بازار؛ گروه صنعت: اعلام ممنوعیت غیر کارشناسی واردات برخی از تجهیزات پزشکی در راستای حمایت از تولیدکنندگان داخلی نه تنها می تواند در روند خدمت رسانی به مردمی که به مراکز درمانی مراجعه کرده اند اختلال ایجاد کند بلکه بازار تولیدات داخلی را به سمت انحصاری شدن، کاهش کیفیت و افزایش بها نیز سوق می دهد. چالشی که فرهاد امیری، فعال حوزه تجهیزات پزشکی در گفت و گو با بازار درباره آن توضیح می دهد.
ممنوعیت کمکی به ارتقا کیفیت محصولات داخلی نمی کند و در بسیاری از محصولات تجربه کرده ایم که با بسته شدن مرزها، کیفیت محصولات داخلی کاهش پیدا کرده است
* ممنوعیت واردات تجهیزات پزشکی به کشور چه چالش هایی را در حوزه سلامت کشور و فعالیت بازرگانان این حوزه ایجاد می کند؟
ممنوعیت واردات امر جدیدی نیست و منشعب از سیاستی است که باید تولید جایگزین واردات شود. بنابراین به هر صنعتی که در کشور رجوع کنید خواهید دید این سیاست اجرا می شود. هر چند چنین تصمیمی تا حدودی توانسته مفید باشد اما این روزها به نظر می رسد در حال از دست دادن کارکرد خود باشد؛ چرا که به اعتقاد بنده ممنوعیت کمکی به ارتقا کیفیت محصولات داخلی نمی کند. هرچند که در بسیاری از محصولات عمومی تر که آحاد مردم با آن ها سر و کار دارند تجربه کرده ایم که با بسته شدن مرزها، کیفیت محصولات داخلی کاهش پیدا کرده است.
در این راستا نیز برخی از متولیان به این موضوع اشاره کرده اند که دستوراتی که در حوزه های لوازم خانگی و حمل و نقل و خودرو داده اند باعث افزایش بهای کالاها شده و بعد از آن کاهش کیفیت رخ داده است. بنابراین نمی خواهیم این اتفاق در حوزه تجهیزات پزشکی کشور تکرار شود.
* با این تفاسیر به نظرتان متولیان باید چه سیاستی را در پیش بگیرند که هم قیمت و کیفیت محصولات حفظ شود و هم به تولیدات داخلی کمک کنند؟
تولید داخلی زمانی موفق می شود که در حین اینکه کاهش هزینه می دهد افزایش کیفیت هم داشته باشد. بنابراین اگر بخواهیم با بستن بازارها این کار را انجام دهیم شاید در کوتاه مدت شاهد اتفاق خوبی در این زمینه باشیم و قدری آمارها تغییر کند اما در میان مدت مشکلاتی که برای مراکز درمانی ایجاد می شود قابل چشم پوشی نیست.
بنابراین توصیه می کنیم که وزارت بهداشت سیاست تولید برای جایگزینی واردات را تبدیل به سیاست تولید برای توسعه صادرات کند. تنها در این صورت است که نه تنها می توانیم بازار کشور را در اختیار بگیریم بلکه در بازار بین المللی هم جایگاه می یابیم.
* اشاره کردید که متولیان باید به جای سیاست گذاری برای ممنوعیت واردات و کمک به تولیدکنندگان داخلی برنامه هایشان را به نحوی تنظیم کنند که تولیدکنندگان بازارهای بین المللی را هدف قرار دهند تا با تولید ارزان و با کیفیت تر هم بازار داخلی و هم خارجی را در اختیار بگیرند. بفرمایید موانعی که تاکنون نتوانسته ایم به این مهم دست یابیم چیست؟
این مفهوم برای صاحبان کسب و کارها شناخته شده است که ۷۰ درصد شکست و پیروزی ها به محیط کسب و کار بر می گردد؛ بنابراین هر چقدر بستر اقتصادی کشور به سمت رونق هدایت شود آثار آن را به طور مستقیم در اقتصاد کشور خواهیم دید.
این درحالی است که امروز در صنعت تجهیزات پزشکی در هر کدام از حوزه های تولید، واردات و صادرات با موانع بسیاری روبه رو هستیم که بخشی از آن ها نتیجه سیاست های دولت است. هرچند دولت برنامه هایی را در راستای رفع موانع در دست اجرا دارد اما همچنان کافی نیستند.
بنابراین خواستار این هستیم که وضعیت عمومی اقتصاد کشور به سمتی هدایت شود که هر جوانی با ایده های جدید و کارآمد دست به کار می زند بتواند حداکثر بعد از دو سال به برنامه ها و اهداف خود دست پیدا کند. اما در خصوص موانع و مشکلات اصلی صنعت تجهیزات پزشکی؛ شبهه دولتی بودن بازار این صنعت است که در تمام حوزه ها از جمله دریافت مجوزها، مصرف، بودجه و غیره به طور حتم رد پای دولت را به وضوح خواهید دید.
بنابراین اگر هدف توسعه صنعت تجهیزات پزشکی است امیدوار هستیم که متولیان دولتی نسبت به حذف مقررات دست و پاگیر در این حوزه اقدام کنند.
شاید برای کوتاه مدت فکر کنیم اختصاص ارز راه حل مناسبی است اما این سیاست گذاری ها نیاز به اعمال مقرراتی دارند که دست و پاگیر خواهند شد و قیمت گذاری و نظام توزیع دست خوش تغییر می شوند
* در خصوص مقرراتی که سرعت توسعه در صنعت تجهیزات پزشکی را کند کرده است بیشتر توضیح دهید.
همانطور که می دانید متولیان همگی به این موضوع اعتراف کرده اند که تخصیص ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی برای اقتصاد کشور اقدامی نادرست بوده است. به دنبال این ماجرا نیز بخش بزرگی از واردات تجهیزات پزشکی از دو سال گذشته از ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به نیمایی تغییر یافته است؛ بنابراین انتظار این می رود که قیمت تجهیزات پزشکی افزایش پیدا کند.
همچنین به این دلیل که بازار باید رقابتی باشد و در انتهای زنجیره، قیمت بالا رفته خریدار نیز نیاز به بودجه بیشتری دارد که این خریدار می تواند دولتی باشد یا از دولت بودجه بگیرد یا بیمه هزینه های آن ها را پوشش دهد. این درحالی است که بیمه هیچ اقدامی تسهیل گری در نظام بودجه انجام نمی دهد.
بنابراین محصولاتی که ارز آن نیمایی شده به راحتی نمی توانند در چرخه تامین قرار بگیرند. همچنین موضوع دیگر این است که هنوز ۲۵ درصد تجهیزات پزشکی از ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی استفاده می کنند. این درحالی است که از شهریور سال گذشته دستور داده شد که تخصیص ارز باید متوقف شود و بازار به حالت رقابتی در بیاید. با این حال روند اختصاص ارز ادامه دارد و امسال هم به صورت موقت یک میلیارد دلار به دارو و تجهیزات پزشکی تزریق شد.
شاید برای کوتاه مدت فکر کنیم اختصاص ارز راه حل مناسبی است که اما دوباره از سه ماه دیگر دچار همین مشکل می شویم. بنابراین این سیاست گذاری ها نیاز به اعمال مقرراتی هم دارند که همین مقررات دست و پاگیر خواهند شد. قیمت گذاری و نظام توزیع دست خوش تغییر می شوند و بازرگانان نمی توانند به درستی بازاریابی کنند؛ چرا که با اختصاص ارز ترجیحی تمام فعالیت ها از سوی سامانه ها باید کنترل شود.
بنابراین تا زمانی که ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به صنعت تجهیزات پزشکی اختصاص می یابد شاهد مقررات بسیار زیادی در این حوزه خواهیم بود که مانعی بزرگ بر سر راه بازار رقابتی ایجاد می کند و تا زمانی که بازار رقابتی نشود نمی توانیم انتظار محصول ارزان و با کیفیت را داشته باشیم.
* با توجه به گفته هایتان یک بعد مشکلات صنعت تجهیزات پزشکی داخلی را کیفیت شکل می دهد، بفرمایید با توجه به اینکه امسال به عنوان سال دانش بنیان نام گذاری شده چقدر می توانیم افزایش کیفی تولیدات صادرات محور را انتظار داشته باشیم؟
این باعث افتخار کشور و سربلندی تمام احاد مردم است که امروز جوانانی را داریم که در حوزه دانش بنیان محصول تولید می کنند. اما همین محصول نیز به محض اینکه تولید شود گرفتار چالش هایی که به آن اشاره کردم می شود. بنابراین تسهیلاتی که شبهه رانتی است را به دانش بنیان ها اهدا و برای مدت کوتاهی به مجموعه های نوپا کمک می کنند اما در عمل چندان مشکلی را برطرف نمی کنند. وقتی نگاهمان به شرکت های دانش بنیان است و توقع رشد از آن ها داریم باید محیط کسب و کار را به سبکی طراحی کنیم که بستر شکوفایی باشد.
با این تفاسیر اگر همین روال ادامه یابد هر محصول دانش بنیانی هم وارد بازار شود به سرنوشت همین جریانی که امروز شبهه دولتی است دچار می شود. بنابراین نیاز است که ابتدا بازار کسب و کار باز شود، رقابت ها در داخل شکل بگیرد تا توانایی این را پیدا کنیم که وارد رقابت در عرصه بین المللی شویم. امروز اگر توان رقابت در بازار داخلی نداشته باشیم چگونه می توانیم در عرصه بازار بین المللی به رقابت بپردازیم و سهم بازار را بگیریم؟
نباید صنعت تجهیزات پزشکی را به برجام و مسائلی از این دست گره بزنیم؛ همین حالا و با تمام سخت گیری های بین المللی هم می توان با کشورهای همسایه که روابط مسالمت آمیزی هم وجود دارد دست به تجارت زد
* فکر می کنید چقدر مشکلات صنعت تجهیزات پزشکی به دلیل تحریم ها و نبود روابط بین المللی و اقتصادی ایجاد شده است؟ همچنین بفرمایید مسائلی همچون توافقات بین المللی چقدر می تواند در این حوزه گره گشا باشد؟
نباید صنعت تجهیزات پزشکی را به برجام و مسائلی از این دست گره بزنیم؛ همین حالا و با تمام سخت گیری های بین المللی هم می توان با کشورهای همسایه که روابط مسالمت آمیزی هم وجود دارد دست به تجارت زد و بهترین تصمیم گیری ها را داشت.
اما موضوع اصلی این است که سیاست تسهیل گری برای صادرات محصولات از سوی متولیان اعمال نمی شود و چالش اصلی هم در داخل است.
نظر شما