مهران ابراهیمیان؛ بازار: قیمت بنزین در آمریکا بازهم رکورد تازه ای را به ثبت رساند. طبق گزارش انجمن اتومبیل آمریکا، متوسط قیمت بنزین در این کشور در ششم ژوئن ۴ دلار و ۸۶ سنت در هر گالن رسید و پیش بینی می شود که در روزهای آینده از مرز ۵ دلار هم عبور کند. شرایط در بازار نفت هم دست کمی از بنزین ندارد. قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۷۵ سنت معادل ۰.۶۳ درصد افزایش به ۱۲۰ دلار را ۲۶ سنت رسید که تقریبا ۵۰ درصد بالاتر از بهای طلای سیاه در ابتدای سال است. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم با ۷۹ سنت معادل ۰.۶۷ درصد افزایش، ۱۱۹ دلار و ۲۹ سنت معامله می‌شود. رضا پدیدار رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران به بازار می گوید که بازار جهانی با کمبود عرضه مواجه بوده و از طرفی کشورهای تولیدکننده نفت، ظرفیت مازاد زیادی برای افزایش تولیدات خود ندارند. در چنین شرایطی تنها عرضه نفت ایران است که می تواند به نظم بازار جهانی نفت کمک کرده و قیمت ها را تا حدی تعدیل بخشد.
کمبود ذخایر همان نکته ای است که گلدمن ساکس هم به آن اشاره کرده است. او در تازه ترین گزارش خود اعلام کرده ذخایر جهانی ۷۵ میلیون بشکه کمتر از چیزی است که پبش از این انتظار می رفت.
پدیدار: بازار با کمبود عرضه مواجه بوده و از طرفی کشورهای تولیدکننده نفت، ظرفیت مازاد زیادی برای افزایش تولیدات خود ندارند. در چنین شرایطی تنها عرضه نفت ایران است که می تواند به نظم بازار جهانی نفت کمک کرده و قیمت ها را تا حدی تعدیل بخشد
حالا دنیا به نوعی به دنبال کنتر قیمت هاست. از آزاد سازی ذخایر نفتی آمریکا و مطرح شدن دوباره لایحه نوپک گرفته تا تصمیم اخیر اوپک پلاس درباره رشد تولید نفت و سفر احتمالی بایدن به عربستان و مذاکره با بن سلمان تنها بخشی از این تصمیمات است. پدیدار با اشاره به این تصمیمات در اینباره گفت: اوپک پلاس هفته گذشته به درخواست های مکرر ایالات متحده برای افزایش تولید موافقت کرد. این کارتل اعلام کرد که ۶۴۸ هزار بشکه در روز برای ماه های ژوئیه و اوت اضافه خواهد کرد که حدود ۵۰ درصد بیشتر از افزایش مشاهده شده در ماه های اخیر است. با این حال، این گروه اخیرا برای دستیابی به اهداف عرضه خود با مشکل مواجه شده و در مورد اینکه آیا می تواند به این هدف دست یابد یا خیر، تردیدهایی ایجاد کرده است.
به باور این کارشناس انرژی، وضعیت قیمت ها در بازار جهانی می تواند منجر به یک بحران اقتصادی جهانی شود. در چنین شرایطی هر گونه سیاستی که به رشد قیمت ها دامن بزند، شرایط را بدتر کرده و اقتصاد دنیا را در رکود بیشتری فرو خواهد برد.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه احیای برجام یا آزاد سازی فروش نفت می تواند قیمت ها را تا ۵ تا ۱۰ درصد کاهش دهد. این در حالی است که توافق اگر حاصل نشود و صادرات نفت روسیه به صورت جدی مورد تحریم قرار گیرد، شاهد رشد دوباره قیمت ها خواهیم بود.
نفت در سال جاری تقریبا ۶۰ درصد افزایش یافته است، چرا که افزایش تقاضا از سوی اقتصادهای در حال بهبودی پس از همه گیری با انقباض بازار پس از تهاجم روسیه به اوکراین مصادف شده است. جنگ، تورم را افزایش داده و افزایش هزینه غذا به سوخت باعث تشدید انقباض پولی از سوی بانک های مرکزی شده است.
خطیبی: آمریکا از طرف کشورهای اروپایی تحت فشار شدیدی است چرا دود سیاست های تحریمی آمریکا هم اکنون به چشم آنها رفته و موجب شده که کشورهای مصرف کننده انرژی نفت و گاز و دیگر فرآوده ها را با قیمت بالایی خریداری کنند
دود سیاست های تحریمی آمریکا در چشم اروپایی ها
در این میان برخی بر این باورند که ممکن است رشد جهانی بهای نفت و مشتقات نفتی آمریکا را مجبور کند که چشم خود را روی تحریم های نفتی ایران ببندد. مایک مولر، مدیر امور آسیایی گروه ویتول اعلام کرد «آمریکا احتمالاً فشار بر تهران را کم می‌کند تا بشکه‌های بیشتری از نفت این کشور به بازار جهانی راه یابند.» او گفته که «با توجه به نزدیک شدن به انتخابات میان‌دوره‌ای در آمریکا و لزوم کاهش قیمت بنزین در این کشور، ممکن است آمریکا چشم خود را به روی نفتی که برخلاف تحریم‌ها از ایران صادر می‌شود ببندد.» حالا که به نظر می رسد مذاکرات برجام به بن بست رسیده به اذعان برخی از تحلیل گران آمریکا ناچار به عقب نشینی در زمینه فروش نفت ایران در بازارها خواهد بود.
به نوشته بلومبرگ، با اینکه جمهوری‌خواهان و برخی از دموکرات‌ها با لغو تحریم‌های ایران مخالف‌اند، در عین حال دولت بایدن برای کاهش قیمت بنزین در آمریکا تحت فشار است.
محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک در اینباره به بازار می گوید: در حال حاضر آمریکا از طرف کشورهای اروپایی تحت فشار شدیدی است چرا دود سیاست های تحریمی آمریکا هم اکنون به چشم آنها رفته و موجب شده که کشورهای مصرف کننده انرژی نفت و گاز و دیگر فرآوده ها را با قیمت بالایی خریداری کنند.
او همچنین با اشاره به افزایش فروش نفت روسیه به کشورهای آسیایی، گفت: میزان صادرات نفت روسیه در ماه های گذشته در بدترین حالت یک میلیون بشکه کمتر شده و پیش بینی می شود که این روند هم تا پایان سال ادامه پیدا کند. این کاهش فروش در شرایطی که قیمت ها در این سطح است، خسارت اقتصادی به روسیه وارد نمی کند به طوری که شاهد افزایش درآمدهای نفتی این کشور هم هستیم. این در حالی است که اروپا خود از تحریم های موجود آسیب فراوانی را متحمل شده اند.
این کارشناس انرژی ادامه داد: با توجه به تحریم نسبی نفتی روسیه از سوی اتحادیه اروپا، این احتمال که کشورهای اروپایی بخواهند بخشی از نیاز خود را از ایران یا ونزوئلا تامین کنند، بسیار جدی است.
قربان: اگر آزاد سازی فروش نفت توسط ایران را یک فرضیه جدی بدانیم، مشکل اصلی ما که قفل بودن سیستم نقل و انتقال پول و کمبود سرمایه گذاری و نبود دسترسی به تکنولوژی روز دنیا بوده، که همچنان به قوت خود باقی است
نفت به برجام نیاز دارد
اما همانطور که در بالا اشاره شد، آزاد سازی فروش نفت توسط ایران تنها یک احتمال است. نرسی قربان دیگر تحلیل گر بازار انرژی معتقد است، همه چیز درباره اینکه ایران بتواند بدون برجام نفت خود را بفروشد تنها یک احتمال امیدوارکننده است. چرا در کنار این احتمال، گزینه دیگری هم وجود دارد و آن بازگشت دوباره تحریم های سازمان ملل است. او البته توضیح داد: در حال حاضر با توجه به شرایطی که بازاربا آن مواجه است، احتمال بازگشت تحریم های سازمان ملل بسیار ضعیف است. اما آن هم یک احتمال است.
او همچنین در بخش دیگری از سخنان خود گفت: اگر آزاد سازی فروش نفت توسط ایران را یک فرضیه جدی بدانیم، مشکل اصلی ما که قفل بودن سیستم نقل و انتقال پول بوده، به قوت خود باقی است. ضمن اینکه هدف اصلی از احیای برجام، حل مشکل سرمایه گذاری در ایران است. در حال حاضر بخش زیادی از چاه های نفتی ایران عمر بالایی داشته و نیازمند سرمایه گذاری مجدد و مشارکت کشورهای پیشرفته در این حوزه برای توسعه این میادین هستیم.
این کارشناس انرژی اینکه امروز از فرصتی که در بازار پیش آمده نهایت استفاده را بکنیم، تصمیم درست اما موقتی بوده و نمی تواند علاج و درمان صنعت نفت و اقتصاد ایران باشد.
افزایش تولید نفت ایران در شرایط تحریم
طبق آمار رسمی اوپک، میزان تولید نفت ایران در ماه آوریل (فروردین و اردیبهشت‌ماه) ۲.۵۶۴ میلیون بشکه در روز بوده است و نسبت به سه ماه نخست سال ۲۰۲۲ به میزان ۳۶ هزار بشکه در روز افزایش داشته است.
طبق گزارش برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، میزان مصرف نفت در پالایشگاه‌های داخلی در سال ۱۴۰۰، ۱.۷۱۵ میلیون بشکه در روز بوده است که این رقم در دو ماه گذشته تغییری نکرده است.
در نتیجه حاصل تفریق میزان مصرف داخلی نفت از میزان تولید برابر است با رقم صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۱. بدین ترتیب صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۱ حدود ۸۵۰ هزار بشکه در روز بوده است. هرچند که بررسی داده های منتشر شده از سوی بانک مرکزی اهم از افزایش ۶۰ درصدی وصول درآمدهای نفتی خبر می دهد، اما مشخص نیست که این وضعیت بازار چند ماه یا چند سال دیگر ادامه پیدا می کند و باید به دنبال حل ریشه ای مشکل اقتصاد ایران و البته لغو تحریم های اقتصادی بود.
نظر شما