تهمینه غمخوار؛ بازار: اخیرا یک رسانه عربی به نقل از منابع مصری با بیان اینکه تماس‌هایی میان مسئولان مصری و ایرانی در سطح اطلاعاتی انجام شده است، اعلام کرد مسئولان مصر در این تماس‌ها تاکید کرده‌اند که این کشور خواهان هیچ نوع درگیری با ایران در منطقه نیست و قاهره خواهان حفظ و ارتقای روابط است.
از طرفی، یکی از اهداف اصلی سفر قریب‌الوقوع «عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور مصر به سلطنت عمان اطمینان‌دهی به طرف ایرانی با این مضمون است که قاهره تمایلی به درگیری مستقیم نظامی با ایران ندارد. از طرفی مصر هم اخیرا اعلام کرده که در ناتوی خاورمیانه که در سفر بایدن به عربستان مطرح است شرکت نخواهد کرد که نشانگر عادی سازی روابط با ایران است.
بر همین اساس، وزارت امور خارجه ایران نیز اینگونه بیان کرده که جمهوری اسلامی از تقویت و گسترش روابط میان تهران و قاهره که به سود منطقه و جهان اسلام است استقبال می کند در حالی که دو کشور در دو نقطه مهم ژئوپلیتیکی جهان قرار دارنـد.
در همین راستا و با توجه به اهمیت موضوع بازیابی روابط ایران و مصر بالاخص روابط اقتصادی دوجانبه ، خبرنگار بازار گفتگویی را با دکتر «جعفر قناد باشی»، سفیر اسبق ایران در لیبی و کارشناس ارشد مسائل افریقا و غرب آسیا ترتیب داده که در ادامه می خوانید:
* اخیرا اخباری مبنی بر برگزاری مذاکرات اطلاعاتی بین ایران و مصر به میزبانی بغداد و اظهار تمایل مجدد مقامات تهران برای گسترش روابط با مصر از جمله صحبت‌های اخیر وزیر امور خارجه و سخنگوی وزارت خارجه ایران منتشر شده است. دلایل علاقه‌مندی و استقبال ایران برای ارتباط با مصر در حال حاضر چیست؟
در گذشته، به دلیل آنکه از ابتدای شکل گیری جمهوری اسلامی، مصری ها صلح با اسرائیل را پذیرفته بودند، روابط اقتصادی زیادی میان ایران با مصر وجود نداشت. بعد از آن، هیچگاه روابط دو کشور به دلیل وجود مجموعه ای از موانع منطقه ای و جهانی و همچنین برخی از مشکلات داخلی در مصر به سمت بهبودی و رونق پیش نرفت و فرصتی فراهم نشد که مناسبات اقتصادی دو کشور حتی در مرحله مقدماتی آغاز شود. البته برخی از کالاهای ایرانی در مصر به صورت پراکنده و محدود وارد شده و دلیل آن این است که مصری ها به دلیل عدم برخورداری از درآمدهای نفتی و دلاری و همچنین بدهکار بودن به صندوق بین المللی پول، درآمد کافی در ارتباط با دیگر کشورها نیز نداشته اند.
در رابطه با علاقه مندی ایران به مصر، باید توجه داشت مصر برای ایران در منطقه از جایگاه مهمی برخوردار است و اگر ایران به برقراری روابط با این کشور بپردازد، با توجه به این که ملت مصر علاقه خاصی یه جمهوری اسلامی دارد و آنها از نظر گرایشات مذهبی یک نگاه فرافرقه ای را به ایران دارند، در حوزه های مختلف منتفع خواهد شد. بر عکس برخی از کشورهایی که از طریق وهابیت تغذیه می شوند، مصری ها دارای نگاه فرافرقه ای هستند که این موضوع می تواند زمینه ساز ایجاد و برقراری رفت و آمدها، دیدارهای دوستانه مقامات، روابط تازه و پدیدار شدن هم افزایی اسلامی میان شیعه و سنی باشد. جمهوری اسلامی معتقد است که یکی از نقشه های استعمارگران، جدایی فرقه شیعه و اهل سنت از یکدیگر بوده است. در حال حاضر مصری ها دارای شرایطی هستند که اگر به برقراری روابط با ایران به لحاظ اقتصادی و سیاسی بپرازند، این موضوع میتواند الگویی از وحدت را در جهان اسلام ایجاد نماید.
اینگونه به نظر می رسد که با برقراری روابط ایران و مصر در زمینه های مختلف، جبهه خوبی با مجموع کشورهای اسلامی، آفریقایی و اتحادیه افریقا با توجه به اینکه ایران عضو ناظر آن است، نسبت به استکبار جهانی تشکیل شود که به نفع کل امنیت منطقه است
نکته دوم موقعیت استراتژیک مصر است که متاسفانه مورد طمع خارجی ها قرار گرفته است. بر همین اساس، اینگونه به نظر می رسد که با برقراری روابط ایران و مصر در زمینه های مختلف، جبهه خوبی با مجموع کشورهای اسلامی، آفریقایی و اتحادیه افریقا با توجه به اینکه ایران عضو ناظر آن است نسبت به استکبار جهانی تشکیل شود که به نفع کل امنیت منطقه است. با توجه به اینکه روابط با کلیه کشورهای اسلامی در دستور کار و یکی از راهبردهای کلی جمهوری اسلامی است، مصر یکی از آن کشورهای مهم اسلامی و منطقه است که رونق روابط تجاری و سیاسی جز اهداف ایران است و نظام اسلامی ضامن این خط مشی جمهوری اسلامی در توسعه سطح مناسبات به خصوص مناسبات تجاری و اقتصادی است.
* ایران و مصر در دو نقطه مهم ژئوپلیتیکی جهان قرار دارند که برای یکدیگر اهمیت دارند. از دیدگاه شما ایران تا چه اندازه از ارتباط با این کشور به لحاظ اقتصادی متنفع خواهد شد؟
با برقرای روابط ایران با مصر، از بسیاری از سوء استفاده ها از این کشور و قرار دادن مصر در جبهه مخالف با جمهوری اسلامی جلوگیری می شود. در حال حاضر از سوی دنیای غرب و با توجه به اقتضای منطقه کوشش می شود که یک جبهه بندی در غرب آسیا و شمال افریقا صورت گیرد و کشورها در دسته های مختلف قرار گیرند، در حالی که در یارگیری های منطقه ای، مصر در ردیف کشورهای مخالف ایران قرار گیرد کما اینکه در قضیه یمن از مصر سوء استفاده شد و ارتش مصر به صورت سری تشویق به سرکوب مردم یمن نمودند.
ایران باید با برقرای روابط با این کشور اجازه ندهد تا مصر در جبهه مخالف قرار گیرد که اگر چنین مسئله ای رخ دهد، ایران یارگیری جدیدی انجام داده که به سود امنیت، رفاه و کاهش تهدیدات بین المللی دسته جمعی منطقه است
در اینجاست که ایران باید با برقرای روابط با این کشور اجازه ندهد تا مصر در جبهه مخالف قرار گیرد که اگر چنین مسئله ای رخ دهد، ایران یارگیری جدیدی انجام داده که به سود امنیت، رفاه و کاهش تهدیدات بین المللی دسته جمعی منطقه است ضمن اینکه این موضوع همسو با سیاستهای ایران برای تبدیل منطقه به منطقه ای عاری از قدرتهای بزرگ است.
از طرفی، مصر نیز باید بتواند از فضای خاصی که غربی‌ها حاکم کرده و هزینه‌هایی که رژیم صهیونیستی انجام می دهند تا بین ایران و مصر شکاف بیشتری ایجاد کنند، فاصله گرفته و براساس منافع ملی خود تصمیم بگیرد.
بنابراین، اگر ایران و مصر به تشکیل روابط و همکاری های بین مردمی پرداخته و تسهیل رفت و آمد میان مردم دو کشور صورت گیرد، در شرایطی که دیپلماسی عمومی یکی از راههای تثبیت و تحکیم دیگر روابط است، از لحاظ فرهنگی، اقتصادی و سیاسی می توانند به سطحی ارتقاء پیدا کنند که ضامن امنیت جایگاه منطقه در برابر استعماری باشد که سعی کرده فرهنگ و تمدن اسلامی را سرکوب کند. به همان اندازه که تهاجم فرهنگی غرب یکی از اهرمهای تسلط بر کشورها است، به همان اندازه وحدت و همسویی و همکاری در عرصه های مختلف بین کشورها می تواند از تهاجمات غرب و سلطه بیگانگان جلوگیری نماید.
* یکی از موضوعاتی که دو کشور میتوانند به گسترش تعاملات اقتصادی بپردازند در حوزه گردشگری است. نظر شما در این باره چیست؟
ایران و مصر از نظر باستانی و آثار تاریخی از جمله کشورهای مهم جهان در حوزه گردشگری محسوب می شوند، ضمن اینکه طبیعت دو کشور و موقعیت های آنها در کنار دریا با توجه به اینکه مصر در کنار دریای مدیترانه، دریای سرخ و صحرای سینا قرار گرفته و ایران موقعیت ممتازی در خلیج فارس دارد، موجب می شود که هر دو بتوانند محیطهای بسیار مناسبی برای یکدیگر با توجه به حاکم بودن فضای اسلامی در هر دو کشور فراهم نمایند و از طریق این حوزه می توانند روابط دوجانبه را تقویت کرده و به آن قوام ببخشند.
سرمایه گذاری ها و همکاری های مشترک ایران و مصر در حوزه توریسم در زمینه تحقیقات جغرافیایی، طبیعت گردی و بازدید از آثار تمدنی و باستانی، طبیعتا فعال ترین نوع گردشگری اسلامی را در جهان اسلام پدیدار ساخته و سودآوری بالایی به لحاظ اقتصادی برای طرفین داشته و موجب درآمدزایی خواهد شد
سرمایه گذاری ها و همکاری های مشترک دو کشور در حوزه توریسم در زمینه تحقیقات جغرافیایی، طبیعت گردی و بازدید از آثار تمدنی و باستانی، طبیعتا فعال ترین نوع گردشگری اسلامی را در جهان اسلام پدیدار ساخته و سودآوری بالایی به لحاظ اقتصادی برای طرفین داشته و موجب درآمدزایی خواهد شد.
در میان کشورهای اسلامی ، اگر چه مصر دارای درآمد نفتی نیست، اما به دلیل جمعیت زیاد و برخی از موفقیتهای خود در عرصه منسوجات و مرکبات، یکی از صادرکنندگان منطقه به شمار می رود که در این زمینه دو قطب اقتصادی ایران و مصر میتوانند به گسترش تبادلات تجاری و همکاری های مشترک بپردازند.
اگر ایران به سمت همکاری های اقتصادی با کشورهای بزرگ اسلامی گام برداشته و حرکت کند، قاعدتا این موضوع می تواند نتایج مثبتی برای کشور در بر داشته باشد چرا که مصر یکی از حلقه های مهم همکاری های اقتصادی در میان کشورهای اسلامی است به خصوص عمده ترین تجارت آن از طریق کانال سوئز که از این خاک کشور می گذرد، انجام می شود و عبور کشتی های ایرانی از مصر و کانال سوئز یکی از رگه های پیوند ایران و مصر است.
* مصر می تواند گذرگاهی برای ورود کالاهای ایرانی به شمال افریقا باشد. بر همین اساس، توسعه روابط با مصر تا چه حد در گسترش روابط ایران با قاره افریقا با توجه به اهمیت دولت سیزدهم به توسعه روابط با قاره سیاه اثرگذار است؟
مصر دارای بنادری در دریای سرخ و مدیترانه است که ایران می تواند از این مزیت به نفع خود استفاده کند. اما در حال حاضر به عنوان گذرگاهی برای ورود کالاهای ایرانی به افریقا مورد توجه نیست چرا که مصر با همسایه جنوبی خود یعنی سودان دارای اختلافاتی است و کالاهایی که به سودان وارد می شود از مصر عبور نمی کند.
مصر از نظر موقعیت و پرستیژ خود در افریقا، دارای جایگاه مهمی است که روابط جمهوری اسلامی با این کشور، سبب تکمیل حلقه ارتباطی با کشورهای پرجمعیت و کشورهایی که به لحاظ سیاسی و اقتصادی دارای اهمیت هستند، می شود
در طرف دیگر مصر هم لیبی قرار دارد که یک کشور پهناور صحرایی و بسیار کم جمعیت است و برای عبور کالاهای خود از دریای مدیترانه استفاده می کند. بنابراین ایران نمی تواند مصر را گذرگاه کشورها بداند در حالی که مثلا کشورهایی مانند کنیا گذرگاه خوبی از شرق افریقا برای ورود به غرب این قاره محسوب می شود. کشور سنگال نیز در غرب افریقا دارای راه آهنی است که به ۱۵ کشور ارتباط پیدا می کند و می تواند به عنوان دروازه ای در نظر گرفته شود.
مصر از نظر موقیعت و پرستیژ خود در افریقا، دارای جایگاه مهمی است که روابط جمهوری اسلامی با این کشور، سبب تکمیل حلقه ارتباطی با کشورهای پرجمعیت و کشورهایی که به لحاظ سیاسی و اقتصادی دارای اهمیت هستند، می شود.
وجهه و موقعیت مصر به همراه تاثیرگذاری این کشور بر اتحادیه افریقا و سازمان کشورهای اسلامی که دارای ۵۷ عضو است و ارتباط با کشورهای مهم دنیا، یک جایگاه کلیدی محسوب می شود که ایران می تواند از این جایگاه برای پوشش سیاسی_تبلیغاتی خود ضمن سودآوری اقتصادی بهره مند شود.
نظر شما