آیا سقوط سهام کشورهای غربی یعنی آماده شدن برای رکود؟ | تکرار بحران مالی دهه ۱۹۷۰

مهران ابراهیمیان؛ بازار: در حالی که بازار سهام چین روندی افزایشی داشت اما کشورهای غربی از بازارهای ژاپن تا آمریکا در روزهای گذشته روندی منفی به خود گرفته اند.

روز دوشنبه، پس از بسته شدن همه بخش‌های اصلی شاخص «اس اند پی ۵۰۰» با افت شدید، سهام آمریکا به افت خود ادامه دادند و وضعیت نگران‌کننده‌ای را در همه بورس‌های جهانی به وجود آوردند. اکنون این سئوال مطرح می شود که آیا افت بازار آمریکا به روند فعلی ادامه خواهد داد یا خیر و آیا اساسا این افت قیمت در بازار های سهام مطرح دنیا نشانه ای از رکود تورمی است؟

«اس اند پی ۵۰۰» با افت ۳.۸۸ درصدی به پایان رسید، در حالی که شاخص «نزدک» ۴.۶۸ درصد سقوط کرد، داکس ۰.۷۷ درصد افت کرد، نیکی ژاپن ۱.۳۳ درصد رشد منفی داشت. این افت بسیاری از معامله گران را با نگرانی از تداوم بازار نزولی تحت تاثیر قرار داد.

بازارسهام آمریکا در یک کاهش چند ماه وبسیار شدید ارزش خود را نزدیک به ۹.۳ تریلیون دلار از دست داده و ترس از تداوم نزولی بودن بازار سهام را در آمریکا تایید می کند

تورم موجود و رکود احتمالی
دلیل اصلی نزول بازار به دلیل ترس از سقوط اقتصاد ایالات متحده در وضعیت رکود تورمی است، به طوری که تورم در ماه قبل میلادی به رکورد ۸.۶ درصد رسید و ترس از رکود با انتظار بانک مرکزی ایالات متحده افزایش یافت.

شاخص «اس اند پی ۵۰۰» از زمان اوج خود در سوم ژانویه گذشته، بیش از ۲۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است که این یعنی بازارسهام آمریکا در یک کاهش چند ماه وبسیار شدید ارزش خود را نزدیک به ۹.۳ تریلیون دلار از دست داده و ترس از تداوم نزولی بودن بازار سهام را در آمریکا تایید می کند. ارزش ین نیز نشانه ای دیگر از جریان حاکم بر اقتصاد شرق است که به به نوعی جزو دارو دسته اقتصاد غرب به شمار می رود.

برای نشان دادن عظمت این ریزش که در آستانه انتخابات کنکره در آمریکا است بد نیست بدانید که سهام ایالات متحده تحت تاثیر ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰، ۹.۸ تریلیون دلار از دست داد. البته اقتصاددانان آن را یک عامل "فورس ماژور" عنوان کردند که با واکنش «فروش وحشتناک» مواجه شد. آنها امیدوار بودند که بعد از رفع عامل فورس ماژور این روند معکوس شود، اما اکنون تحولات اقتصادی منفی هستند، اما در ردیف «فورس ماژور» نیستند.

برای روشن شدن بیشتر، زیان بازار آمریکا از ژانویه گذشته تاکنون حدود ۱.۲ تریلیون دلار از ضرر آن در جریان بحران مالی جهانی بین سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ بیشتر شده است که نشانی واضح از ترس معامله‌گران از تکرار یک بحران عمیق مالی مشابه و شاید حتی فراتر از بحران مالی جهانی ان دوره است به ویژه آن که بازار مسکن در آمریکا نیز وضع مناسبی ندارد.

خروج برای حساب اوراق قرضه و سود بالا
بر این اساس، ناظران بر این باورند که بسیاری از سرمایه‌گذاران تصمیم به خروج از بازار، حتی به‌طور موقت، گرفتند و دارایی‌های خود را از سهام نقد کرده ومنتظرهستند.

همچنین افزایش نرخ سود و انتظار افزایش آن در روز چهارشنبه و تداوم رشد آن تا پایان سال، بسیاری از سرمایه گذاران به ویژه سرمایه گذاران تازه وارد در بازار را بر آن داشته تا ترجیح دهند پول خود را به صورت نقد (با منطق پس انداز) و اجتناب از ریسک سرمایه گذاری حفظ کنند.

هم اکنون افزایش نرخ بهره اوراق قرضه ایالات متحده به ۳.۳۷۱ درصد رسیده که درنوع خود و در ۱۱ سال اخیر یک رکورد به شمار می رود.

انتشار آمار ناامیدکننده تورم آمریکا علاوه بر تایید روند افزایش نرخ بهره در حال حاضر، بازار را بیشتر به سمت نزول سوق داده و گمانه زنی ۸۵ درصد آمریکایی ها در مورد انتظار افزایش نرخ بهره ناشی از ادامه رکود اقتصادی معقول به نظر می رسد.

فدرال رزرو در شرایط بسیار سختی قرار دارد، از یک طرف می خواهد دمای موتور را خنک کند (یعنی کاهش تورم) اما نمی خواهد موتور را به طور کامل خاموش کند (با سقوط در رکود). زیرا راه اندازی مجدد آن به تلاش زیادی نیاز دارد

خنک شدن موتور یا خاموش شدن؟
اقتصاددانان اغلب به این نکته اشاره می کنند که رکود از جمله پدیده هایی است که ممکن است گاهی اتفاق بیفتد و یا با انتظارات تورمی احتمالا وقوع آن افزایش یابد که به آن سناریوی خود محقق شونده می گویند. بسیاری از مردم از ترس کاهش درآمد آتی خود شروع به کاهش هزینه های خود برای کالاهای "غیر مهم" کرده اند و بنابراین مستقیماً به افزایش شانس رکود یا تشدید شدت آن کمک می کنند.

آنچه از این موضوع حمایت می کند، کاهش شاخص اعتماد مصرف کننده آمریکا به ۵۰.۲ واحد است، در حالی که همین شاخص یک سال پیش در سطح ۸۵ واحد بوده است.

با این اوصاف افت شدید شاخص اس اند پی و صنایع فناورانه بیش از سایرین توجیه پذیر به نظر می رسد، زیرا اصولا استفاده از فناوری در هنگام نگرانی از تورم و رکود در اولویت های آخر در سبد هزینه خانوارها قرار می گیرد و باعث می شود سهام آنها تحت تاثیر رونق و رکود قرار گیرد.

گارد بازارهای مالی در برابر تحرکات آمریکا در بازار نه تنها در بازار سهام، بلکه حتی در ارز رمزی مانند «بیت کوین» نیز ظاهر شده که با افت ۱۴ درصدی به پایین‌ترین قیمت خود در ۱۸ ماه گذشته رسیده است. کاهش قیمت موسسه مالی "Celsus" آمریکایی نمونه ای از اثر مستقیم آن است که این نوع ارز رمزها را به عنوان ضامن وام در نظر گرفته است.

با این اوصاف به نظر می رسد که بازار آمریکا تحت کنترل «خرس ها» به روند نزولی خود ادامه خواهد داد و حتی اگر در یک جلسه یا یک روز شاهد افزایش قیمت باشد، این امر به دلیل نتایج استثنایی شرکت های تأثیرگذار یا به دلیل عملیات سفته بازی است. اما به طور کلی روند نزولی بازار همچنان مسلط باقی خواهد ماند، به خصوص اگر در هر یک از جلسات آتی فدرال رزرو، با افزایش بیش از نیم درصدی نرخ بهره مواجه باشیم.

مجله "تایم" آمریکا در این باره می نویسد: فدرال رزرو در شرایط بسیار سختی قرار دارد، از یک طرف می خواهد دمای موتور را خنک کند (یعنی کاهش تورم) اما نمی خواهد موتور را به طور کامل خاموش کند (با سقوط در رکود). زیرا راه اندازی مجدد آن به تلاش زیادی نیاز دارد.

اگر روند قیمت در نیمه دوم سال ادامه یابد، مصرف کنندگان نهایی ۶.۳ تریلیون دلار بیشتر از سال ۲۰۱۹ هزینه خواهند کرد که معادل ۶.۲ درصد تولید ناخالص داخلی جهان بوده و شوکی بزرگ در سطح بحران نفت در اویل ۱۹۷۰ خواهد بود

تحمیل ۵۲۰۰ تا ۶۳۰۰ میلیارد دلار گرانی به خریداران
اما موضوع دیگر بحث قدرت سیاسی و از دست دادن جایگاه کنکره از سوی یاران بایدن نیز مطرح است که در واقع به نوعی برای کنترل تورم و حمایت مردمی از حزب اش بر رکود دامن خواهد زد. با این حال این تمام ماجرا نیست زیرا تورم دو سال اخیر نیز خود باعث شده تا عملا قدرت خرید در جهان کاهش بیابد. از همین رو است که در تحلیل‌های سیتی گروپ نگرانی ها درباره رکودی مشابه رکود ۱۹۷۳ اشاره شده است.

تحلیل‌های سیتی گروپ نشان می‌دهد که احتمالا خریداران جهانی کالا در سال جاری ۵.۲ تریلیون دلار بیشتر نسبت به سال ۲۰۱۹به تولیدکنندگان بپردازند.

این بانک در یادداشتی که روز دوشنبه منتشر شد، نوشت: این افزایش معادل ۵ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی است، اما اگر روند قیمت در نیمه دوم سال ادامه یابد، مصرف کنندگان نهایی ۶.۳ تریلیون دلار بیشتر از سال ۲۰۱۹ هزینه خواهند کرد که معادل ۶.۲ درصد تولید ناخالص داخلی جهان بوده و شوکی بزرگ در سطح بحران نفت در اوایل دهه ۱۹۷۰ خواهد بود.

تحلیلگران این بانک افزودند: هرچه شوک کالایی بیشتر ادامه یابد، تأثیر منفی بر مصرف کنندگان کالا، رشد جهانی و سهام بیشتر می شود.

همچنین چندی پیش مدیر عامل سیتی گروپ اعلام کرده بود که اروپا بیش از آمریکا به سمت رکود پیش می رود.

مدیر عامل سیتی گروپ گفته بود: با توجه به تأثیر نوسانات بازار انرژی بر اقتصاد اروپا، احتمال سقوط اروپا به رکود بیشتر از ایالات متحده است.

در طی یک کنفرانس سرمایه گذاری در نیویورک، جین فریزر توضیح داد که نوسانات در بازارهای انرژی تأثیر واقعی بر تعدادی از شرکت ها در صنایع خاص در اروپا داشته و باعث می شود که این شرکت ها نتوانند در حال حاضر رقابت کنند.

"فریزر" انتظارات خود را مبنی بر اینکه اروپا بیش از ایالات متحده به سمت رکود پیش می رود، با هزینه بالای برق و انرژی که باعث شده برخی شرکت ها فعالیت خود را در کشورهای اروپایی تعطیل کنند، توجیه کرد.

در مورد بازارهای ایالات متحده، رئیس سومین بانک بزرگ ایالات متحده اظهار داشت که انتظار دارد بازارهای سهام ایالات متحده وارد فازی با نوسانات کمتر شود.

فریزر اضافه کرد که انتظار دارد دولت چین در ماه‌های آینده مجموعه جدیدی از محرک‌های مالی را راه‌اندازی کند، زیرا پس از بسته شدن سخت‌گیرانه برای مهار ویروس «کرونا» باز می‌شود.

تورم در آلمان به بالاترین سطح خود در ۵ دهه اخیر رسیده است
همچنین تورم در آلمان در ماه می به بالاترین سطح خود در نزدیک به نیم قرن اخیر رسید که ناشی از افزایش قیمت مواد غذایی و انرژی بود.

داده‌های اداره آمار آلمان که روز سه‌شنبه منتشر شد نشان داد که قرائت نهایی شاخص قیمت مصرف‌کننده در ماه مه بر اساس استانداردهای ملی سالانه ۷.۹ درصد و مطابق با برآوردهای اولیه سالانه ۸.۷ درصد بر اساس استانداردهای اتحادیه اروپا افزایش یافته است.

اداره سرشماری در بیانیه ای اعلام کرد که شتاب در نرخ تورم سالانه که از سال ۱۹۷۳ تاکنون مشاهده نشده است، ناشی از افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی بوده است.