا با این شیوه علاوه بر حفظ ارزش دارایی هایشان با معامله در این بازارها که البته خالی از ریسک نیست، سودهای جذابی را بدست آورند.

حال از آنجایی که بانک ها به عنوان واسطه گر پول، سپرده های مردمی را می گیرند وآن را به عنوان وام و تسهیلات در اختیارمتقاضیان قرارمی دهند، بنابراین بایستی به قوانین، مقررات و مصوبات بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار تمکین کنند. زیرا هر گونه تغییر در نرخ سود بانکی فقط از سوی شورای پول و اعتبار انجام می شود. طبق گفته کارشناسان اقتصادی سیاست گذاران پولی نیز باید شرایط موجود را به درستی درک کنند و در تعیین و تغییر نرخ سود بانکی اقدامات لازم را بکارمی گیرند، البته هر گونه تغییری در نرخ سود بانکی تبعات اقتصادی زیادی را به دنبال دارد اما زمانی که فاصله نرخ سود بانکی با نرخ تورم عمیق می شود، برنامه ریزی و سیاست ها باید طوری باشد که با در نظر گرفتن جمیع جهات، مانع از خروج سپردهای مردمی ازسیستم بانکی شد. طوری که اکنون برخی بانکها برای جذب سپردها حتی سودهای بالاتری از نرخ مصوب شورای پول و اعتبار را به سپرده گذاران پیشنهاد می کنند. هر چند اکنون آشفتگی در پرداخت نرخ سود بانکی در برخی بانک ها به چشم می خورد اما بانک مرکزی تاکید کرده است؛ پرونده بانک‌هایی که نرخ سود تسهیلات و سپرده‌ها را رعایت نکنند به هیات انتظامی ارسال می‌شود.

اغلب بانکها سعی می کنند در پرداخت وام و تسهیلات با شگردهای حرفه ای سودی فراتر از نرخ مصوب شورای پول و اعتبار را از وام گیرنده بگیرند، از طرفی نیز در زمان نیاز به منابع باز با شیوه های خاص از مصوبات بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار تخطی کنند و بعضا برای جذب سپردهای بالا نرخ سودی بیش از رقم مشخص ۱۸ درصدی را به سپرده گذاران بدهند

تخطی برخی بانک ها از نرخ مصوب بانکی شورای پول و اعتبار
سید مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی در رابطه با چگونگی عملکرد سیستم بانکی در پرداخت سود و تسهیلات بانکی به «بازار» گفت: بانکها به عنوان بنگاههای اقتصادی همیشه بدنبال منافع خود هستند و اغلب سعی می کنند در پرداخت وام و تسهیلات با شگردهای حرفه ای سودی فراتر از نرخ مصوب شورای پول و اعتبار را از وام گیرنده بگیرند. از طرفی نیز در زمان نیاز به منابع باز با شیوه های خاص از مصوبات بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار تخطی کنند و بعضا برای جذب سپردهای بالا نرخ سودی بیش از رقم مشخص ۱۸ درصدی را به سپرده گذاران بدهند.

وی با بیان اینکه سیستم بانکی به دلیل وجود نرخ بالای تورم در کشور با مشکلاتی چون کاهش میزان سپرده گذاری همچنین افزایش معوقات مواجه اند، گفت: زمانی که نرخ سود بانکی جذابیتی برای سپرده گذاران نداشته باشد بی تردید ورودی پول به بانک ها کم می شود و این موضوع باعث خواهد شد که بانک ها با کمبود منابع مواجه شوند از طرفی برخی تسهیلات بگیران نیز به دلیل فاصله زیاد بین نرخ سود بانکی و تورم در پرداخت اقساط به تعهدات خود به درستی عمل نکنند در چنین شرایطی مطالبات معوق بانکی نیز افزایش می یابد و مشکلاتی را متوجه بانک ها می کند.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به اینکه چرا برخی بانک ها برای جذب سپرده ها سعی می کنند با دور زدن نرخ مصوب شورای پول و اعتبار سودی بیشتر از آن را به سپرده گذاران پیشنهاد کنند، گفت: بانک ها برای تداوم فعالیت های اقتصادی خود همواره تلاش می کنند به شیوه های مختلف منابع کسب و آن را طوری بکار گیرند تا منافعی را داشته باشد، از طرفی با توجه به الزام آنها به پرداخت وامهای تکلیفی از سوی دولت این احتمال وجود دارد، بعضا با کمبود منابع به دلیل پرداخت تسهیلاتی که آنها به شرکت های زیر مجموعه خود داده اند مواجه شده باشند در چنین شرایطی برخی از آنها برای انجام تکالیف خود بالااجبار اقدام به جذب سپردهای نسبتا کلان با سود بالاتر از نرخ مصوب کرده که البته این رویکرد خلاف قانون است.

برخی بانک ها نه فقط در جذب سپرده با پیشنهاد سود بیشتر به سپرده گذاران بلکه در پرداخت وام و تسهیلات نیز طوری عمل می کنند که نرخ سود بیشتری را از وام گیرندگان بگیرند. به طور مثال در پرداخت وام متقاضای باید ابتدا پولی را به صورت امانت در بانک بگذارد و حق برداشت از آن نیز تا پایان اقساط ناممکن می شود، در چنین شرایطی همان پول رسوبی به نفع بانک تمام می شود

دریافت سود اضافی بانک ها از وام و تسهیلات بگیران!
وی در ادامه افزود: برخی بانک ها نه فقط در جذب سپرده با پیشنهاد سود بیشتر به سپرده گذاران بلکه در پرداخت وام و تسهیلات نیز طوری عمل می کنند که نرخ سود بیشتری را از وام گیرندگان بگیرند. به طور مثال در پرداخت وام متقاضای باید ابتدا پولی را به صورت امانت در بانک بگذارد و حق برداشت از آن نیز تا پایان اقساط ناممکن می شود. در چنین شرایطی همان پول رسوبی به نفع بانک تمام می شود.

افقه همچنین در پاسخ به اینکه چرا شورای پول و اعتبار و در راس آن بانک مرکزی در شرایطی که نرخ تورم در کشور حدود ۵۰ درصد است، تغییراتی را در نرخ سود بانکی انجام نمی دهد؟ افزود: قبول دارم با توجه به اینکه نرخ تورم بسیار بالاست نرخ سود بانکی ۱۸ درصدی سودی برای سپرده گذاران ندارد و حتی ارزش دارایی آنها در بانک ها به مرور کاهش می یابد اما باید به این نکته توجه داشت که سیاست تغییر نرخ سود بانکی نیز به این آسانی ها نیست چرا که هر گونه تغییری باعث می شود اقتصاد کشور و بازارهای سرمایه گذاری را با چالش مواجه کند.

به طور مثال اگر نرخ سود بانکی افزایش و به ۲۰ درصد یا بیشتر افزایش یابد اثر آن بر بازار سرمایه خود را نشان می دهد و خیلی از سرمایه ها به جای ورود به بورس جذب بانک ها می شوند. از طرفی نیز با افزایش نرخ سود بانکی نرخ تسهیلات نیز افزایش می شود و این رویکرد احتمال دارد بخش تولید و سرمایه گذاری را با چالش مواجه کند. در چنین صورتی زمانی می توان تغییراتی را در نرخ سود بانکی انجام داد که همه جوانب لازم در نظر گرفته شود.

بنا به این گزارش؛ اخیرا برخی بانک ها نرخ سود را بصورت چراغ خاموش افزایش داده اند طوری که اگر کسی بخواهد بیش از ۱۰۰ میلیون تومان پول را در بانکی سپرده گذاری کند و یا قصد خروج سپردهای خود از بانک را داشته باشد آن بانک که البته تعداد آنها نیز زیاد نیستند پیشنهاد نرخ سود ۲۰ درصدی را به آنها می دهد، این اقدام هر چند با قوانین و مصوبات بانک مرکزی و شورای پول اعتبار مغایرت دارد و تخلف محسوب می شود اما در برخی بانک ها به چشم می خورد. این درحالی است که طبق مصوبات یکهزار و دویست و نود و هفتمین جلسه شورای پول و اعتبار نرخ سود علی‌الحساب سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار بین ۱۰ تا ۱۸ درصد تعیین شده است و بانک مرکزی بارها در قالب بخشنامه‌هایی جداگانه از بانک‌ها خواسته است که نرخ‌های سود مصوب را رعایت کنند.