تهمینه غمخوار؛ بازار: جنگ روسیه و اوکراین علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن سراسر دنیا، بیشتر از همه به یک دغدغه بزرگ برای اروپا تبدیل شده است. اتحادیه اروپا که همین چند روز پیش، وارد امضای قرارداد گازی با قطر شده بود، همواره به دنبال جایگزینی برای نفت و گاز روسیه و عدم وابستگی خود به این کشور است.
از این رو، این بار به سراغ رژیم صهیونیستی و مصر رفته و به تازگی یک قرارداد گازی سه جانبه با مصر و اسرائیل امضا کرده است. این قرارداد در حالی که از طرفی وابستگی به گاز اسرائیل را افزایش می دهد، موجب می شود تا اروپا خود را از نفت و گاز روسیه دور کرده و با روسیه به دلیل باج خواهی از طریق انرژی مقابله کند.
این توافق که از نظر رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا به عنوان یک توافق تاریخی توصیف شده، ثابت کرده که وقتی پای احترام به حقوق بشر و قوانین بین المللی به میان می آید، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن هیچ اعتباری ندارند و با این توافقات چراغ سبزی به نقض حقوق بشر و اشغالگری نشان می دهند. همکاری اروپا با اسرائیل در بخش انرژی، در کنار سفرهای بلندپایه رهبران اروپایی و ایالات متحده به اسرائیل، به دولت فعلی چراغ سبز نشان می دهد تا به تشدید کارزار ظلم خود، بدون پاسخگویی بین المللی، ادامه دهد.
حقیقت این است که اروپا به جای مخالفت با دولت های نواستبدادی با برنامه‌های قومی_ناسیونالیستی، و اجرای یک سیاست خارجی ارزش‌محور با حمایت چندجانبه‌گرایی قوی، اردوگاه‌های استعمارگران و ناقضان حقوق بشر خود را انتخاب می‌کند.
علاوه بر آن، اتحادیه اروپا به دنبال آن است که از پتانسیل انرژی مدیترانه شرقی برای پوشش کمبود عرضه انرژی به این قاره نیز بهره مند شود و بر همین اساس، گاز طبیعی اسرائیل از طریق تأسیسات مایع سازی مصر به اروپا منتقل خواهد شد.
لازم به ذکر است که در پی جنگ در اوکراین، گازپروم؛ غول انرژی روسیه، جریان گاز به لهستان و بلغارستان را متوقف کرده و عرضه گاز به آلمان، ایتالیا و فرانسه را به شدت کاهش داده است. بر همین اساس، توافق اولیه ای که در قاهره به دست آمد توسط طارق الملا وزیر نفت مصر، کارینه الحارار وزیر انرژی اسرائیل و قدری سیمسون کمیسر انرژی اتحادیه اروپا امضا شد.
اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا که در مراسم امضای این تفاهم نامه حضور داشت، گفت: این تفاهم نامه گامی بزرگ رو به جلو در تامین انرژی به اروپا است که به وابستگی اتحادیه اروپا به سوخت فسیلی روسیه پایان می دهد. الحرار نیز خاطر نشان کرد که مصر و اسرائیل متعهد هستند که گاز طبیعی خود را با اروپا به اشتراک بگذارند تا به بحران انرژی این قاره کمک کنند.
مصری ها معتقدند که این توافق، نقطه عطف مهمی برای همکاری بین مصر، اسرائیل و اتحادیه اروپا است و معیاری است که راه را برای انعقاد توافقات بیشتر در آینده باز می کند. همچنین، این توافق پیش بینی می کند که گاز طبیعی از اسرائیل، مصر و سایر منابع در منطقه شرق مدیترانه از طریق زیرساخت صادرات گاز طبیعی مایع مصر به اروپا ارسال شود.
افزون بر این، این توافق در راستای اهداف کربن زدایی بلندمدت و بر اساس قیمت های مرتبط با بازار انجام شده است؛ در حالی که اروپا هم به مصر و اسرائیل کمک خواهد کرد تا تولید و اکتشاف گاز در آب های سرزمینی مربوطه خود را افزایش دهند. همچنین، اتحادیه اروپا قول کمک به مصر به ارزش ۱۰۴ میلیون دلار را داده که به دلیل جنگ اوکراین با کمبود شدید غلات مواجه شده است.
تفاهم نامه امضا شده پیش بینی می کند که گاز اسرائیل از طریق یک خط لوله به دو پایانه ال ان جی در سواحل مصر در مدیترانه شرقی منتقل شود؛ جایی که مقادیر قابل توجهی از گاز مایع شده و با تانکرها به اروپا منتقل می شود و به این ترتیب صادرات ال ان جی مصر افزایش می یابد.
از آنجایی که انی ایتالیا، یک اکتشاف عظیم گازی در مصر انجام داده، انتظار می‌رود که حجم گاز طبیعی که به اروپا صادر می‌شود، به میزان قابل توجهی افزایش یابد. گاز اسرائیل هم به دو نیروگاه مایع سازی مصر که در حال حاضر با ظرفیت کامل کار نمی کنند، منتقل می شود و حجم گاز صادراتی را افزایش می دهد که در حال حاضر در مصر برای مصرف داخلی استفاده می شود.
مهمتر از آن، این قرارداد از نظر اروپاییها می تواند گامی بزرگ در تحقق استفاده از پتانسیل مدیترانه شرقی به عنوان تامین کننده انرژی مهم برای صنایع اروپایی باشد. با این حال، افزایش قابل توجه صادرات گاز از اسرائیل از طریق مصر مستلزم سرمایه گذاری‌های زیرساختی بلندمدت است؛ به ویژه که کشورهای دیگری مانند قبرس یا لبنان که گمان می‌رود مقادیر تجاری گاز طبیعی دارند، ممکن است به این پروژه بپیوندند.
با توجه به آنکه در سال های اخیر، اسرائیل دو اکتشاف بزرگ دریایی در حدود ۷۰۰ میلیارد متر مکعب گاز انجام داده و حفاری های اکتشافی جدیدی را فعالانه آغاز کرده است، مقامات اسرائیل معتقدند که به یک صادرکننده گاز طبیعی تبدیل شده است.
برای بسیاری در اسرائیل، توافق اخیر با اروپا، یک نقطه عطف مهم در تلاش چندین ساله برای استفاده از گاز در جهت کاهش روابط سرد با همسایگانش بود. با افزایش سرسام‌آور قیمت های انرژی و کاهش تدریجی مخالفت عمومی با اسرائیل در بخش‌هایی از جهان عرب، بسیاری از اسرائیلی ها امیدوارند که قرارداد صادرات گاز ممکن است چیزی ارزشمندتر از سود را به همراه داشته باشد.
دو سال پیش، شرکت نفت آمریکایی شورون، شرکت نوبل انرژی، شرکتی که اکثر میادین گازی اسرائیل کشف کرد، را به قیمت حدود چهار میلیارد دلار خریداری کرد. جدای از حمل ال ان جی با کشتی ها به اروپا، یکی دیگر از روش‌های انتقال گاز از مدیترانه شرقی که مورد بررسی جدی اتحادیه اروپا قرار دارد، از طریق خطوط لوله زیر دریا است. خطوط لوله به اروپا برای مدت طولانی مورد بررسی قرار گرفته‌اند، اگرچه هزینه‌های بالقوه بالا و تنش های ژئوپلیتیکی تاکنون علیه ساخت آنها کارساز بوده است.
اسرائیل، قبرس و یونان قراردادی را برای ساخت خط لوله ایست مد به طول ۱۹۰۰ کیلومتر برای انتقال گاز طبیعی از میادین فراساحلی در شرق مدیترانه به اروپا دو سال پیش امضا کردند. بر اساس برآوردها، این خط لوله می تواند تا ۱۰ درصد نیاز گاز اروپا را پوشش دهد، اما باید توجه داشت که پروژه بسیار پیچیده ای است که پیش بینی می شود بیش از شش میلیارد دلار هزینه داشته باشد و ساخت آن ۱۰ سال طول خواهد کشید.
برای اتحادیه اروپا، عنصر کلیدی این است که آیا یک خط لوله از نظر تجاری امکان پذیر خواهد بود یا گزینه های دیگری روی میز است؟
آوریل گذشته، معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده ویکتوریا نولند به صراحت اعلام کرد که ایالات متحده حمایت قبلی خود را از این پروژه پس گرفته و نه زمان و نه پولی برای ساخت ایست مد وجود دارد. نولاند با اشاره به اینکه اروپا در حال حاضر و نه بعد از چند سال به گاز نیاز دارد، گفت: لازم نیست ۱۰ سال منتظر بمانیم و میلیاردها دلار برای این موضوع هزینه کنیم. ما باید از گاز امروز برای گذار به آینده ای سبزتر استفاده کنیم. ده سال بعد، ما خط لوله نمی خواهیم. ده سال بعد، ما می خواهیم سبز باشیم.
توافق گازی اروپا مصر و اسرائیل، سهم گاز طبیعی مدیترانه شرقی به اروپا را در مقایسه با عرضه روسیه به میزان قابل توجهی کاهش می یابد، اما، بخشی از یک استراتژی تکه تکه ای خواهد بود که از منابع سراسر جهان استخراج می شود تا کسری انرژی روسیه را جبران کند
اگرچه ایالات متحده اعلام کرد که دیگر از ساخت خط لوله ایست مد حمایت نخواهد کرد، در یادداشت سه جانبه امضا شده در قاهره ذکر شده است که امکان سنجی خط لوله باید بررسی شود. اورسولا فون در لاین حتی اعلام کرد که اروپا امیدوار است تا این خط لوله روزی به خط لوله آماده هیدروژن تبدیل شود.
اما، همه از امضای تفاهم نامه خوشحال نیستند. فریدا کینینگر، مدیر امور اتحادیه اروپا در «اقدام برای آب و غذای اروپا» در این رابطه اعلام کرده که ما به‌شدت نگران هرگونه طرح گازی هستیم که اتحادیه اروپا را به وابستگی بیشتر به سوخت‌های فسیلی در سال‌های آینده منجر می‌شود.
در مجموع، این توافق سهم گاز طبیعی مدیترانه شرقی به اروپا را در مقایسه با عرضه روسیه به میزان قابل توجهی کاهش می یابد، اما، بخشی از یک استراتژی تکه تکه ای خواهد بود که از منابع سراسر جهان استخراج می شود تا کسری انرژی روسیه را جبران کند.
نظر شما