پرداخت وام با وثیقه سهام در بانکهای ملی، رسالت و قرض الحسنه مهر| بانکهای ترسو سخت تسهیلات می دهند

بازار؛ گروه بانک و بیمه: سامانه توثیق الکترونیک هوشمند سهام درحالی اخیرا در سازمان بورس راه اندازی شد تا افراد جامعه بتوانند از این طریق با وثیقه گذاری سهام و دارایی ها خود به عنوان پشتوانه‌ای برای دریافت وام و تسهیلات استفاده کنند که خیلی از کارشناسان هرچند این اقدام را راهکاری درست برای دستیابی آسان قشر ضعیف و متوسط جامعه به وام های بانکی می داند اما عدم شفافیت زوایای چنین طرحی در کنار ریسک پذیر بودن آن برای بانکها موجب خواهد شد که سیستم بانکی به راحتی در این مسیر مردم را همراهی نکنند.

البته این روزها داد مدیران بانکی بالا آمده است که چرا دولت با برخی تصمیمات، سیستم بانکی را مکلف و موظف به پرداخت وام هایی می کند که بعضا از توان خیلی از آنها خارج است، به طور مثال پرداخت وام قرض الحسنه فرزندآوری، ودیعه مسکن، وام اشتغال و وام های خرد تا ۲۰۰ میلیون تومان که متقاضیان آنها نیز بسیار زیاد است و اغلب بانک ها نیز منابع آنچنانی برای تامین نیاز متقاضیان به چنین وام هایی را ندارند هم اکنون نارضایتی هایی را هم برای مردم و هم بانک ها ایجاد کرده است.

با آنکه سیستم بانکی مکلف و موظف به پرداخت وام فرزند آوری با شرایط خاص است اما طی یکسال اخیر تاکنون کمتراز ۱۰ درصد مشمولان این طرح توانسته اند به این نوع وام دست یابند، دربحث پرداخت وامهای خرد بدون ضامن اعتبار سنجی نیز رویه به همین منوال است طوری که خیلی ها برای دریافت چنین وامی به شعب بانکی مراجعه می کنند اما با دست خالی برمی گردند

کمتر از ۱۰ درست وام های تکلیفی را دریافت کرده اند!
طبق گزارش های موجود با آنکه سیستم بانکی مکلف و موظف به پرداخت وام فرزند آوری با شرایط خاص است اما طی یکسال اخیر تاکنون کمتراز ۱۰ درصد مشمولان این طرح توانسته اند به این نوع وام دست یابند، دربحث پرداخت وامهای خرد بدون ضامن از طریق اعتبار سنجی نیز رویه به همین منوال است طوری که خیلی ها برای دریافت چنین وامی به شعب بانکی مراجعه می کنند اما به دلایل مختلف با دست خالی برمی گردند.

توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که وقتی طرح و برنامه ای برای تامین نیاز مالی مردم ترسیم می شود بی تردید نظام بانکی در جریان امر قرار می گیرند اما اینکه چرا بانکها درعمل درست و درمان به قوانین و مقررات همچنین بخش نامه ها و دستورالعمل های ابلاغی بانک مرکزی در این زمینه تمکین نمی کنند جای سئوال است.

به طور مثال بانک ها عدم برخورداری از منابع مالی را بهانه ای برای نپرداختن وام های تکلیفی عنوان کرده و معتقدند؛ باید پولی باشد که در قالب تسهیلات به متقاضیان وام ارایه شود. به گفته آنها بخش عمده ای از سپرده های کلان بانکی بصورت کوتاه مدت در بانک ها پارک شده که نمی توان برای پرداخت وام روی آن حساب کرد. علاوه براین سپرده گذاری در بانک ها نیز به دلیل وجود نرخ بالای تورم و سود اندک چون گذشته نیست تا بنیه بانکها در پرداخت وام و تسهیلات قوی باشد.

حال با توجه به ابلاغ و اجرای دستورالعمل بانک مرکزی در وثیقه‌گذاری الکترونیکی برای دریافت وام و تسهیلات از طریق توثیق سهام، اشخاص می‌توانند سهام خود در بازار سرمایه به عنوان وثیقه برای دریافت وام استفاده کنند اما تهیه چنین وامی فعلا فقط از طریق سه بانک ملی، رسالت و مهر ایران امکان پذیر است چرا که بقیه بانکها گویا زیرساخت لازم و نرم افزارهای تعریف شده ارتباطی با سازمان بورس را در این زمینه ندارند.

پرداخت وام با وثیقه گذاری سهام را سخت عنوان کرده است. بانک ها معمولا از طرح هایی که دارای ریسک و یا سود نامشخص هستند استقبال نمی کنند. حال از آنجایی که طرح توثیق سهام برای پرداخت وام به دلایلی چون نااطمینان از نقد شوندگی سهام و کسب سود از این طریق ابهام برانگیزاست بنابراین بانکها در این مسیر خود را به دردسر نمی اندازند

پرداخت وام از طریق وثیقه گذاری سهام آسان نیست
محسن صادقی، کارشناس بانکی طی گفتگو با «بازار» پرداخت وام با وثیقه گذاری سهام را سخت عنوان کرد و اظهار داشت: بانک ها معمولا از طرح هایی که دارای ریسک و یا سود نامشخص هستند استقبال نمی کنند. حال از آنجایی که طرح توثیق سهام برای پرداخت وام به دلایلی چون نااطمینان از نقد شوندگی سهام و کسب سود از این طریق ابهام برانگیزاست بنابراین بانکها در این مسیر خود را به درد سر نمی اندازند.

وی با بیان اینکه بانک ها هم اکنون دارای مطالبات معوق و مشکوک الوصول سوخت شده زیادی هستند، گفت: درچنین شرایطی است که سیستم بانکی به دلیل انباشت مطالبات معوق معمولا در پرداخت وام و تسهیلات حساس یا به نوعی ترسو و محافظه کارشده اند با این وجود در خصوص وثیقه ها دنبال دارایی و سهامی خواهند بود که قابل نقد شوندگی باشند.

این کارشناس بانکی خاطر نشان کرد: سهامی که قرار است به عنوان وثیقه از آن استفاده شود از حیث ارزش با هم متفاوت بوده زیرا سهام بنیادین چون سهام فولادی ها، خودرویی ها، پتروشیمی که از نقد شوندگی بالایی برخوردارند تا سهم هایی که به نسبت ارزش کمتری دارند باید تفکیک شوند تا بانک ها انگیزه لازم را برای تائید داشته باشند.

صادقی در ادامه افزود: به طور مثال یکی از سهامهایی که قابلیت توثیق برای پرداخت وام در نظر گرفته شده است سهام عدالت بوده در حالی که این نوع سهام طی ۱۴ سال گذشته نتوانسته حتی رضایت صاحبان سهام را جلب کند در چنین شرایطی بانک ها بی تردید از وثیقه گذاری این نوع سهام حذر خواهند کرد هر چند دارندگان سهام عدالت زیر مجموعه شرکت های بزرگ و معتبری هستند که جز سهام بنیادین محسوب می شوند.

اگر سهامی که قرار است به عنوان وثیقه برای دریافت وام در نظر گرفته شود تفکیک شوند، بی تردید دست بانک ها برای موافقت در پرداخت وام با شناختی که از ارزش برخی سهام دارند باز می ماند. از طرفی باید به این موضوع مهم توجه کرد که ارزش برخی سهام شاید خیلی بالا نباشد اما متقاضی وام نیز خواهان وامی مثلا ۲۰۰ میلیون تومانی باشد که این موضوع نیازمند بررسی است

ضرورت تفکیک سهام برای ایجاد انگیزه بانک ها در پرداخت وام از طریق وثیقه سهام
وی خاطرنشان کرد: اگر سهامی که قرار است به عنوان وثیقه برای دریافت وام در نظر گرفته شود تفکیک شوند، بی تردید دست بانک ها برای موافقت در پرداخت وام با شناختی که از ارزش برخی سهام دارند باز می ماند. از طرفی باید به این موضوع مهم توجه کرد که ارزش برخی سهام شاید خیلی بالا نباشد اما متقاضی وام نیز خواهان وامی مثلا ۲۰۰ میلیون تومانی باشد که این موضوع نیازمند بررسی دقیق است چرا که میزان رقم وام باید متناسب با ارزش سهامی باشد که به متقاضی پرداخت شود.

این کارشناس بانکی اظهار داشت: البته توثیق سهام برای پرداخت وام چالش های خود را به همراه دارد که نمونه آن این است که برخی مواقع به دلیل بسته شدن نماد سهام برخی شرکت ها یا افزایش سرمایه قابل فروش نمی شوند که این موضوع می تواند در نقد شوندگی سهام دردسرهایی را برای بانک ها ایجاد کند.

صادقی در ادامه به نبود زیرساخت های لازم و سیستم های نرم افزاری خیلی از بانک ها در لینک شدن آنها با بازار سرمایه برای وثیقه گذاری سهام اشاره کرد و افزود: خود بانک مرکزی نیز به همین لحاظ بانک ها را در پرداخت وام با توثیق سهام موظف و مکلف نکرده است زیرا همه بانکها به سیستم های نامبرده مجهز نیستند و تنها بانکهایی چون بانک رسالت، قرض الحسنه مهر ایران و ملی را به مردم معرفی کرده است که دارای زیرساخت های لازم در این زمینه هستند.

به نظر می رسد بانک مرکزی و تصمیم گیران و سیاست گذارها برای تسهیل امور دسترسی افراد به وام و تسهیلات باید بر اجرای دقیق طرح اعتبار سنجی تمرکز و توجه کنند زیرا متقاضیان چنین وامی به دلیل حفظ اعتبار خود در پرداخت به موقع اقساط به جد توجه خواهند کرد

ضرورت توجه و تمرکز بر پرداخت وام از طریق اعتبار سنجی
این کارشناس بانکی اضافه کرد: به نظر می رسد بانک مرکزی و تصمیم گیران و سیاست گذارها برای تسهیل امور دسترسی افراد به وام و تسهیلات باید بر اجرای دقیق طرح اعتبار سنجی تمرکز و توجه کنند زیرا متقاضیان چنین وامی به دلیل حفظ اعتبار خود در پرداخت به موقع اقساط به جد توجه خواهند کرد.

بنا به این گزارش، بانک مرکزی دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات خرد با تنوع وثایق را ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ برای اجرا به شبکه بانکی ابلاغ کرده است. البته در حال حاضر فقط بانک ملی و دو بانک قرض‌الحسنه رسالت و مهر ایران به صورت برخط به سامانه «ستاره» متصل هستند، اما به قول وزیر اقتصاد؛ در ماه‌های آینده تمام شبکه بانکی کشور با دامنه وسیع‌تری می‌توانند این نقش را ایفا کنند همچنین در گام‌های بعدی پذیرش سایر دارائی ها نظیر سکه، اندوخته بیمه‌عمر، گواهی کسر از حقوق و ... برای انجام اموری که نیاز به وثیقه‌گذاری وجود دارد، به این سامانه اضافه خواهد شد.