هزینه هر مترمکعب ذخیره سازی گاز ۵ سنت| ۳ درصد گاز زمستان از مخازن ذخیره سازی تامین می شود

بازار؛ گروه آب و انرژی: نگرانی های برای تامین گاز روزهای سرد سال همچنان ادامه دارد. آنگونه که جواد اوجی وزیر نفت اعلام کرده ایران با کسری ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز مواجه است، کسری که دلایل متعددی برای آن اعلام شده است. هرچند که متهم اصلی این کمبود همواره مصرف بالا در بخش خانگی اعلام می شود اما نمی توان چشم روی تاثیر توقف سرمایه گذاری در این حوزه طی سال های گذشته بست.
جواد سلیمان پور کارشناس انرژی معتقد است که با ایجاد ظرفیت های ذخیره سازی گاز می توان بخش زیادی از کمبود گاز در روزهای پیک مصرف زمستان را مدیریت کرد. جالب است که بدانید در حال حاضر ۳ درصد از مصرف گاز ایران (حدود ۲۰ میلیون متر مکعب) از طریق ذخیره‌سازی تامین می‌شود درحالی‌که در اروپا کشورهایی هستند که این رقم را به ۴۰ درصد رسانده‌اند و تقاضای فصل سرد خود را از طریق ذخیره‌سازی گاز تامین می‌کنند.
بر اساس آمار موجود اروپا هم حدود ۲۵درصد از نیاز زمستانی خود را از طریق گازهای ذخیره شده در تابستان تامین می کند.

حالا مسئولان دولت سیزدهم قصد دارد که ظرفیت ذخیره سازی گازی خود را به این مقدار برسانند. برای بررسی آخرین وضعیت مخازن ذخیره سازی گاز به گفتگو با «رضا نوشادی» مدیر عامل شرکت مهندسی توسعه گاز نشستیم که متن کامل آن در ادامه می آید:

*با توجه به تفاهم نامه ای که با قرارگاه خاتم الانبیا برای توسعه مخزن گنبد نمکی نصرآباد کاشان امضا شده، فکر می کنید این پروژه از چه تاریخی به بهره برداری برسد؟
یکی از پیچیده ترین مخازن ذخیره سازی مرسوم در دنیا مرسوم، مخازن گنبد نمکی است. در این مخازن گاز تولید شده در فصول گرم سال ذخیره می شود و در روزهای سرد سال که شاهد افزایش مصرف در کشور هستیم ذخایر این مخازن در شبکه تزریق می شود. بر همین اساس چند وقتی پیش توافق نامه ای برای توسعه مخزن نصر آباد کاشان به امضا رسید. امیدوارم که طی ۳ الی ۴ سال آینده این پروژه به اتمام برسد. با بهره برداری از این مخزن ظرفیت ذخیره سازی گاز کشور روزانه حدود ۲۰ میلیون مترمکعب افزایش پیدا خواهد داد. برای بزرگی این عدد باید بدانید که این ظرفیت ایجاد شده در ذخیره سازی معادل تولید یک فاز پارس جنوبی است.

*مبلغ سرمایه گذاری برای توسعه مخزن کاشان چقدر خواهد بود؟
مبلغ قرارداد در مذاکرات بعدی مشخص می شود. اما میزان سرمایه گذاری مورد نیاز برای فاز یک این مخزن حدود ۴۰۰ میلیون دلار است.

در حال حاضر ۳ درصد مصرف کشور از محل ذخیره سازی تامین می شود. پیش بینی ما این است که بهره برداری از این مخزن به تنهایی خود ۲ درصد به ظرفیت ما بیفزاید

*با توجه به کسری شدیدی در صنعت گاز با آن مواجه هستیم. ظرفیت ذخیره سازی کشور با بهره برداری از نصر آباد کشور تا چه اندازه افزایش خواهد یافت؟
در حال حاضر ۳ درصد مصرف کشور از محل ذخیره سازی تامین می شود. پیش بینی ما این است که بهره برداری از این مخزن به تنهایی خود ۲ درصد به ظرفیت ما بیفزاید. به عبارت دیگر سهم گاز ذخیره شده از تامین نیاز کشور به حدود ۵ درصد افزایش می یابد.

*فازهای بعدی این طرح کی اجرایی خواهد شد؟
فازهای بعدی این طرح بستگی به روند پیشروی کار و انجام مطالعات بعدی تعیین تکلیف شده و می توان زمانی را برای اجرایی شدن آن اعلام کرد.

*برنامه شرکت ملی گاز برای افزایش ظرفیت ذخیره سازی گاز در کشور چیست؟
بر اساس برنامه مصوب در شرکت ملی گاز و شرکت مهندسی توسعه گاز باید ۷ مخزن ذخیره سازی در کشور ایجاد شود. بر همین اساس فاز ۲ مخزن شوریجه در دی سال گذشته به امضا رسیده و عملیات اجرایی آن شروع شده است. مناقصه دو میدان سراجه و بانکو در حال برگزاری است. مناقصه مختار هم به زودی برگزار می شود. امیدواریم که قرارداد اجرایی میدان نصرآباد کاشان هم ظرف ۴ ماه آینده نهایی شود.

*در مناقصه سراجه آیا شرکت های خارجی حضور داشتند؟
خدا را شکر در کلیه مناقصه های توسعه ای شرکت گاز از ایستگاه های تقویت فشار و توسعه شبکه گاز گرفته تا احداث پالایشگاه ها و طرح های ذخیره سازی کاملا داخلی است. جالب است که بدانید ۹۰ درصد تجهیزات داخلی بوده و تنها ۱۰ درصد تجهیزات مصرفی خارجی است. دلیل سهم ۱۰ درصدی تجهیزات خارجی هم نبود توانایی برای داخلی سازی نیست. بلکه این تجهیزات از نظر اقتصادی ارزش داخلی سازی را ندارد.

*توسعه مخازن گازی شوریجه به کجا رسیده است؟
عملیات اجرایی شوریجه شروع شده است. از ۲۸ حلقه چاهی که قرار است حفاری شود، ۵ حلقه آن آماده شده است. ۳ ماه دیگر اولین دکل آن شروع می شود. حجم تزریق و تولید در مخزن شوریجه D برابر سالانه ۲۲۵۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی خواهد بود که در هشت ماه گرم سال با نرخ روزانه ۱۰ میلیون متر مکعب تزریق و در چهار ماه سرد سال با نرخ ۲۰ میلیون متر مکعب در روز تولید انجام می‌شود.

*فاز دوم شوریجه کی به بهره برداری می رسد؟
قرارداد این مخزن ۳ ساله بوده که تا حالا حدود ۶ ماه آن گذشته است. باید بگویم که پروژه طبق هدف گذاری زمانی صورت گرفته در حال پیشرفت است و امیدواریم که در موعد زمانی مقرر شاهد بهره برداری و افتتاح این طرح توسعه ای باشیم.

*آیا توسعه مخازن ذخیره سازی گازی از نظر مالی برای شرکت گاز توجیه اقتصادی دارد؟ دلیل اینکه کشورهای اروپایی تا این اندازه روی مخازن ذخیره سازی سرمایه گذاری کرده اند، چیست؟
پروژه های ذخیره سازی از نظر هزینه ای صرفه اقتصادی ندارد مگر اینکه در یک شرایط خاص در فصل تابستان گاز را از خارج از کشور وارد کرده و آن را ذخیره کنیم. سپس در زمستان که گاز ارزش بیشتری پیدا کرده و گران تر است آن را مورد استفاده قرار دهیم. در غیر این صورت کل پروژه های ذخیره سازی تنها و تنها برای ایجاد امنیت انرژی و تامین گاز مصرفی در ۴ ماه سرد نیمه دوم سال است.

هزینه سرمایه گذاری ذخیره سازی هر مترمکعب گاز حدود ۵ سنت است. البته باید به این مقدار نیم سنت به ازای هر مترمکعب هم هزینه تولید را اضافه کرد

*هزینه ذخیره سازی هر مترمکعب گاز در مخازن طبیعی به طور متوسط چقدر است؟
هزینه سرمایه گذاری ذخیره سازی هر مترمکعب گاز حدود ۵ سنت است. البته باید به این مقدار نیم سنت به ازای هر مترمکعب هم هزینه تولید را اضافه کرد.

*برای توسعه مخازن طبیعی ذخیره سازی گاز آیا توافقاتی هم با شرکت های خارجی صورت گرفته است؟
وقتی در داخل کشور توانایی انجام پروژه وجود دارد، دلیلی برای مراجعه به خارجی ها وجود ندارد. جالب است که بدانید در قراردادهای بیع متقابلی که وزارت نفت در گذشته منعقد کرده، حدود ۱۰ درصد هزینه مدیریت به خارجی ها پرداخت می شود. این در حالی است که کل هزینه مدیریت شرکت توسعه مهندسی گاز ایران ۱.۵ الی ۲.۵ درصد است. در حوزه بالادستی و میان دستی توانایی بالایی در کشور وجود دارد. شرکت توسعه با افتخار اعلام می کند که حتی یک پروژه ناتمام هم ندارد. در چنین شرایطی به هیچ وجه منطقی نیست که با صرف هزینه های بالا انجام پروژه های خود را به شرکت های خارجی بسپاریم.