شواهدی برای خوشبینی به احیای برجام نمایان شده است| عربستان متوجه شد باید با ایران در صلح زندگی کند

بازار؛ گروه بین الملل: متعاقب سفر «بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران مقرر شد مذاکرات احیای برجام از سر گرفته شود. بر اساس برخی اخبار این گفتگوها در قطر برگزار خواهد شد.

یک مقام آمریکایی به پولیتیکو گفت «انتظارات بسیار کمی» از این مذاکرات وجود دارد.

دو مقام ارشد آمریکایی نیز گفتند که مذاکرات در قطر احتمالا بیش از دو یا سه روز به طول نخواهد انجامید.

مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف را به کند کردن روند مذاکرات و ایجاد مانع بر سر راه آن متهم کند.

در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده است که در ادامه می آید.

«پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست، و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.

مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحدهای تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.

پل پلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد، و کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه پرینستون است. کتاب های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».

*متعاقب سفر جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران مذاکرات احیای برجام آغاز خواهد شد. ارزیابی شما از این تحولات چیست؟
اروپایی ها آشکارا ارزیابی کرده اند که اگر مذاکرات به طور کامل شکست نخورد، به زودی به نوعی تحرک در مذاکرات نیاز است. بورل نشانه‌های کافی از تحرک در طرف ایرانی داشت تا حداقل امید ضعیفی برای خوش‌بینی ایجاد کند، اما من فکر نمی‌کنم ابتکار عمل اروپایی تاکنون نشان‌دهنده پیشرفت واقعی باشد.

* چرا مذاکرات صرفا میان ایران و آمریکاست؟
شکل میانجیگری اروپایی‌ها بین ایران و آمریکا اساساً به همان شکلی است که مذاکرات قبلاً شکل گرفته است، بنابراین واقعاً تغییری نیست. اختلافات اساسی که باید حل شود بین ایران و آمریکاست. در مورد اینکه چرا این دور آینده به جای وین در قطر خواهد بود، شاید این فقط یک امید بود که تغییر منظره ممکن است تفاوت ایجاد کند. بورل گفت که اگر پیشرفتی در قطر حاصل شود، مذاکرات به وین باز خواهد گشت با این امید که در آنجا با موفقیت به نتیجه برسد.

*بورل اعلام کرده است که در دیدار با مقامات ایران «خواهان آزادی شهروندان اتحادیه اروپا در ایران» شده است. آیا این به معنای این است که مذاکرات فراتر از برجام خواهد رفت و مسائل غیربرجامی نیز مطرح است؟
آنها قبلاً از مسائل هسته ای فراتر رفته اند، به ویژه با درخواست ایران در مورد خروج سپاه از فهرست تروریستی آمریکا.

*در کنار این تحولات مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق به عربستان و ایران سفر کرده است. به نظر می رسد هر چقدر به احیای برجام نزدیک شویم مذاکرات تهران و ریاض نیز به نتیجه نهایی نزدیک می شود. ارزیابی شما چیست؟
تا جایی که ایالات متحده به برجام بازگردد، نشان دهد که صرفاً از رقبای منطقه ای ایران که می خواهند ایران را منزوی نگه دارند پیروی نمی کند، آنگاه ریاض متوجه می شود که اقدام هوشمندانه برای خود این است که یاد بگیرند که در صلح با همسایه خود ایران زندگی کنند. بنابراین بله، یک همبستگی مثبت بین پیشرفت در بازگرداندن برجام و جدیت عربستان در انجام مذاکرات خود با تهران وجود دارد.

*با توجه به تحولات اخیر پیش بینی شما از آینده برجام چیست؟
دلایل خوش‌بینی جدید عبارت از رویکرد پرانرژی اروپایی‌ها و گزارش‌هایی است که نشان می‌دهد ایران از خواسته خود مبنی بر حذف سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی عقب‌نشینی کرده یا آن را اصلاح کرده است.

اما هنوز هم بازدارنده‌های سیاسی مانع توافق در واشنگتن (ضعف سیاسی بایدن، تمایل او به همکاری سعودی‌ها در زمینه تولید نفت و غیره) و در تهران (به‌ویژه این احتمال وجود دارد که در چند سال آینده بایدن با جمهوری‌خواه دیگری جایگزین شود. رئیس‌جمهور و رهبران فعلی ایران نمی‌خواهند در موافقت با چیزی که ایالات متحده یک بار دیگر از آن سرپیچی می‌کند، مانند فریب خورده به نظر برسند.)