افزایش درآمدهای انرژی روسیه در سایه جنگ اوکراین؛ چرا پیش بینی پوتین درست بود؟

بازار؛ گروه بین الملل: در ماه می ۲۰۲۲، درآمد صادراتی روسیه از سوخت‌های فسیلی به ۰.۹ میلیارد دلار در روز افزایش یافت که نسبت به می ۲۰۲۱ قبل از جنگ ۳۹ درصد افزایش داشت. جنگ روسیه علیه اوکراین که از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد، بالغ بر ۴ ماه است که ادامه دارد.

صادرات سوخت های فسیلی از روسیه به عنوان تامین مالی جنگ روسیه به طور گسترده در سایت های مختلف نقل شده است. غرب برای کاهش خرید نفت و گاز روسیه تحریم هایی را اعمال کرده است. نفت روسیه اهمیت بیشتری دارد زیرا درآمد صادرات نفت و میعانات روسیه بسیار بیشتر از درآمد صادرات گاز طبیعی است.

ایالات متحده و لهستان واردات نفت روسیه را متوقف کردند، اما نفت روسیه بخش بزرگی از مصرف انرژی آنها نبود. لیتوانی، فنلاند و استونی به درصد کاهش شدید بیش از ۵۰ درصد دست یافتند. بریتانیا اعلام کرد که واردات نفت روسیه را تا پایان سال ۲۰۲۲ متوقف خواهد کرد. واردات آلمان از روسیه از ۳۵ درصد در ابتدای جنگ در اوکراین به ۱۲ درصد در حال حاضر کاهش یافته است. کشورهای اتحادیه اروپا با توقف تا پایان سال ۲۰۲۲ موافقت کردند، اما اجازه چند معافیت برای کشورهایی مانند مجارستان و اسلواکی دادند.

گزارش جدیدی از مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک (CREA) داده‌های حمل و نقل سوخت فسیلی را از خطوط لوله و تجارت کشتی‌رانی جمع‌آوری کرده است - داده‌های کافی برای تخمین درآمدهای صادراتی روسیه، نقشه‌برداری از روندها و پیشنهاد دلایل این روند.

در ماه می ۲۰۲۱، درآمد صادرات روسیه ۶۳۳ میلیون یورو در روز بود اما بین می ۲۰۲۱ و مه ۲۰۲۲، حجم صادرات ۹۵ میلیون یورو در روز کاهش یافته است. کاهش قیمت نفت روسیه و غیره منجر به کاهش ۱۰۱ میلیون یورویی در روز شد. تا اینجا به نظر می رسید تحریم ها کارساز بوده است.

اما پس از آن افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی در بازار جهانی هر دو این اثرات را تحت تأثیر قرار داد و منجر به افزایش درآمد صادراتی روسیه به میزان ۴۴۷ میلیون یورو در روز شد. میانگین قیمت صادرات روسیه به طور متوسط ۶۰ درصد بیشتر از سال گذشته بود. تا ماه مه ۲۰۲۲، درآمد صادراتی به ۸۸۳ میلیون یورو در روز افزایش یافته بود که نسبت به می ۲۰۲۱ قبل از جنگ ۳۹ درصد افزایش داشت.

قیمت نفت امروز بالای ۱۲۰ دلار در هر بشکه است و روسیه تقریباً یک میلیارد یورو در روز یا یک میلیارد دلار در روز از درآمدهای صادراتی سوخت های فسیلی به دست می آورد.

رئیس جمهور پوتین اعلام کرده بود که تحریم های غرب بر نفت و گاز روسیه نتیجه معکوس خواهد داشت و منجر به افزایش قیمت جهانی می شود. به نظر می رسد که این امر به حقیقت پیوسته است، اگرچه به سختی می توان دلایل مختلف افزایش تقاضای جهانی نفت و گاز را کشف کرد.

۹۳ میلیارد یورویی که روسیه از صادرات سوخت فسیلی در ۱۰۰ روز اول جنگ دریافت کرد، با نرخ ارز فعلی نزدیک به یک میلیارد دلار در روز است. حدود ۶۰ درصد از این مبلغ از اتحادیه اروپا تامین شده است، به همین دلیل است که اتحادیه اروپا درصدد است تا خرید نفت و گاز از روسیه را متوقف کند.

زغال سنگ بخش بسیار کمی از سوخت های فسیلی است که توسط روسیه صادر می شود. ۹۳ میلیارد یورو درآمد صادراتی به شرح زیر است: نفت خام: ۴۶ میلیارد، محصولات نفتی: ۱۳ میلیارد، گاز خط لوله: ۲۴ میلیارد و زغال سنگ: ۴.۸ میلیارد.

در این دوره چین، آلمان، فرانسه، هند، امارات متحده عربی و عربستان سعودی واردات نفت خود از روسیه را افزایش دادند. چین بزرگترین واردکننده در حال حاضر است، زیرا آلمان واردات از روسیه را کاهش داده است. هند در واقع یک رویکرد دیگر دارد. آنها در ژانویه ۲۰۲۲ چیزی وارد نکردند، اما این رقم در می ۲۰۲۲ به ۲۸ میلیون بشکه نفت خام رسید. این کشور اکنون تقریبا ۲۰ درصد از صادرات نفت خام روسیه را خریداری می کند. به گفته CREA، این موضوع بحث برانگیز است زیرا مقادیر قابل توجهی از محصولات پالایشگاه های هند سپس به ایالات متحده و اروپا صادر می شود و این کشور از تحریم ها حمایت نمی کند.

جنبه دیگری که به نظر می رسد نادیده گرفته شده است، حمل و نقل نفت خام با تانکر از روسیه است. در دوره آوریل تا مه تقریباً ۷۰ درصد از حمل و نقل سوخت روسیه توسط تانکرهای متعلق به اتحادیه اروپا، بریتانیا، نروژ و شرکت های یونانی انجام می شد و نفتکش های یونانی بیش از ۴۰ درصد از نفت خام روسیه را حمل می کردند.

گزارش دیگری اشاره کرده است که در دو ماه اول جنگ، ۲۳ شرکت بزرگ سوخت های فسیلی را از روسیه خریداری کردند و ۱۵ شرکت از آن شرکت‌ها هنوز در ماه می ۲۰۲۲ خرید می‌کردند.

وضعیت فعلی قیمت های بالای انرژی و هدف غرب برای متوقف کردن وابستگی به سوخت های فسیلی روسیه به خاطر اوکراین، یک مسابقه طناب کشی را به راه انداخته است. از یک طرف، منافع نفت و گاز می خواهند تولید را افزایش دهند تا قیمت بنزین را برای خودروهای امریکا کاهش دهند. از طرف دیگر، این فرصتی برای تسریع تولید انرژی های تجدیدپذیر و وسایل نقلیه الکتریکی است که با انرژی باد، خورشید و برق کار می کنند. هشت سال آینده تا ۲۰۳۰ باید دید واضح تری از اینکه کدام طرف برنده است به ما بدهد.