بازار؛ گروه راه و مسکن: در برنامه ششم توسعه کشور مصوب شد که سالانه ۱۰ درصد از بافت های فرسوده احیا ، مرمت و نوسازی شوند. اما هر سال از سال های قبل این وضعیت وخیم تر و رو به زوال رفت.
اگر چه در چند ماه گذشته با تغییرات مدیریتی در شرکت بازآفرینی شهری ایران اقدامات و تحرکات خوبی برای نوسازی و بازسازی بافت های فرسوده صورت گرفت اما کُند شدن نوسازی و احیاء ریشه در تاریخ داشته و به فرهنگ ایرانی ها بیشتر نزدیک است.
اگر چه ظرفیت‌سازی شهرداری تهران برای نوسازی و احیای بافت‌های فرسوده تهران در راستای تأکید رئیس جمهور برای خانه‌دار کردن محرومان کشور در پایتخت با تشکیل قرارگاه جهادی مسکن وارد فاز جدیدی شده است اما وقتی مسکن ۶۵ درصد از هزینه‌های خانوار را در تهران به خود اختصاص می دهد می بنیم که این روزها روند نوسازی و بازسازی بافت فرسوده همچنان در مسیری سخت و دشوار به لحاظ وجود ذینفعان بسیار قرار گرفته است.
چند روز پیش در حالی زاکانی شهردار تهران اعلام کرد که راهکار مشترک وزارت راه و شهرسازی و شهرداری برای نوسازی بافت فرسوده تهران اندیشیده شده است که تهران دارای ۴ هزار و ۵۶۰ هکتار بافت فرسوده دارد که اگر در بهترین حالت این میزان بافت فرسوده نوسازی و بازسازی شود و میزان بافت فرسوده نیز افزایش پیدا نکند شاید بیشتر از ۲۰ سال زمان ببرد تا این میزان از بافت فرسوده تهران احیاء شود.
آنطور که خبر می رسد قرار است با مشوق‌هایی تاثیر گذار و همچنین تسهیلات گشایش جدی برای مردم تهران به وجود بیاید و قرار است کارگروه مقدماتی میان شهرداری تهران با وزارت راه و شهرسازی تشکیل شود تا هم نوسازی شهری در بافت فرسوده سرعت بگیرد و هم مشوق هایی برای ترغیب مردم به نوسازی در نظر گرفته شود.
آنطور که شواهد نشان می دهد و اگر کمی به عقب و به دولت روحانی برگردیم از این مشوق ها و تسهیلات برای ترغیب مردم کم نبود اما هیچکدام به ثمر ننشست. وقوع انواع و اقسام آسیب‌های اجتماعی از یکسو و ناپایداری و ریز دانگی بافت‌های فرسوده شهر تهران را آبستن حوادث مختلف کرده است. بر این اساس شهرداری تهران قرار است با احداث واحدهای مسکونی ضمن احیای بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری علاوه بر رونق ساخت و ساز، مسکن اقشار محروم شهر تهران را نیز تأمین کند.
اما محمد آئینی مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری از تدوین بسته‌های تشویقی جدید برای جلب مشارکت مردم، سرمایه‌گذاران، توسعه‌گران و سازندگان خبر می دهد. مسیری که به نظر می رسد همان مسیر گذشته باشد و موضوع تازه ای که بتواند مردم و ذینفعان را به احیای بافت فرسوده ترغیب کند نباشد.
او با اشاره به اینکه سازندگان و توسعه‌گرانی که نسبت به نوسازی محله‌ای و یا از روش تجمیع پلاک‌ها استفاده می‌کنند، از امتیازات و مشوق‌های بیشتری از جمله اضافه تراکم، کسر پارکینگ، کاهش زمان صدور پروانه، تخفیفات نظام مهندسی و عوارض شهرداری و سرعت در اخذ مجوزهای مربوط به دستگاه‌های خدمات رسان همچون آب، برق، گاز بهره‌مند می‌شوند می گوید: مالکان می‌توانند در دوران جا به جایی و ساخت، از ودیعه اسکان موقت استفاده کنند که مبلغ آن ۴۵ میلیون تومان به صورت قرض الحسنه است و علاوه بر آن از محل تسهیلات ویژه نوسازی به عاملیت بانک مسکن، وام‌هایی در نظر گرفته شده که مبلغ آن در شهرهای مختلف متفاوت است، اما در همه آن‌ها مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان به صورت صفر درصد و بدون سود بانکی است.
این اقدام اگر چه می تواند در ابتدا تا حدودی مشوق زا و ترغیب کننده باشد اما مقامات وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران به خوبی می دانند که مشکل بازسازی و احیاء بافت فرسوده وام و تسهیلات نیست و تسهیلات به تنهایی نمی تواند مشکل بافت فرسوده را حل کند.
حال سوال این است که اگر مردم و ساکنان بافت فرسوده با این تسهیلات ترغیب بازسازی و نوسازی شوند آیا وقتی در بازار مصالح ساحتمانی ثبات قیمتی ندارد آیا انبوه سازان می توانند پیش بینی درستی از هزینه ها و انعقاد قراردادها داشته باشند؟
هوشنگ عشایری مدیر عامل اسبق شرکت بازآفرینی شهری ایران و معاون عباس آخوندی در دولت روحانی پیشتر در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «بازار» کُندی و مشکل بازسازی بافت فرسوده را سوای مساله مسکن دانسته و گفته بود که با هویت بخشی محلی می توان مشکل بازسازی و نوسازی بافت فرسوده را حل کرد.
عشایری معتقد است که اولین و مهمترین اقدام در محله های هدف بازآفرینی شهری اقدامات زیربنایی و روبنایی از سوی دولت ها، وزارت کشور، وزارت بهداشت، ذینفعان و شهرداریها است. چرا که ارتقای کیفی زندگی در این بافت ها می تواند بسیار حائز اهمیت در پیشبرد اهداف بازسازی و نوسازی بافت های فرسوده باشد.
در عین حال محمد آئینی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با یادآوری اینکه بیش از ۱۶۰ هزار هکتار مساحت از سطح شهرها را بافت فرسوده، سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های تاریخی تشکیل می دهد که می‌تواند هدف بازآفرینی شهری قرار بگیرد، می گوید: بر اساس بررسی‌های انجام شده بیش از ۲.۵ میلیون واحد ناپایدار در کشور وجود دارد که باید نوسازی و بهسازی شود و در برنامه شرکت برای نوسازی قرار دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که آمار حمایت از نوسازی در ۸ سال گذشته سالانه کمتر از ۱۵ هزار واحد در سال بوده است و آنطور که به نظر می رسد در دولت جدید با منابع خوبی که برای نوسازی بافت فرسوده و محلات هدف در نظر گرفته شده مقرر شده تا این رقم افزایش یابد.
محمدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به آمار و ارقام بافت‌های فرسوده در کشور گفت: در حال حاضر جمعیتی بالغ بر ۲۰ میلیون نفر در کشور در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند که این جمعیت، جمعیتی قابل توجه است.
او می گوید: متاسفانه رویکرد دستگاه‌های اجرایی در احیاء و مرمت بافت های فرسوده قابل قبول نیست و این مسئله در دولت قبل هم وجود داشت و در این دولت فعلی هم مشاهده می‌شود و ما بارها این موضوع را به مسئولان متذکر شده‌ایم. پس اگر دقت لازم در ساخت و ساز های جدید مد نظر قرار نگیرد این ساختمان ها در زمان کوتاهی به بافت فرسوده تبدیل خواهند شد.
روند کُند نوسازی بافت های فرسوده در سال های اخیر باعث شده تا همه ساله با اختصاص تسهیلات نوسازی با این تصور که مشکل بافت فرسوده را تسهیلات حل خواهد کرد به این سمت حرکت کرده و حجم زیادی از اعتبارات بانکی را به این سمت کشانده و طبق آمارهای منتشر شده موفقیتی در این مسیر کسب نشده است.
نظر شما