بازار؛ گروه صنعت: در حال حاضر ایران از بازار ۶۰۰ میلیارد دلاری جهانی گوهر سنگ ها سهمی کمتر از نیم درصد دارد و در مقابل کشورهایی همچون هند و چین هر ساله میلیارد ها دلار از این بازار سود می برند. نکته قابل توجه اینجا است که این کشورها حتی به مناطقی همچون ایران که خود مملو از انواعی از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی است صادرات سنگ دارند.
بنابراین در این راستا وزارت صنعت، معدن و تجارت طی برنامه چند ساله ای که در این حوزه تدوین کرده قصد دارد تا سال ۱۴۰۵ به سهم نیم درصدی و تا سال ۱۴۱۰ به سهم یک درصدی از صادرات گوهر سنگ ها برسد. البته به رغم برنامه ریزی ها برای دست یابی به سهم بیشتر از بازار گوهر سنگ ها، همچنان شاهد ورود حجم بالایی از گوهر سنگ ها به کشور هستیم. اتفاقی که نه تنها مانعی بزرگ در مسیر هدف گذاری برای دست یابی به بازار های جهانی است بلکه باعث از دست رفتن بازار داخلی هم می شود. در این راستا به کاظم نصرالهی، مدیرعامل یک شرکت تولید سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی رفتیم که گفت و گوی بازار با وی را در ادامه خواهید خواند.
* چند سال است که در زمینه استخراج تا فرآوری سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی فعالیت دارید؟ همچنین بفرمایید حجم استخراج و فرآوری سنگ ها چقدر است؟
بیش از یک سال از زمان تاسیس شرکت می گذرد و هنوز در زمینه گوهر سنگ ها به عنوان مجموعه ای نوپا معرفی می شویم که در زمینه معادن نیمه فعال و غیر فعال با تفاهم نامه ای که با استانداری خراسان جنوبی امضا کرده ایم فعالیت می کنیم تا نه تنها در زمینه استخراج به بومیان منطقه در راستای اشتغال زایی کمک کنیم بلکه در این زنجیره تولید مرحله فرآوری را هم برای آن ها انجام دهیم.
* اشاره کردید به اینکه یکی از اهداف راه اندازی مجموعه شما به صنعت گوهر سنگ ها بحث توسعه فرآوری سنگ ها است، بفرمایید در گذشته و حال چه حجمی از سنگ های استخراج شده به صورت خام فروشی به خارج از استان تا خارج از کشور صادر می شد؟
اطلاعات دقیقی در خصوص حجم خام فروشی گوهر سنگ های استان خراسان جنوبی که محل فعالیت مجموعه ما هم هست ندارم اما با توجه به گستردگی اشتغال مردم بومی شهرستان های استان در این زمینه، می توان به این موضوع پی برد که حجم بالایی از گوهر سنگ ها از این مناطق برداشت می شود.
حتی بحث جمع آوری این سنگ ها را توسط خیلی از ساربان ها و شتر دارانی که در منطقه خور شهرستان بیرجند فعالیت دارند را شاهد هستیم. نحوه جمع آوری سنگ هایی همچون عقیق هم به این شکل است که بخشی زیادی از آن ها روی زمین است و بومیان آن ها را بدون نیاز به تجهیزات خاصی و با دست جمع آوری می کنند.
هرچند توانمند سازی مردم در این حوزه انجام شده اما همچنان مهم ترین معضلی که آن ها با آن دست و پنجه نرم می کنند این است که بازار فروش چندان کشش حجم تولید گوهر سنگ ها را ندارند و نیاز به صادرات است
* چقدر بومیان منطقه علاقه مند به ایجاد ارزش افزوده از طریق فرآوری سنگ ها هستند؟
نزدیک به یک دهه قبل با حضور سازمان هایی همچون سازمان فنی و حرفه ای کشور، کلاس های آموزشی ای در زمینه گوهر سنگ ها و نحوه فرآوری آن ها برگزار شد و مورد استقبال مردم منطقه قرار گرفت. از این رو اکنون شمار زیادی از مردم منطقه با بهره مندی از دستگاه های خانگی اشتغالی خانگی برای خود ایجاد کرده اند و در آمد کمی را از این راه کسب می کنند.
هرچند توانمند سازی مردم در این حوزه انجام شده اما همچنان مهم ترین معضلی که آن ها با آن دست و پنجه نرم می کنند این است که بازار فروش چندان کشش حجم تولید گوهر سنگ ها را ندارند.
بنابراین نیاز است که مسئولان در حوزه هایی همچون گردشگری و صنعت بازار های هدف را شناسایی کنند و همزمان بحث توریسم و صادرات گوهر سنگ ها را دنبال کنند. مجموعه این اقدامات می تواند تا حد قابل توجهی جلوی صادرات خام فروشی محصولات را بگیرد و ارزش واقعی گوهر ها در فرآوری آن ها به دست بیاید.
* اشاره کردید به ارزش افزوده ای که می توان با فرآوری سنگ ها به دست آورد، بفرمایید فاصله ارزشی خام فروشی تا فرآوری سنگ ها چقدر است؟
در سنگ حجر با توجه به گلی که دارد ارزش سنگ متفاوت است و اگر سنگ خوبی باشد شاید فرآوری شده آن تا بیش از ۱۰ برابر قیمت خام هم خریداری شود. همچنین کمترین ارزش افزوده در حوزه سنگ (سنگ فرآوری شده نسبت به سنگ خام) حداقل ۳ برابر است.
سنگ هایی که از معدن استخراج می شوند تا به یک نگین تبدیل شوند حداقل ۶۰ تا ۷۰ تومان هزینه دارند، البته هزینه های تولید به همین جا محدود نمی شوند و تولید کنندگان هزینه قابل توجهی را هم برای تهیه ابزار و ماشین آلات پرداخت می کنند و در نهایت قیمت تمام شده برای تولید کننده بالا می رود
* در حال حاضر یکی از چالش های صنعت گوهر سنگ ها از سوی مسئولان و فعالان این صنف، واردات بی رویه از کشورهایی همچون چین و هند معرفی می شود؛ چقدر این موضوع به صنعت سنگ داخلی ضربه می زند؟
در زمینه واردات بی رویه و بی توجهی به آن متاسفانه تمامی اصناف با این معضل دست و پنجه نرم می کنند و در موضوع سنگ هم همین موضوع تکرار می شود. در این رابطه نیز شنیده ام که از کشورهایی همچون چین، هند و غیره واردات انجام می شود که اغلب آن سنگ ها هم مصنوعی هستند.
سنگ های مصنوعی که وارد می شود و دارای طرح ها و رنگ های مختلف است برای آدم عادی قابل تشخیص نیست و فقط متخصص سنگ می تواند آن ها را تشخیص دهد. با این حال سنگ های خوش رنگ و لعاب با سیستم های جدید ایجاد می شوند و نتیجه کار انسان و غیر طبیعی هستند.
این درحالی است که سنگ هایی که از معدن استخراج می شوند تا به یک نگین تبدیل شوند حداقل ۶۰ تا ۷۰ تومان هزینه دارند. البته هزینه های تولید به همین جا محدود نمی شوند و تولید کنندگان هزینه قابل توجهی را هم برای تهیه ابزار و ماشین آلات پرداخت می کنند که در نهایت نه تنها قیمت تمام شده برای تولید کننده بالا می رود بلکه به دلیل فاصله قیمتی موجود توان رقابت با نسخه های وارداتی هم وجود ندارد. بنابراین همین می شود که اغلب تولیدکنندگان داخلی بازار کشور را هم از دست می دهند و رفع این موضوع نیازمند حمایت جدی متولیان است.
نظر شما