بازار؛ گروه استانها: ۹۵درصد زعفران ایران در منطقه خراسان کشت می‌شود. تربت‌حیدریه، گناباد، حاشیه رود بیرجند، قائن و فردوس از مناطق اصلی کشت زعفران ایران به شمار می‌روند.
زعفران ایران به کشورهایی چون کویت، قطر، روسیه، ژاپن، هنگ‌کنگ، سنگاپور، هند، سوئیس، نروژ، ایتالیا، آلمان، فرانسه، آمریکا، هلند، استرالیا، کانادا، بلژیک، مالزی، اسلواکی، مجارستان، لهستان، قزاقستان، چک، استونی، صربستان، ترکیه، آفریقای جنوبی، آرژانتین، فنلاند و چند کشور دیگر صادر می‌شود.
در دهه گذشته به دلیل قاچاق پیاز زعفران به کشور افغانستان، صادرات زعفران ایران به‌شدت تحت تأثیر قرارگرفته است. به همین دلیل افغانستان پا به عرصه کشت و صادرات زعفران گذاشته و به مهم‌ترین رقیب بازار زعفران ایران تبدیل‌شده است. همچنین اسپانیا اولین واردکننده زعفران ایران است که زعفران ایران را به‌صورت فله‌ای وارد کرده و در بسته‌بندی‌های جدید با نام و برند خود به بازار جهانی عرضه می‌کند. این اتفاق باعث شده که زعفران ایران در جهان به اندازه زعفران اسپانیا شناخته نشده باشد و بیشتر مردم جهان، زعفران اسپانیا را می‌شناسند. هند و چین را هم می‌توان از دیگر رقبای زعفران ایران دانست که با کشت گلخانه‌ای خود درصدد تصاحب بازار جهانی زعفران است.
اما با این‌حال ایران همچنان اولین صادر کننده زعفران در جهان شناخته می‌شود و بیشترین سهم صادرات را دارد.
در همین راستا به منظور بررسی این بازار با غلامرضا میری نائب رییس شورای ملی زعفران به گفت و گو نشستیم.
* قیمت زعفران در یک ماه گذشته چه تغییرات و نوساناتی تجربه کرد؟
قیمت زعفران در یک ماه گذشته تغییر قیمت نداشته است .قیمت ها به طور تقریبی ثابت بوده است و نوسانی نداشته است .
در حال حاضر حدودا قیمت زعفران حداقل ٢۴ میلیون تومان و حداکثر ٣٨ میلیون تومان است.
* آیا در قیمت جهانی هم تغییر یا افزایش و یا کاهشی در یک ماه گذشته داشتیم؟
در بازار جهانی نیز قیمت زعفران با افزایش و کاهش مواجه نبوده است.
* در حال حاضر وضعیت صادرات این محصول چگونه است؟
در شش ماه گذشته روند صادرات کاهش داشته است و می توان گفت در مجموع ۴٧ درصدبا کاهش صادرات مواجه بوده ایم که علت آن موانع صادراتی می باشد و تا زمانی که این موانع صادراتی که بر سر راه صادرات می باشد، برداشته نشود، متاسفانه روند صادرات کاهشی خواهد بود.
برای تیر ماه آماری در دست نیست اما پیش بینی می شود در تیر ماه نیز روند صادرات کاهشی باشد همچنین برای مرداد ماه نیز این روند پیش‌بینی می شود.
* امسال برداشت زعفران و قیمت ها را چگونه پیش بینی می کنید؟
در ابتدا امیدوارم امسال محصول به لحاظ کیفی و کمی مناسب باشد. همچنین قیمت ها به صورتی باشد که با توجه به هزینه های بالایی که برای تولید وجود دارد ،کشاورزان را راضی نگه دارد،زیرا انجام همه قسمت های تولید زعفران با دست و نیرو انسانی انجام می شود و نیرو انسانی متخصص و ماهر هزینه های بالایی نیز دارد .
بنابراین قیمت زعفران باید به گونه ای باشد که برای کشاورزان مقرون به صرفه باشد .
همچنین امیدوارم با رفع موانع صادراتی ، بحث صادرات رونق پیدا کند و بتوانیم علاوه بر افزایش کشور های هدف صادراتی ، سرانه مصرف را افزایش دهیم و از این طریق ارز آوری ،اشتغالزایی و جلوگیری از کاهش قیمت زعفران را داشته باشیم.
* مشکلات صادرات زعفران چیست؟
ما در خارج از ایران هیچ گونه مشکل صادرات زعفران نداریم و تمام مشکلات داخلی می باشد . از سال ١٣٩٧ که این مشکلات شروع شده است ،من به طور مرتب در جلسات این موضوع را عنوان کرده و هشدار داده ام اما متاسفانه پیگیری های لازم انجام نشده است و شاید به این میزان از صادرات که فرض می شود ۵٠٠ میلیون دلار ارز آوری داشته باشد اهمیتی داده نمی شود که البته لازم به یادآوریست، در کنار آن ١۵٧ هزار خانوار کشاورز از این طریق ارتزاق می کنند و ازاین رو باید به این موضوع بیشتر اهمیت داده شود .
به طور مثال وقتی در سال ۴٠ میلیارد دلار صادرات داریم ،ممکن است به این ۵٠٠ میلیون دلار اهمیت داده نشود.اما موضوعی که حائز اهمیت می باشد ،این است که این مقدار ارز آوری برای ١۵٧ هزار خانوار اشتغالزایی کرده و از آن ها حمایت می شود.
متاسفانه صادر کننده زعفران باید ارز را به کشور بازگرداند که این موضوع به هیچ وجه مشکلی ندارد و ارز آوری برای صادر کنندگان باعث افتخار می باشد اما مشکلی که وجود دارد این است که هنگامی که ارز به کشور بازگردانده می‌شود اگر به صورت اسکناس باشد ،حدود چهار درصد هزینه دارد و در غیر این صورت صادر کننده نمی تواند ارز را وارد کشور کند.
همچنین اگر ارز به صورت حواله وارد کشور شود، به طور مثال دلار ٣٢ هزار تومان بایستی به دولت ٢۶ هزار تومان فروخته شود یعنی در یک کیلو زعفران صادر کننده باید ٩ میلیون و ۶٠٠ هزار تومان خودش بپردازد.
لذا بایستی مشکلات صادرات حل شود و با قاچاق آن مبارزه شود و ارز به کشور ورود پیدا کند و به قیمت بازار آزاد به دولت فروخته شود .از طرفی اگر صادر کننده ای ارز را وارد کشور نکرد، قوانین به آن رسیدگی کند.
زعفران با مبلغ ١٣٠٠ دلار صادر می‌شود اما با توجه به نرخ پایه گمرک که ١۶٠٠ دلار است لذا صادرکننده باید به دولت ١۶٠٠ دلار پرداخت کند، یعنی باید ٣٠٠ دلار از بازار آزاد تهیه و به دولت پرداخت شود که این اتفاق باعث ضرر صادرکننده خواهد شد.
این موضوع موجب شده تا هر کیلو زعفران ١۴ میلیون و ١۶٠ هزار تومان هزینه سربار به همراه داشته باشد و هنگامی این هزینه سربار به قیمت زعفرانی که خود در یک بازه زمانی ۳۰۰ درصد افزایش قیمت داشته است ،اضافه می‌شود این موارد فروش در بازارهای جهانی را دچار مشکل می کند چراکه این میزان از افزایش قیمت در کشورهای هدف، صادرات قابل‌پذیرش نیست.
* دولت سیزدهم تا چه میزان توانسته موانع پیش روی صادرکنندگان این محصول را از میان بر دارد؟
دولت سیزدهم ،متاسفانه نه تنها موانع بر سر راه را رفع نکرده است بلکه موانع نیم درصد عوارض آب مجازی و پرداخت قیمت پایه گمرک در این دولت اضافه شده است .البته امیدواریم با توجه به قول های مساعد ،این شرایط بهبود پیدا کند.
نظر شما